Naar inhoud springen

Creative Commons: verschil tussen versies

Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Afkortingen in kopjes uitgeschreven
k Wijzigingen van 2A02:A450:C5D1:1:41B:7B6B:513D:89D4 (Overleg) teruggedraaid naar de laatste versie van ErikvanB
 
(20 tussenliggende versies door 12 gebruikers niet weergegeven)
Regel 2: Regel 2:
| naam = Creative Commons
| naam = Creative Commons
| logo = CreativeCommons logo trademark.svg
| logo = CreativeCommons logo trademark.svg
| logobreedte =
| caption = Logo van Creative Commons
| afbeelding =
| afbeelding =
| onderschrift =
| onderschrift =
| kaart =
| kgrootte =
| konderschrift =
| opgericht = 15 januari 2001
| opgericht = 15 januari 2001
| oprichter = [[Lawrence Lessig]]
| oprichter = [[Lawrence Lessig]]
Regel 14: Regel 9:
| plaats =
| plaats =
| werkgebied =
| werkgebied =
| directeur = Ryan Merkley
| directeur = [[Catherine Stihler]]
| voorzitter =
| voorzitter =
| raad van bestuur =
| raad van bestuur =
Regel 27: Regel 22:
| portaal =
| portaal =
}}
}}
'''''Creative Commons''''' (CC) is een oorspronkelijk Amerikaans project voor het bevorderen van [[open inhoud]]. Het heeft als doel om creatieve werken vrijer beschikbaar te stellen dan bij traditioneel [[auteursrecht]] of ''copyright'' mogelijk is, zodat die werken bijvoorbeeld gemakkelijker gekopieerd en verspreid kunnen worden of dat anderen er verder aan kunnen werken. ''Creative Commons'' biedt verschillende vrije [[licentie]]s aan die auteursrechthebbenden kunnen gebruiken om bij het verspreiden van informatie problemen te voorkomen die door de huidige auteursrechtwetgeving kunnen optreden.

'''''Creative Commons''''' (CC) is een oorspronkelijk Amerikaans project voor het bevorderen van [[open inhoud]]. Het heeft als doel om creatieve werken vrijer beschikbaar te stellen dan bij traditioneel [[auteursrecht]] of ''copyright'' mogelijk is, zodat die werken bijvoorbeeld gemakkelijker gekopieerd en verspreid kunnen worden of dat anderen er verder aan kunnen werken. ''Creative Commons'' biedt verschillende vrije [[licentie]]s aan die copyrighthouders kunnen gebruiken om bij het verspreiden van informatie problemen te voorkomen die door de huidige auteursrechtwetgeving kunnen optreden.


Het initiatief werd in 2001 opgericht door onder anderen [[Lawrence Lessig]], een pleitbezorger voor een soepeler systeem van auteursrecht. ''Creative Commons'' heeft internationaal netwerk om de licenties te vertalen van het Engels naar andere talen.<ref>{{en}}[https://web.archive.org/web/20180512202536/https://network.creativecommons.org/ Het Internationale Creative Commons Netwerk]</ref>
Het initiatief werd in 2001 opgericht door onder anderen [[Lawrence Lessig]], een pleitbezorger voor een soepeler systeem van auteursrecht. ''Creative Commons'' heeft internationaal netwerk om de licenties te vertalen van het Engels naar andere talen.<ref>{{en}}[https://web.archive.org/web/20180512202536/https://network.creativecommons.org/ Het Internationale Creative Commons Netwerk]</ref>
Regel 42: Regel 36:


=== Niet-commercieel ===
=== Niet-commercieel ===
[[Bestand:Cc-nc-euro.svg|30px|NC]] of [[Bestand:Cc-nc.svg|30x30px]] ''Non-commercial'' of 'Niet-commercieel' (NC) betekent dat het kopiëren, distribueren, vertonen en uitvoeren van het werk en afgeleide werken mag voor niet-commerciële doeleinden.{{Clearleft}}
[[Bestand:Cc-nc.svg|left|30px|NC]]
''Non-commercial'' of 'Niet-commercieel' (NC) betekent dat het kopiëren, distribueren, vertonen en uitvoeren van het werk en afgeleide werken mag voor niet-commerciële doeleinden.{{Clearleft}}


=== Geen Afgeleide werken ===
=== Geen Afgeleide werken ===
Regel 53: Regel 46:
''Share Alike'' of 'Gelijk delen' (SA): het distribueren van afgeleide werken is alleen toegestaan onder een identieke licentie, zie ook [[copyleft]].{{Clearleft}}
''Share Alike'' of 'Gelijk delen' (SA): het distribueren van afgeleide werken is alleen toegestaan onder een identieke licentie, zie ook [[copyleft]].{{Clearleft}}


Er zijn verschillende CC-licenties, die genoemd worden naar welke van de hierboven genoemde punten ze bevatten. Versie 4.0 is de meest recente versie.<ref>{{en}}[http://www.phoronix.com/scan.php?page=news_item&px=MTUyNzM Creative Commons 4.0 Licenses Unveiled]</ref>
Er zijn verschillende CC-licenties, die genoemd worden naar welke van de hierboven genoemde punten ze bevatten. Versie 4.0 is de meest recente versie.<ref>{{en}}[https://www.phoronix.com/scan.php?page=news_item&px=MTUyNzM Creative Commons 4.0 Licenses Unveiled]</ref>


=== Overzicht licenties ===
=== Overzicht licenties ===
Regel 61: Regel 54:
! Code
! Code
! Nederlandse titel
! Nederlandse titel
!Engelse titel
! Engelse titel
![[Vrije kennis]]*
! [[Vrije kennis]]*
|-
|-
| [[Bestand:Cc-by_new.svg|30px|Creative Commons Attribution]]
| [[Bestand:Cc-by new.svg|30px|Creative Commons Attribution]]
| CC BY
| CC BY
| Naamsvermelding
| Naamsvermelding
Regel 70: Regel 63:
|Ja
|Ja
|-
|-
| [[Bestand:Cc-by_new.svg|30px|Creative Commons Attribution]][[Bestand:Cc-sa.svg|30px|Creative Commons Share Alike]]
| [[Bestand:Cc-by new.svg|30px|Creative Commons Attribution]][[Bestand:Cc-sa.svg|30px|Creative Commons Share Alike]]
| CC BY-SA
| CC BY-SA
| Naamsvermelding-GelijkDelen
| Naamsvermelding-GelijkDelen
Regel 76: Regel 69:
|Ja
|Ja
|-
|-
| [[Bestand:Cc-by_new.svg|30px|Creative Commons Attribution]][[Bestand:Cc-nd.svg|30px|Creative Commons No Derivative Works]]
| [[Bestand:Cc-by new.svg|30px|Creative Commons Attribution]][[Bestand:Cc-nd.svg|30px|Creative Commons No Derivative Works]]
| CC BY-ND
| CC BY-ND
| Naamsvermelding-GeenAfgeleideWerken
| Naamsvermelding-GeenAfgeleideWerken
Regel 82: Regel 75:
|Nee
|Nee
|-
|-
| [[Bestand:Cc-by_new.svg|30px|Creative Commons Attribution]][[Bestand:Cc-nc.svg|30px|Creative Commons Noncommercial]]
| [[Bestand:Cc-by new.svg|30px|Creative Commons Attribution]][[Bestand:Cc-nc.svg|30px|Creative Commons Noncommercial]]
| CC BY-NC
| CC BY-NC
| Naamsvermelding-NietCommercieel
| Naamsvermelding-NietCommercieel
Regel 88: Regel 81:
|Nee
|Nee
|-
|-
| [[Bestand:Cc-by_new.svg|30px|Creative Commons Attribution]][[Bestand:Cc-nc.svg|30px|Creative Commons Noncommercial]][[Bestand:Cc-sa.svg|30px|Creative Commons Share Alike]]
| [[Bestand:Cc-by new.svg|30px|Creative Commons Attribution]][[Bestand:Cc-nc.svg|30px|Creative Commons Noncommercial]][[Bestand:Cc-sa.svg|30px|Creative Commons Share Alike]]
| CC BY-NC-SA
| CC BY-NC-SA
| Naamsvermelding-NietCommercieel-GelijkDelen
| Naamsvermelding-NietCommercieel-GelijkDelen
Regel 94: Regel 87:
|Nee
|Nee
|-
|-
| [[Bestand:Cc-by_new.svg|30px|Creative Commons Attribution]][[Bestand:Cc-nc.svg|30px|Creative Commons Noncommercial]][[Bestand:Cc-nd.svg|30px|Creative Commons No Derivative Works]]
| [[Bestand:Cc-by new.svg|30px|Creative Commons Attribution]][[Bestand:Cc-nc.svg|30px|Creative Commons Noncommercial]][[Bestand:Cc-nd.svg|30px|Creative Commons No Derivative Works]]
| CC BY-NC-ND
| CC BY-NC-ND
| Naamsvermelding-NietCommercieel-GeenAfgeleideWerken
| Naamsvermelding-NietCommercieel-GeenAfgeleideWerken
Regel 101: Regel 94:
|}
|}


: * Werken met een [[vrije kennis]] licentie zijn "Goedgekeurd voor Vrije Culturele Werken"<ref>[http://creativecommons.org/weblog/entry/8051 Approved for Free Cultural Works], 20 februari 2008</ref> volgens de [[Definitie van Vrije Culturele Werken]] en zijn compatibel met websites zoals [[Wikipedia]] en [[Wikimedia Commons]].
: * Werken met een [[vrije kennis]] licentie zijn "Goedgekeurd voor Vrije Culturele Werken"<ref>[https://creativecommons.org/weblog/entry/8051 Approved for Free Cultural Works], 20 februari 2008. [https://web.archive.org/web/20230616192938/https://creativecommons.org/ Gearchiveerd] op 16 juni 2023.</ref> volgens de [[Definitie van Vrije Culturele Werken]] en zijn compatibel met websites zoals [[Wikipedia]] en [[Wikimedia Commons]].


=== CC0 Publieke domein dedicatie ===
=== CC0 Publieke domein dedicatie ===
[[Bestand:Cc-zero.svg|left|30px|CC0]]
[[Bestand:Cc-zero.svg|left|30px|CC0]]
[[Bestand:CC-Zero-badge.svg|100px|right|Logo CC0]]
[[Bestand:CC-Zero-badge.svg|100px|right|Logo CC0]]
Naast de verschillende CC-licenties bestaat er ook CC0. CC0 is bedoeld voor eigenaren van auteursrechten om werk vrij te geven aan het [[publiek domein]], waarbij bepaalde juridische systemen het effectief verbieden om de rechten van een eigenaar over te dragen, zelfs als de auteur dit wenst.<ref>[http://creativecommons.org/about/cc0 About CC0 — "''No Rights Reserved''"]</ref> Ook CC0 is goedgekeurd voor vrije culturele werken volgens de [[Definitie van Vrije Culturele Werken]].
Naast de verschillende CC-licenties bestaat er ook CC0. CC0 is bedoeld voor eigenaren van auteursrechten om werk vrij te geven aan het [[publiek domein]], waarbij bepaalde juridische systemen het effectief verbieden om de rechten van een eigenaar over te dragen, zelfs als de auteur dit wenst.<ref>[https://creativecommons.org/about/cc0 About CC0 — "''No Rights Reserved''"]. [https://web.archive.org/web/20160617075058/https://creativecommons.org/about/cc0/ Gearchiveerd] op 17 juni 2016.</ref> Ook CC0 is goedgekeurd voor vrije culturele werken volgens de [[Definitie van Vrije Culturele Werken]].


=== Public Domain Mark ===
=== Public Domain Mark ===
[[Bestand:Cc-public_domain_mark.svg|left|30px|PDM]]
[[Bestand:Cc-public domain mark.svg|left|30px|PDM]]
[[Bestand:Public_Domain_Mark_button.svg|100px|right|Logo PDM]]
[[Bestand:Public Domain Mark button.svg|100px|right|Logo PDM]]
Ten slotte biedt Creative Commons ook een manier aan om werken te markeren waarvan het auteursrecht verlopen is. De ''Public Domain Mark'' (PDM) is net als CC0 geen licentie, maar het is ook geen vrijwaring. PDM is bedoeld voor werken die al [[publiek domein]] zijn.<ref>[https://creativecommons.org/about/pdm About the Public Domain Mark — “No Known Copyright”]</ref>
Ten slotte biedt Creative Commons ook een manier aan om werken te markeren waarvan het auteursrecht verlopen is. De ''Public Domain Mark'' (PDM) is net als CC0 geen licentie, maar het is ook geen vrijwaring. PDM is bedoeld voor werken die al [[publiek domein]] zijn.<ref>[https://creativecommons.org/about/pdm About the Public Domain Mark — “No Known Copyright”]. [https://web.archive.org/web/20230616192938/https://creativecommons.org/ Gearchiveerd] op 16 juni 2023.</ref>


== ''Ported'' en ''unported'' ==
== ''Ported'' en ''unported'' ==
De versies voorafgaand aan versie 3.0 waren gebaseerd op de Amerikaanse wetgeving en werden aangeduid met ''generic'' (generiek) omdat de licenties niet specifiek waren toegepast op een bepaalde jurisdictie of wetgeving. Dit had tot gevolg dat de licenties in verschillende wetgevingen op verschillende manieren geïnterpreteerd konden worden. Daarom besloot men om aangepaste (Engels: ''ported'') licenties uit te brengen die specifiek op een bepaalde jurisdictie waren toegespitst. Daarbij werd de aanduiding ''generic'' van de algemene licentie gewijzigd in ''unported'' (niet aangepast), omdat deze beter de verschillen aangeeft. In December 2013 heeft Creative Commons de 4.0 versie van de licenties uitgegeven.<ref>[https://creativecommons.org/weblog/entry/40935 Persbericht Creative Commons]</ref> Nog meer dan in de eerdere versies zijn deze gebaseerd op het taalgebruik van internationale verdragen. Hiermee is een universele licentie gecreëerd die niet meer geport hoeft te worden. Vertalingen van de 4.0 licentie zijn daarom taalkundig in plaats van juridisch.
De versies voorafgaand aan versie 3.0 waren gebaseerd op de Amerikaanse wetgeving en werden aangeduid met ''generic'' (generiek) omdat de licenties niet specifiek waren toegepast op een bepaalde jurisdictie of wetgeving. Dit had tot gevolg dat de licenties in verschillende wetgevingen op verschillende manieren geïnterpreteerd konden worden. Daarom besloot men om aangepaste (Engels: ''ported'') licenties uit te brengen die specifiek op een bepaalde jurisdictie waren toegespitst. Daarbij werd de aanduiding ''generic'' van de algemene licentie gewijzigd in ''unported'' (niet aangepast), omdat deze beter de verschillen aangeeft. In december 2013 heeft Creative Commons de 4.0 versie van de licenties uitgegeven.<ref>[https://creativecommons.org/weblog/entry/40935 Persbericht Creative Commons]. [https://web.archive.org/web/20230616192938/https://creativecommons.org/ Gearchiveerd] op 16 juni 2023.</ref> Nog meer dan in de eerdere versies zijn deze gebaseerd op het taalgebruik van internationale verdragen. Hiermee is een universele licentie gecreëerd die niet meer geporteerd hoeft te worden. Vertalingen van de 4.0 licentie zijn daarom taalkundig in plaats van juridisch.

''Creative Commons'' Nederland verzorgt de Nederlandse versies van de Creative Commons-licenties. Creative Commons Nederland heeft de 4.0 versies de licenties linguïstisch vertaald .<ref>Creative Commons Nederland Blogpost op 25 februari 2015: [http://creativecommons.nl/2015/02/25/creative-commons-4-0-vertaald-naar-het-nederlands/ Creative Commons 4-0 vertaald naar het Nederlands]</ref> Met de licenties kunnen Nederlandse schrijvers, fotografen, filmmakers, musici en andere contentproducenten hun werk vrij voor het publiek beschikbaar maken. De Nederlandse versies van de licenties zijn te vinden via de website van Creative Commons Nederland.<ref>[http://creativecommons.nl Creative Commons Nederland]</ref>


== Toepassingen ==
== Toepassingen ==
Er zijn verschillende projecten die een ''Creative Commons''-licentie gebruiken, waaronder [[Wikipedia]] en [[Wikibooks]]. Daarnaast bestaat er op [[Wikimedia Commons]] de mogelijkheid om media, zoals afbeeldingen, onder een van de vrije varianten van de Creative Commons-licentie op alle [[Wikimedia Foundation|Wikimedia]]-projecten te uploaden. De Wikimedia Foundation gebruikt de licentie CC BY-SA 3.0. Daarnaast gebruiken ook vele erfgoedinstellingen zoals het [[Rijksmuseum Amsterdam|Rijksmuseum]], het [[Nationaal Archief]]<ref>{{nl}}[http://www.gahetna.nl/over-ons/open-data Het Open Databeleid van het Nationaal Archief]</ref>, de [[Koninklijke Bibliotheek (Nederland)|Koninklijke Bibliotheek]] Creative Commons-licenties om collectie-informatie en media uit de collectie beschikbaar te stellen.
Er zijn verschillende projecten die een ''Creative Commons''-licentie gebruiken, waaronder [[Wikipedia]] en [[Wikibooks]]. Daarnaast bestaat er op [[Wikimedia Commons]] de mogelijkheid om media, zoals afbeeldingen, onder een van de vrije varianten van de Creative Commons-licentie op alle [[Wikimedia Foundation|Wikimedia]]-projecten te uploaden. De Wikimedia Foundation gebruikt de licentie CC BY-SA 3.0.
Ook gebruiken ook vele erfgoedinstellingen zoals het [[Rijksmuseum Amsterdam|Rijksmuseum]], het [[Nationaal Archief]]<ref>{{nl}}[http://www.gahetna.nl/over-ons/open-data Het Open Databeleid van het Nationaal Archief]</ref>, de [[Koninklijke Bibliotheek (Nederland)|Koninklijke Bibliotheek]] Creative Commons-licenties om collectie-informatie en media uit de collectie beschikbaar te stellen.

In de onderwijssector worden [[Vrije leermiddelen|open leermiddelen]] vaak gelicenseerd met Creative Commons-licenties. [[KlasCement|Klascement]], [[Wikiwijs]] en VO-Content zijn hier voorbeelden van. Ook in het hoger onderwijs worden Creative Commons-licenties gebruikt, bijvoorbeeld in [[Massive open online course|MOOCs]].

Overheden maken ook gebruik van Creative Commons-licenties. de website van de [[Rijksoverheid|Nederlandse Rijksoverheid]] is bijvoorbeeld gelicenseerd onder een CC0 publieke domein verklaring. Net als veel datasets van verschillende Nederlandse overheden.

== Creative Commons Nederland ==
''Creative Commons'' Nederland is een afdeling van vrijwilligers van het Creative Commons Netwerk.<ref>{{Citeer web|url=https://network.creativecommons.org/chapter/cc-netherlands/|titel=Afdeling Creative Commons Nederland in het Creative Commons Netwerk|bezochtdatum=2021-04-13|archiefurl=https://web.archive.org/web/20210416200925/https://network.creativecommons.org/chapter/cc-netherlands/|archiefdatum=2021-04-16}}</ref> De afdeling wordt ondersteund door de [[vereniging Open Nederland]].

De afdeling verzorgt de Nederlandse versies van de Creative Commons-licenties. Creative Commons Nederland heeft de 4.0 versies de licenties linguïstisch vertaald .<ref>Creative Commons Nederland Blogpost op 25 februari 2015: [https://creativecommons.nl/2015/02/25/creative-commons-4-0-vertaald-naar-het-nederlands/ Creative Commons 4-0 vertaald naar het Nederlands]. [https://web.archive.org/web/20221203234436/https://creativecommons.nl/2015/02/25/creative-commons-4-0-vertaald-naar-het-nederlands/ Gearchiveerd] op 3 december 2022.</ref> Met de licenties kunnen Nederlandse schrijvers, fotografen, filmmakers, musici en andere contentproducenten hun werk vrij voor het publiek beschikbaar maken. De Nederlandse versies van de licenties zijn te vinden via de website van Creative Commons Nederland.<ref>[http://creativecommons.nl Creative Commons Nederland]</ref>


== Zie ook ==
== Zie ook ==
* [[Auteursrecht]]
* [[Morele rechten]]
* [[Free Culture-beweging]]
* [[Free Culture-beweging]]
* [[Lijst van films met een vrije licentie]]
* [[Lijst van softwarelicenties]]
* [[Lijst van softwarelicenties]]


== Externe links ==
== Externe links ==
* {{nl}} [http://www.creativecommons.nl/ Creative Commons Nederland]
* {{nl}} [https://www.creativecommons.nl/ Creative Commons Nederland]
* {{en}} [http://www.creativecommons.org/ creativecommons.org]
* {{en}} [http://www.creativecommons.org/ creativecommons.org]
* {{en}} [http://creativecommons.org/licenses/ De 6 CC-licenties]
* {{en}} [https://web.archive.org/web/20151205072743/http://creativecommons.org/licenses/ De 6 CC-licenties]
* {{nl}} [http://creativecommons.nl/licenties/uitleg/ De 6 CC-licenties]
* {{nl}} [https://creativecommons.nl/licenties/uitleg/ De 6 CC-licenties]


{{Appendix}}
{{Appendix}}
Regel 136: Regel 139:


[[Categorie:Intellectuele-eigendomsrecht]]
[[Categorie:Intellectuele-eigendomsrecht]]
[[Categorie:Open_science]]
[[Categorie:Open science]]
[[Categorie:Organisatie op het gebied van intellectueel eigendomsrecht]]

Huidige versie van 16 feb 2024 om 07:57

Creative Commons
Creative Commons
Geschiedenis
Opgericht 15 januari 2001
Oprichter Lawrence Lessig
Structuur
Directeur Catherine Stihler
Doel creatieve werken vrijer beschikbaar stellen dan bij traditioneel auteursrecht of copyright mogelijk is
Media
Website https://creativecommons.org/

Creative Commons (CC) is een oorspronkelijk Amerikaans project voor het bevorderen van open inhoud. Het heeft als doel om creatieve werken vrijer beschikbaar te stellen dan bij traditioneel auteursrecht of copyright mogelijk is, zodat die werken bijvoorbeeld gemakkelijker gekopieerd en verspreid kunnen worden of dat anderen er verder aan kunnen werken. Creative Commons biedt verschillende vrije licenties aan die auteursrechthebbenden kunnen gebruiken om bij het verspreiden van informatie problemen te voorkomen die door de huidige auteursrechtwetgeving kunnen optreden.

Het initiatief werd in 2001 opgericht door onder anderen Lawrence Lessig, een pleitbezorger voor een soepeler systeem van auteursrecht. Creative Commons heeft internationaal netwerk om de licenties te vertalen van het Engels naar andere talen.[1]

Creative Commons kenmerkt haar licenties doordat ze heeft gezorgd dat de licenties begrijpelijk zijn zowel voor de mens (de Commons Deed) als voor machines (de metadata) en dat de licenties afdwingbaar zijn voor de rechtbank (de juridische code, de daadwerkelijke licentie).

De volgende vier kenmerken worden gebruikt in combinaties en vormen de verschillende Creative Commons-licenties.

Naamsvermelding

[bewerken | brontekst bewerken]
BY
BY

Attribution of 'Naamsvermelding' (BY) houdt in dat het kopiëren, distribueren, vertonen en uitvoeren van het werk en afgeleide werken is toegestaan op voorwaarde van het vermelden van de oorspronkelijke auteur.

Niet-commercieel

[bewerken | brontekst bewerken]

NC of Non-commercial of 'Niet-commercieel' (NC) betekent dat het kopiëren, distribueren, vertonen en uitvoeren van het werk en afgeleide werken mag voor niet-commerciële doeleinden.

Geen Afgeleide werken

[bewerken | brontekst bewerken]
ND
ND

No Derivative Works of 'Geen afgeleide werken' (ND): het kopiëren, distribueren, vertonen en uitvoeren van het werk is toegestaan, maar niet het veranderen van het werk

SA
SA

Share Alike of 'Gelijk delen' (SA): het distribueren van afgeleide werken is alleen toegestaan onder een identieke licentie, zie ook copyleft.

Er zijn verschillende CC-licenties, die genoemd worden naar welke van de hierboven genoemde punten ze bevatten. Versie 4.0 is de meest recente versie.[2]

Overzicht licenties

[bewerken | brontekst bewerken]
Zie Creative Commons-licenties voor het hoofdartikel over dit onderwerp.
Icoon Code Nederlandse titel Engelse titel Vrije kennis*
Creative Commons Attribution CC BY Naamsvermelding Attribution Ja
Creative Commons AttributionCreative Commons Share Alike CC BY-SA Naamsvermelding-GelijkDelen Attribution-ShareAlike Ja
Creative Commons AttributionCreative Commons No Derivative Works CC BY-ND Naamsvermelding-GeenAfgeleideWerken Attribution-NonDerivative Nee
Creative Commons AttributionCreative Commons Noncommercial CC BY-NC Naamsvermelding-NietCommercieel Attribution-Noncommercial Nee
Creative Commons AttributionCreative Commons NoncommercialCreative Commons Share Alike CC BY-NC-SA Naamsvermelding-NietCommercieel-GelijkDelen Attribution-Noncommercial-ShareAlike Nee
Creative Commons AttributionCreative Commons NoncommercialCreative Commons No Derivative Works CC BY-NC-ND Naamsvermelding-NietCommercieel-GeenAfgeleideWerken Attribution-Noncommercial-NoDerivatives Nee
* Werken met een vrije kennis licentie zijn "Goedgekeurd voor Vrije Culturele Werken"[3] volgens de Definitie van Vrije Culturele Werken en zijn compatibel met websites zoals Wikipedia en Wikimedia Commons.

CC0 Publieke domein dedicatie

[bewerken | brontekst bewerken]
CC0
CC0
Logo CC0
Logo CC0

Naast de verschillende CC-licenties bestaat er ook CC0. CC0 is bedoeld voor eigenaren van auteursrechten om werk vrij te geven aan het publiek domein, waarbij bepaalde juridische systemen het effectief verbieden om de rechten van een eigenaar over te dragen, zelfs als de auteur dit wenst.[4] Ook CC0 is goedgekeurd voor vrije culturele werken volgens de Definitie van Vrije Culturele Werken.

Public Domain Mark

[bewerken | brontekst bewerken]
PDM
PDM
Logo PDM
Logo PDM

Ten slotte biedt Creative Commons ook een manier aan om werken te markeren waarvan het auteursrecht verlopen is. De Public Domain Mark (PDM) is net als CC0 geen licentie, maar het is ook geen vrijwaring. PDM is bedoeld voor werken die al publiek domein zijn.[5]

Ported en unported

[bewerken | brontekst bewerken]

De versies voorafgaand aan versie 3.0 waren gebaseerd op de Amerikaanse wetgeving en werden aangeduid met generic (generiek) omdat de licenties niet specifiek waren toegepast op een bepaalde jurisdictie of wetgeving. Dit had tot gevolg dat de licenties in verschillende wetgevingen op verschillende manieren geïnterpreteerd konden worden. Daarom besloot men om aangepaste (Engels: ported) licenties uit te brengen die specifiek op een bepaalde jurisdictie waren toegespitst. Daarbij werd de aanduiding generic van de algemene licentie gewijzigd in unported (niet aangepast), omdat deze beter de verschillen aangeeft. In december 2013 heeft Creative Commons de 4.0 versie van de licenties uitgegeven.[6] Nog meer dan in de eerdere versies zijn deze gebaseerd op het taalgebruik van internationale verdragen. Hiermee is een universele licentie gecreëerd die niet meer geporteerd hoeft te worden. Vertalingen van de 4.0 licentie zijn daarom taalkundig in plaats van juridisch.

Er zijn verschillende projecten die een Creative Commons-licentie gebruiken, waaronder Wikipedia en Wikibooks. Daarnaast bestaat er op Wikimedia Commons de mogelijkheid om media, zoals afbeeldingen, onder een van de vrije varianten van de Creative Commons-licentie op alle Wikimedia-projecten te uploaden. De Wikimedia Foundation gebruikt de licentie CC BY-SA 3.0.

Ook gebruiken ook vele erfgoedinstellingen zoals het Rijksmuseum, het Nationaal Archief[7], de Koninklijke Bibliotheek Creative Commons-licenties om collectie-informatie en media uit de collectie beschikbaar te stellen.

In de onderwijssector worden open leermiddelen vaak gelicenseerd met Creative Commons-licenties. Klascement, Wikiwijs en VO-Content zijn hier voorbeelden van. Ook in het hoger onderwijs worden Creative Commons-licenties gebruikt, bijvoorbeeld in MOOCs.

Overheden maken ook gebruik van Creative Commons-licenties. de website van de Nederlandse Rijksoverheid is bijvoorbeeld gelicenseerd onder een CC0 publieke domein verklaring. Net als veel datasets van verschillende Nederlandse overheden.

Creative Commons Nederland

[bewerken | brontekst bewerken]

Creative Commons Nederland is een afdeling van vrijwilligers van het Creative Commons Netwerk.[8] De afdeling wordt ondersteund door de vereniging Open Nederland.

De afdeling verzorgt de Nederlandse versies van de Creative Commons-licenties. Creative Commons Nederland heeft de 4.0 versies de licenties linguïstisch vertaald .[9] Met de licenties kunnen Nederlandse schrijvers, fotografen, filmmakers, musici en andere contentproducenten hun werk vrij voor het publiek beschikbaar maken. De Nederlandse versies van de licenties zijn te vinden via de website van Creative Commons Nederland.[10]

[bewerken | brontekst bewerken]
Zie de categorie Creative Commons van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.