Aysheaia
| Aysheaia Status: Uitgestorven (In (jaar uitgestorven))[1] Fossiel voorkomen: Midden-Cambrium | |||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||||||||||||
| Reconstructie Aysheaia. © Citron / CC BY-SA 3.0 | |||||||||||||||||
| Taxonomische indeling | |||||||||||||||||
| |||||||||||||||||
| Geslacht | |||||||||||||||||
| Aysheaia † Walcott, 1911 Originele combinatie Originele combinatie | |||||||||||||||||
| Soorten | |||||||||||||||||
|
A. pedunculata | |||||||||||||||||
Afbeeldingen op  Wikimedia Commons
| |||||||||||||||||
Aysheaia op  Wikispecies
| |||||||||||||||||
| |||||||||||||||||
Aysheaia[2][3][4] is een geslacht van uitgestorven Ecdysozoa uit de groep Lobopodia, die elk bekend zijn van het Midden-Cambrium van de Burgess Shale in Canada en de Wheeler-formatie in de Amerikaanse staat Utah. Soortgelijke vormen zijn gevonden in de Chengjiang faunagemeenschap van Maotianshan Shales in de westelijke Chinese provincie Yunnan, die ongeveer 10 miljoen jaar ouder is. De naam Aysheaia is afgeleid van de berg 'Ayesha' ten noorden van Mount Wapta.
Kenmerken
[bewerken | brontekst bewerken]Het een tot zes centimeter lange organisme had een langwerpig wormvormig lichaam bestaande uit ten minste twaalf lichaamssegmenten, waaraan tien paar conische stompbenen met kleine klauwen waren bevestigd. Aysheaia had bovendien een fijne, niet met de lichaamssegmentatie overeenkomstige, oppervlakkige rimpel. De voorste mondopening was bekleed met zes vingerachtige uitsteeksels (papillen), die het dier hielpen met eten. Naast de tien pootdelen had Aysheaia een paar stekelige antennes in het voorste deel van de romp, die echter niet als hoofd van de rest van het lichaam was gescheiden. Vermoedelijk ondersteunden de voorste aanhangsels het dier ook bij het grijpen en eten van de prooi.
Ecologie
[bewerken | brontekst bewerken]Vanwege het feit dat veel exemplaren werden gevonden samen met de fossiele overblijfselen van sponzen (sclerites), kan worden aangenomen dat Aysheaia ervan leefde en zich ermee voedde. Aysheaia had waarschijnlijk de klauwen op de beenverlengingen gebruikt om zich vast te houden aan de sponzen. Er wordt aangenomen dat het ongewapende dier ook bescherming zocht tegen roofdieren in de sponskolonies. Negentien exemplaren van A. pedunculata zijn bekend uit de Burgess Shale in Canada. Dit maakt A. pedunculata tot een van de zeldzamere fossielen van de leisteen van Burgess. A. prolata[5] is bekend met een individu uit de Wheeler-formatie.
Classificatie
[bewerken | brontekst bewerken]Aysheaia vertoont opvallende overeenkomsten met recente vertegenwoordigers van de fluweelwormen (Onychophora) en de beerdiertjes (Tardigrada) en wordt daarom door sommigen als hun voorganger beschouwd, maar niet in een van deze groepen ingedeeld. In plaats daarvan is Aysheaia een van de Cambrische vertegenwoordigers van de Lobopodia.
Afbeeldingen
[bewerken | brontekst bewerken]
Literatuur
- R. A. Robison: Affinities of Aysheaia (Onychophora), with Description of a New Cambrian Species, in: Journal of Paleontology, Vol. 59, No. 1 (Jan. 1985), S. 226–235.
- Robinson, R.A., 1985 - Affinities of Aysheaia (Onychophora) with a description of a new Cambrian species; Journal of Paleontology, v. 59, p. 226-235.
- Whittington, H.B., 1978 - The lobopod animal Aysheaia pedunculata Walcott, Middle Cambrian, Burgess Shale, British Columbia; Philosophical Transactions of the Royal Society, London B, v.284, p. 165-197.
Noten
- ↑ (en) Aysheaia op de IUCN Red List of Threatened Species.
- ↑ (en) Aysheaia. Dinopedia. Gearchiveerd op 28 oktober 2021. Geraadpleegd op 28-10-2021.
- ↑ Mindat.org. www.mindat.org. Geraadpleegd op 28-10-2021.
- ↑ Fossilworks: Aysheaia. fossilworks.org. Gearchiveerd op 3-6-2020. Geraadpleegd op 28-10-2021.
- ↑ Mindat.org. www.mindat.org. Geraadpleegd op 28-10-2021.
- Dit artikel of een eerdere versie ervan is een (gedeeltelijke) vertaling van het artikel Aysheaia op de Duitstalige Wikipedia, dat onder de licentie Creative Commons Naamsvermelding/Gelijk delen valt. Zie de bewerkingsgeschiedenis aldaar.