Gaspare Spontini

Gaspare Spontini
	Gaspare Spontini schilderij van Franz Krüger (1797–1857)
Algemene informatie
Volledige naam	Gaspare Luigi Pacifico Spontini
Geboren	14 november 1774
Geboorteplaats	Maiolati Spontini
Overleden	24 januari 1851
Overlijdensplaats	Maiolati Spontini
Land	Italië
Werk
Genre(s)	Klassiek
Beroep	Componist, muziekpedagoog
	(en) AllMusic-profiel; (en) Discogs-profiel; (en) IMDb-profiel; (en) MusicBrainz-profiel;
	Handtekening
Portaal	Muziek

Gaspare Luigi Pacifico Spontini (Maiolati bij Jesi, 14 november 1774 - aldaar, 24 januari 1851) was een Italiaans opera componist.

Levensloop

Spontini was door zijn familie voorbestemd om geestelijke te worden, maar hij vluchtte naar Napels en volgde daar een conservatoriumopleiding. Hij had in Italië vervolgens een vrij succesvolle maar niet al te opvallende carrière als operacomponist.

Toen besloot hij zich in Frankrijk te vestigen, waar hij met zijn opéras comiques aanvankelijk niet bijzonder succesvol was. Hij deed zijn best zich aan de Franse smaak aan te passen door een grotere expressie in zijn melodieën, een grotere rijkdom in zijn harmonieën en een boeiender orkestratie toe te passen.

Tot volle wasdom kwam zijn talent in de grote opera La vestale uit 1807 over een klassiek onderwerp, de Vestaalse maagden. Gesteund door keizerin Joséphine behaalde La vestale een enorm succes in Parijs en de rest van Europa, maar daardoor haalde hij zich wel de haat van andere componisten in Parijs op de hals.

Dankzij de bescherming van Napoleon werd in 1809 Fernand Cortez op de planken gebracht, die Spontini eveneens een triomf bezorgde. De opera Olympie uit 1819 was aanvankelijk minder succesvol, maar in een revisie behaalde hij in 1826 alsnog een groot succes.

Door zijn moeilijke, heerszuchtige karakter creëerde hij steeds meer vijanden, en in 1819 verliet hij Parijs om in dienst te treden van koning Frederik Willem III van Pruisen. Hij leidde de opera van Berlijn, maar ook hier kreeg hij het steeds moeilijker, vooral toen het succes van Der Freischütz van Carl Maria von Weber zijn werken overschaduwde.

De koning bleef hem steunen, maar diens overlijden in 1840 betekende in feite het einde van Spontini's loopbaan. Hij vestigde zich weer in Frankrijk, waar hij in 1838 al tot lid van het Institut de France was benoemd.

Spontini overleefde zijn roem ruimschoots, al heeft Hector Berlioz, die hem zeer bewonderde, nog veel moeite gedaan om zijn werken op te voeren en te promoten. De publieke smaak was sterk veranderd, eerst in de richting van Gioacchino Rossini, later in die van Meyerbeer.

Spontini's roem berustte voornamelijk op de genoemde Franse opera's, die hem tot een van de belangrijkste operacomponisten van zijn tijd maakten, en die wel als voorlopers van de grand opéra worden gezien. De opera Les Troyens van Berlioz is zonder Spontini niet denkbaar, en ook Richard Wagner werd door hem beïnvloed.

Composities

Opera's

Voltooid in	titel	aktes	première	libretto
1796	Li puntigli delle donne	2 aktes	carnaval 1796, Rome, Pallacorda di firenze
1797	Adelina Senese o sia l'Amore secreto	2 aktes	10 oktober 1797, Venetië, Teatro S. Samuele	Giovanni Bertati, «La principessa d'Amalfi»
1797-1798	Il finto pittore		1797/1798 (?) Rome; 1800 Palermo, Teatro S. Cecilia
1798	L’eroismo ridicolo	1 akte	carnaval 1798, Napels, Teatro Nuovo sopra Toledo	D. Piccinni
1798	Il Teseo riconosciuto	2 aktes	22 mei 1798, Florence, Regio Teatro degli Intrepidi	Cosimo Giotti
1799	La finta filosofa	2 aktes	1 juli 1799, Napels, Teatro Nuovo	D. Piccinni
1800	La fuga in maschera	2 aktes	carnaval, 1800, Napels, Teatro Nuovo	G. Palomba
1800	I quadri parlanti		1800, Palermo, Teatro S. Cecilia
1800	Gli Elisi delusi	2 aktes	28 augustus 1800, Palermo, Teatro S. Cecilia	M. Monti
1801	Gli amanti in cimento o sia Il geloso audace	2 aktes	3 november 1801, Rome, Teatro Valle	Giovanni Bertati
1802	Le metamorfosi di Pasquale o sia Tutto è illusione nel mondo	1 akte	carnaval 1802, Venetië, Teatro Giustiniani in S. Moisè	Giuseppe Foppa
1804	La petite maison	3 aktes	12 mei 1804, Parijs, Opéra Comique, Théâtre Feydeau	Joseph Marie Armand Michel Dieulafoy en N. Gersin
1804	Milton	1 akte	27 november 1804, Parijs, Opéra Comique, Salle Favart	Victor-Joseph Étienne de Jouy en Joseph Marie Armand Michel Dieulafoy
1805	Julie, ou le Pot de fleurs	1 akte	12 maart 1805, Parijs, Opéra Comique, Salle Favart	Antoine Gabriel Jars
1805	La vestale	3 aktes	15 december 1807, Parijs, Grand Opéra Garnier, in Franse taal; 26 december 1824, Milaan, Teatro alla Scala, in Italiaanse taal	Victor-Joseph Étienne de Jouy, naar Johann Joachim Winckelmann, «Monumenti antichi inediti», (1767)
1809	Fernand Cortez ou La Conquête de Mexique; 3e versie: Fernand Cortez oder Die Eroberung von Mexiko	3 aktes	28 november 1809, Parijs, Grand Opéra Garnier; 2e versie: 28 mei 1817, Parijs, Opéra Garnier; 3e versie: 6 april 1824, Berlijn, Königliches Opernhaus; 4e versie: 26 februari 1832, Berlijn, Königliches Opernhaus	Victor-Joseph Etienne de Jouy en Joseph-Alphonse d'Esménard, naar Alexis Piron; 2e versie: gereviseerd van Victor-Joseph Etienne de Jouy; 3e versie: gereviseerd van Marie-Emmanuel-Guillaume Théaulon de Lambert, vertaling van J. C. May; 4e versie: gereviseerd van K. von Lichtenstein
1814	Pélage, ou le Roi et la paix	2 aktes	23 augustus 1814, Parijs, Opéra Garnier	Victor-Joseph Etienne de Jouy
1816	Les Dieux rivaux ou Les Fêtes de Cythère; (samen met: Rudolphe Kreutzer, Louis-Luc Loiseau de Persuis en Henri Montan Berton)	1 akte	21 juni 1816, Parijs, Opéra Garnier	Joseph Marie Armand Michel Dieulafoy en Charles Brifaut
1819	Olympie; 2e versie als: Olympia; 3e versie weer als: Olympie	3 aktes	22 december 1819, Parijs, Grand Opéra Garnier; 2e versie: 14 mei 1821, Berlijn, Königliches Opernhaus; 3e versie: 28 februari 1826, Parijs, Opéra Garnier	Joseph Marie Armand Michel Dieulafoy en Charles Brifaut, naar Voltaire; 2e versie: gereviseerd van Ernst Theodor Amadeus Hoffmann
1822	Nurmahal, oder das Rosenfest von Caschmir	2 aktes	27 mei 1822, Berlijn, Königliches Opernhaus	Carl Alexander Herklots, naar T. Moore, «Lalla Rookh»
1825	Alcidor	3 aktes	23 mei 1825, Berlijn, Königliches Opernhaus; ter gelegenheid van het huwelijk van prins Frederik der Nederlanden met prinses Louise van Pruisen	Marie-Emmanuel-Guillaume Théaulon de Lambert en C. Nutty, naar Rochon de Chabannes; Duitse vertaling: Carl Alexander Herklots
1829	Agnes von Hohenstaufen	2 aktes	28 mei 1827, Berlijn, Königliches Opernhaus	Salomo Benjamin Ernst Raupach

Feestspel

1821 Lalla Rûkh, libretto: C. Bruehl, naar T. Moore, «Lalla Rookh» - première: 27 januari 1821, Berlijn, Königliches Schloß

Werken voor harmonieorkest

1819 Mars naar motieven uit de opera "Fernand Cortez"
1824 Trabmarsch
1837 Fackeltanz
1838 Olympia-Ouvertüre

Bibliografie

Luciano Alberti: Un nodo nella fortuna critica spontiniana, Chigiana. 11 (1976), S. 11-16.
Marino Anesa: Dizionario della musica italiana per banda e gruppi di fiati - Biografie dei compositori e catalogo delle opere dal 1800 ad oggi, 1997, 519 p.
Adriano Bassi: Gaspare Spontini e la riforma della musica di chiesa, Rivista Internazionale di Musica Sacra 15:271+ N3-4 1994
Paul E. Bierley, William H. Rehrig: The heritage encyclopedia of band music : composers and their music, Westerville, Ohio: Integrity Press, 1991, ISBN 0-918048-08-7
Francis Claudon: Dictionnaire de l'opéra-comique français, Paris: Peter Lang, 1995, 531 p., ISBN 978-3906753423
W. Dobner: Psychologisierende Ausstattungsoper : Spontinis Vestalin an der Scala, Österreichische Musikzeitschrift 49:146-8 N2 1994
Sieghart Döhring: Spontinis Berliner Opern, Studien zur Musikgeschichte Berlins im frühen 19. Jahrhundert., Regensburg 1980. S. 469-489.
B. Donin-Janz: "La vestale" di Gaspare Spontini, Rassegna Musicale Curci Quadrimestrale 47:20-25 N2 1994
B. Donin-Janz, Bernhard Janz: Auf dem Weg zu einer Spontini-Renaissance? ein Gespräch mit Riccardo Muti und Alberto Zedda, Musica 48:143-7 N3 1994
Theodore Fenner: Italian Opera : the Operas, in: Opera in London : views of the press 1785-1830, Carbondale, Illinois: Southern Illinois University Press, 1994, 788 p., ISBN 978-0-80931-912-1
Paolo Fragapane: Spontini, Bologna: 1954, Reprint: Firenze: Sansoni 1983. VII, 466 S.
Ingrid Hermann: Gaspare Spontini : Porträt. Französische Schule, Musik & Bildung 18:682 Jul-Aug 1986
Phillip Hodson: Who's who in Wagner - An a to Z look at his life and work, New York: Macmillan, 1984, 182 p.
Theodore van Houten: Le jour de gloire est arrive!, Franse Revolutie in 1789, Mens En Melodie 44:274+ May 1989
F. van der Kooij: Ein Streifzug durch Tante Caecilias Kolonialwarenladen, Dissonanz/dissonance N32:7 May 1992
Martial Leroux: Histories musicales des Hauts-de-Seine, 1993, 490 p.
Roberto Leydi, Marino Anesa: Dizionario della musica italiana per banda - Biografie dei compositori e catalogo delle opere dal 1800 al 1945, 1993, 514 p.
Dennis Libby: Spontini's early French operas, Musical Times, 117 (1976), S. 23-24.
Albert van der Linden: Notes de Madame Gaspare Spontini sur la vie et l'oeuvre de son man, Revue Belge de Musicologie. Belgisch Tijdschrift voor Muziekwetenschap. 28/29/30 (1974/76), S. 222-237.
Friedrich Lippmann: "Casta diva" La preghiera nell'opera italiana della prima meta dell'Ottocento, Recercare 2:174+ 1990
Franco Mannino, Giuseppe Triggiani: Il melodramma nel mondo 1597-1987, Bari: Levante Editori-Bari, 1988, 378 p.
Norbert Miller: Der musikalische Freiheitskrieg gegen Gaspare Spontini. Berliner Opernstreit zur Zeit Friedrich Wilhelms III., Preussen - Dein Spree-Athen. Hamburg 1981. S. 200-227.
Jeffrey James Moore: Gaspare Spontini's "Ballo marziale" for military band - An introduction and transcription for modern band, Kansas (Lawrence). 1984. dissertation.
Gösta Morin, Carl-Allan Moberg, Einar Sundström: Sohlmans musiklexikon - 2. rev. och utvidgade uppl., Stockholm: Sohlman Förlag, 1975-1979, 5 v.
Anno Mungen: Richard Wagners "grauenvolle Sympathie" für Spontini : Deutungsversuch einer erfindungsreichen Studie Wagners, Musikforschung, Die 48:270-82 N3 1995
W. Notz: Neues zum Briefwechsel zwischen Constanze Mozart und dem Ehepaar Spontini, Mitteilungen der Internationalen Stiftung Mozarteum 40:163+ N1-4 1992
Werner Oehlmann: Oper in vier Jahrhunderten, Stuttgart: Belser Verlag, 1984, 864 p., ISBN 978-3763090297
Karch Pal: Pest-Buda katonazeneje 1848-Ban, Budapest: Kozzeteszi az MTA Zenetudomanyi Intezet, 1983
Gérard Pinsart: Ces musiciens qui ont fait la musique. Autographes et manuscrits musicaux du 16e au 20e siècle, catalogue d'exposition, (Musée Royal de Mariemont du 26 octobre 1985 au 31 mars 1986) , Morlanwelz, Musée Royal de Mariemont, 1985-86, 251 p.
Spire Pitou: The Paris opera. - An encyclopedia of operas, ballets, composers, and performers; growth and grandeur, 1815-1914, New York: Greenwood Press, 1990, 1608 p., ISBN 978-0-313-26218-0
Spire Pitou: The Paris Opera: An Encyclopedia of Operas, Ballets, Composers, and Performers; Growth and Grandeur, 1815-1914; A-L, New York: Greenwood Press, 1990, 816 p., ISBN 978-0-313-27782-5
Spire Pitou: The Paris Opera: An Encyclopedia of Operas, Ballets, Composers, and Performers; Growth and Grandeur, 1815-1914; M-Z, New York: Greenwood Press, 1990, 768 p., ISBN 978-0-313-27783-2
F. Refrigeri, F. Bruni: Musiche le tre ore di agonia di N.S.G.C. Nuove fonti per lo studio della funzione del Venerdi santo in Italia, Nuova Rivista Musicale Italiana 28:503 N3 1994
Jozef Robijns, Miep Zijlstra: Algemene muziek encyclopedie, Haarlem: De Haan, 1979-1984, ISBN 978-90-228-4930-9
Walter Salmen, Gabriele Busch-Salmen: Musiker im Porträt, München: C. H. Beck, 1982-1984, 5 Bände p. (I. "Von der Spätantike bis 1600", 1982., 200 S.: ISBN 3-406-08450-8; II. "Das 17. Jahrhundert", 1983., 184 S.: ISBN 3-406-08451-6; III. "Das 18. Jahrhundert", 1983., 186 S.: ISBN 3-406-08452-4; IV. "Das 19. Jahrhundert", 1983., 187 S.: ISBN 3-406-08453-2; V. "Das 20. Jahrhundert", 1984., 191 S.: ISBN 3-406-08454-0)
Ulrich Schreiber: Opernführer für Fortgeschrittene. Die Geschichte des Musiktheaters - Band 1: Von den Anfängen bis zur Französischen Revolution, Bärenreiter-Verlag, Kassel 1988, ISBN 3-7618-0899-2
Ulrich Schreiber: Opernführer für Fortgeschrittene. Die Geschichte des Musiktheaters - Band 2: Das 19. Jahrhundert, Bärenreiter Verlag, Kassel 1991, ISBN 3-7618-1028-8
Ulrich Schreiber: Opernführer für Fortgeschrittene. Die Geschichte des Musiktheaters - Band 3: Das 20. Jahrhundert. Teil 1: Von Verdi und Wagner bis zum Faschismus, Bärenreiter Verlag, Kassel 2000, ISBN 3-7618-14364
Ulrich Schreiber: Opernführer für Fortgeschrittene. Die Geschichte des Musiktheaters - Band 3: Das 20. Jahrhundert. Teil 2: Deutsche und italienische Oper nach 1945, Frankreich und Großbritannien, Bärenreiter Verlag, Kassel 2005, ISBN 3-7618-14372
Ulrich Schreiber: Opernführer für Fortgeschrittene. Die Geschichte des Musiktheaters - Band 3: Das 20. Jahrhundert, Teil 3: Ost- und Nordeuropa, Nebenstränge am Hauptweg, Interkontinentale Verbreitung, Bärenreiter Verlag, Kassel 2006, ISBN 3-7618-18599
Karl Schubert: Spontinis italienische Schule, 2. Aufl., Collection d'etudes Musicologiques; 4, Nachdruck der 1. Aufl. Strassburg 1932, Baden-Baden: Korner 1983. 221 S.
Piero Sonti: Repertorio di musica sinfonica - Gli autori, le composizioni dal Seicento a oggi, Ricordi, 2001, 1060 p., ISBN 978-8809022553
Enrico Stinchelli: I grandi direttori d'orchestra, Rome: Gremese Editore, 1987
Wolfgang Suppan, Armin Suppan: Das Neue Lexikon des Blasmusikwesens, 4. Auflage, Freiburg-Tiengen, Blasmusikverlag Schulz GmbH, 1994, ISBN 3-923058-07-1
Wolfgang Suppan: Das neue Lexikon des Blasmusikwesens, 3. Auflage, Freiburg-Tiengen, Blasmusikverlag Schulz GmbH, 1988, ISBN 3-923058-04-7
Wolfgang Suppan: Lexikon des Blasmusikwesens, 2. eränzte und erweiterte Auflage, Freiburg-Tiengen, Blasmusikverlag Fritz Schulz, 1976
Julien Tiersot: Victor Hugo musicien, Revue Musicale, la N378:18-20 1985
Joachim Toeche-Mittler: Armeemärsche, 1. Teil - Eine historische Plauderei zwischen Regimentsmusiken und Trompeterkorps rund um die deutsche Marschmusik, 2. Auflage, Neckargmünd, Kurt Vowinckel Verlag, 213 S.
Joachim Toeche-Mittler: Armeemärsche, 2. Teil - Sammlung und Dokumentation, 2. Auflage, Neckargmünd, Kurt Vowinckel Verlag, 1977, 161 S.
Joachim Toeche-Mittler: Armeemärsche, 3. Teil - die Geschichte unserer Marschmusik, 2. Auflage, Neckargmünd, Kurt Vowinckel Verlag, 1977,
Margot Wetzstein: Musikerbriefe aus vier Jahrhunderten : alles endet was entstehet, Mainz: Schott, 1987, 256 p.
Rein A. Zondergeld: Wie ein Bild von Jacques-Louis David : Scala-Eroffnung mit Spontinis "La Vestale", Musica 48:88 N2 1994
Michelangelo Zurletti: La direzione d'orchestra : grandi direttori di ieri e di oggi, Firenze: Ricordi, 1985

Externe links

(it) /(en) /(es) Fondazione Pergolesi Spontini, Jesi
(de) Premières van Spontini's opera's

Zie de categorie Gaspare Spontini van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.