Beriev A-50
| Beriev A-50 Sjmel | ||||
|---|---|---|---|---|
| ||||
| Algemeen | ||||
| Rol | vliegende commando en radarpost | |||
| Bemanning | 2 piloten, 13 radaroperatoren | |||
| Varianten | A-50, A-50U, Skip | |||
| Stukprijs | € 330 miljoen | |||
| Status | ||||
| Gebruik | Russische luchtmacht, | |||
| Afmetingen | ||||
| Lengte | 69,6 m | |||
| Hoogte | 4,8 m | |||
| Spanwijdte | 50,6 m | |||
| Vleugeloppervlak | 300 m² | |||
| Gewicht | ||||
| Leeggewicht | 75.000 kg | |||
| Max. gewicht | 170.000 kg | |||
| Krachtbron | ||||
| Motor(en) | 4x Solovjev D30KP turbofan | |||
| Stuwkracht | elk 117,68 kN | |||
| Prestaties | ||||
| Topsnelheid | 800 km/h | |||
| Vliegbereik | 6400 km | |||
| Dienstplafond | 13.000 m | |||
| Bewapening | ||||
| Raketten | geen | |||
| ||||
De Beriev A-50 Sjmel (Russisch: A-50 Шмель; "hommel") (NAVO-codenaam: Mainstay) is de opvolger van de Tupolev Tu-126 Moss, een van de eerste AWACS systemen van de USSR. Het toestel is de Russische tegenhanger van de Amerikaanse Boeing E-3. De fabrikant is Beriev.
Het toestel is gebaseerd op de transportversie van de Iljoesjin Il-76 en is de vervanger van de verouderde Tupolev Tu-126.
Er zijn tot 1992 43 stuks geproduceerd en de operationele inzet van dit toestel duurt voort tot op heden.[1]
De 15 koppige bemanning werkt met een Liana-rondzoekradar gemonteerd in een draaibare radome. Met deze radar kan de Mainstay 10 jachtvliegtuigen controleren en geleiden. Het toestel beschikt ook over een Vega M volgradar waarmee het gelijktijdig 50 doelen kan volgen in een straal van 230 kilometer (km) en grotere doelen zoals schepen vanaf 400 km rondom.
Geschiedenis
[bewerken | brontekst bewerken]De eerste vlucht van de A-50 vond plaats in 1980 en het toestel werd bij de Russische luchtmacht operationeel in 1984. Rusland had er negen.
Bij diverse Amerikaanse pogingen om de Russische nieuwe radar en luchtverdediging te verschalken bleek de radar van de A-50 beter te presteren dan die van zijn voorganger de Tu-126 Moss. Spoedig bleek ook het manco: de gevoeligheid van de apparatuur.
Vanwege het ontwerp van het toestel was dit onderhevig aan hevige trillingen, wat bijtanken in de lucht onmogelijk maakt. Vanwege de gevoeligheid van de door Beriev OKB geleverde radarapparatuur traden ook veelvuldig kleine storingen op die telkens op de grond verholpen moesten worden. Het toestel werd hierdoor zeer onderhoudsgevoelig.
Inzet
[bewerken | brontekst bewerken]De Beriev A-50 is ingezet tijdens de Syrische burgeroorlog en de Russische invasie van Oekraïne in 2022.
Verliezen
[bewerken | brontekst bewerken]Op 26 februari 2023 is volgens Franak Viacorka, raadgever van Svetlana Tichanovskaja, een A-50 op de luchtmachtbasis Matsjoelisjtsji op 12km van Minsk in Wit Rusland beschadigd met twee explosies van twee drones.[2]
Op 14 januari 2024 schoot Oekraïne een A-50 uit de lucht toen deze boven de Zee van Azov vloog.[3] Hierbij kwamen elf of twaalf bemanningsleden om het leven. Aanvankelijk werd er gespeculeerd dat hiervoor een gemoderniseerde S200 luchtdoelraket was gebruikt maar een half jaar later gaf een Amerikaanse kolonel aan dat het om een door Duitsland gedoneerde Amerikaanse Patriot PAC-2.1-raket ging.[4]
Op 23 februari 2024 raakte Oekraïense of Russische luchtverdediging een A-50 die vervolgens nabij Kraj Krasnodar in Rusland neerstortte.[5]
Varianten
[bewerken | brontekst bewerken]- Beriev Skip. Een meet- en kalibratietoestel uitgerust met een vaste radar, andere apparatuur en een glazen neus.
- Beriev A-50 Mainstay. Russisch standaard AWC-toestel met een dichte neus en een radome. Geschikt voor lange afstandsdetectie van lucht en zeedoelen op minimale hoogte, voor aansturen van luchtmacht onderscheppingen, voor luchtverdediging tegen inkomende raketten en uitgerust met een automatisch controlesysteem.
- Beriev A-50U. Verbeterde versie met dezelfde capaciteiten als de Mainstay maar met betere (ongevoelig voor trillingen) apparatuur en tevens geschikt voor doelaanwijzing voor de marine en bijtanken in de lucht.
- Beriev A-50I. Versie voor China uitgerust met het Israëlische Phalcon AEW systeem.
Zie ook
[bewerken | brontekst bewerken]Externe links
[bewerken | brontekst bewerken]- (en) Military factory Beriev A-50 (Mainstay)
- (en) Globalsecurity A-50
- ↑ VRT Wie zijn de partizanen achter droneaanval op radarvliegtuig in Wit-Rusland, 27 februari 2023
- ↑ Het Laatste Nieuws Zeldzaam Russisch radarvliegtuig verwoest op Wit-Russische luchtmachtbasis, 3 maart 2023
- ↑ (en) Aviation Safety Network Beriev A-50U, 14 January 2024, geraadpleegd op 26 januari 2024
- ↑ (en) David Brennan US Confirms Ukraine's Patriots Downed Putin's Rare Radar Plane: 'Historic', NewsWeek, 10 juni 2024
- ↑ Oekraïne slaat van zich af: is Rusland peperduur en cruciaal radarvliegtuig kwijt?. De Telegraaf (24 februari 2024). Geraadpleegd op 24 februari 2024.