Bankrasmeer
| Bankrasmeer | ||||
|---|---|---|---|---|
| Basisgegevens | ||||
| Oppervlakte | 0,2 km² | |||
| ||||
Het Bankrasmeer was een meertje ten oosten van het Noord-Hollandse dorp Amstelveen in de Middelpolder. De ontstaansgeschiedenis is onduidelijk, maar het wordt halverwege de 16e eeuw al genoemd. Het meertje is na de gehele vervening van de Middelpolder in 1891 drooggelegd en maakt sindsdien deel uit van het land in deze polder.
Ligging
[bewerken | brontekst bewerken]Het meertje was ongeveer twintig hectare groot en lag iets ten westen van de Amstel. Er is verondersteld[2] dat het te ver van de rivier lag om ontstaan te zijn als gevolg van een dijkdoorbraak, maar er is misverstand geweest over de ligging van het Bankrasmeer. In 1399 wordt al een "Banckenmeer" genoemd, maar het is niet duidelijk of dit hetzelfde meer is.[3] Blijkens een kaart uit 1559[4] en bijgaande 19e-eeuwse kaart lag het ten noorden van de Oranjebaan (N522) en ten oosten van het huidige Sportpark Escapade, met de velden van HIC en RKAVIC. Aan de andere zijden ligt de Bankrasweg in een scherpe bocht om het voormalige meertje.
Benaming
[bewerken | brontekst bewerken]Het ligt voor de hand om te veronderstellen dat de naam verwijst naar Nicolaas Pancras, die in 1662 enkele honderden meters oostelijker het buiten Wester-Amstel liet aanleggen, maar dit wordt tegengesproken.[5] Er zijn uiteenlopende spellingen gebruikt voor de naam van het meertje: Bankraes-, Pankraas- Banckraes-, Bancras, Pancras, Pancrasser- los of vast geschreven met meer. De aanduidingen "Papenmeertje" en Banckenmeer berusten vermoedelijk op vergissingen en verwijzen naar waterpartijen vlakbij.
Geschiedenis, beheer en waterhuishouding
[bewerken | brontekst bewerken]Het is niet uitgesloten dat een dijkdoorbraak of de inundatie van juni 1672 in de Hollandse Oorlog[5] heeft bijgedragen aan (de groei van) het Bankrasmeer, maar minstens deels is het ontstaan door turfwinning en mogelijk door oeverafslag.
Het Bankrasmeer stond in het oosten in open verbinding met de Amstel, ten noorden van het punt waar de Bullewijk aan de overkant in de Amstel stroomt. Vanaf 1843 werd de Middelpolder verveend. Hierbij verdween het Bankrasmeer, dat na de vergraving van de polder in de nieuwe droogmakerij werd opgenomen. Deze kwam in 1891 gereed.
Anno 2019 maakt het gebied waar het meertje vroeger lag deel uit van het natuur- en recreatiegebied 'Middelpolder', tussen de Amstelveense wijk Bankras/Kostverloren en de Amstel. Het wordt beheerd door Groengebied Amstelland.
- ↑ Mogelijk is dit de molen „aan het eind van het huidige Bankraspad”, zoals Amstelveenweb.com — Overzicht Middelpolder - 1891 schrijft: „In de Middelpolder werden rond 1640 twee molens gebouwd. Een bij de buitenplaats Tulpenburg, bij de banpaal aan de Amsteldijk. De tweede molen werd aan het eind van het huidige Bankraspad gebouwd.” Geraadpleegd 9 augustus 2017.
- ↑ Bankras.net — Maps Geraadpleegd 9 augustus 2017.
- ↑ Op Bankras Maps is een kaartje te zien, waarop dit Banckenmeer zuidelijker ligt dan op de kaart uit de 19e eeuw. Geraadpleegd 9 augustus 2017.
- ↑ Beeldbank Amsterdam — Kaart 7 van het tweede kaartboek van de gasthuizen (SAA: 342/91) met een weer bestaande uit elf percelen lopend vanaf de zuidzijde van het Bankrasmeer, via de Amstelveense weg, iets ten noorden van de ingetekende kerk van Amstelveen, via de Landscheiding tot de Noorddijk (Noordweg), Geraadpleegd 28 juni 2019.
- ↑ a b Wester-Amstel als overlever’ en ‘oervorm’ der Hollandse koopmansbuitens. Een zoektocht naar de ontstaansgeschiedenis van de oudste Amsterdamse hofstede door Søren L. Movig. Geraadpleegd 29 augustus 2017
