Jean Tinguely

Jean Tinguely
	Tinguely in Amsterdam, 1961
Persoonsgegevens
Geboren	Fribourg, 22 mei 1925
Overleden	Bern, 30 augustus 1991
Geboorteland	Zwitserland
Beroep(en)	schilder en beeldhouwer
Oriënterende gegevens
Stijl(en)	Abstract, kinetische kunst
	RKD-profiel
	(en) IMDb-profiel
Portaal	Kunst & Cultuur

Jean Tinguely (Fribourg, 22 mei 1925 – Bern, 30 augustus 1991) was een Zwitserse schilder en beeldhouwer.

Leven

Tinguely werd geboren in het Zwitserse Fribourg en groeide op in Bazel. Hij trouwde in 1951 met de kunstenares Eva Aeppli en verhuisde in 1953 naar Parijs. In 1955 ontmoette hij de Franse beeldhouwster Niki de Saint Phalle die hem vroeg een onderdeel te lassen voor een werk van haar. Hij werkte en woonde vanaf eind 1960 met haar samen en produceerde vanaf 1961 gezamenlijk werk. Hij trouwde met haar op 13 juli 1971. Zij maakten samen een groot aantal kunstwerken waaronder de Strawinsky-fonteinen in Parijs.^[1]

Object in Vondelpark, Amsterdam, Polygoonjournaal 1965

Tinguely overleed in 1991 op 66-jarige leeftijd in Bern.

Werk

Tinguely is vooral bekend geworden door zijn kinetische kunstwerken. Hij maakte deel uit van het Nouveau Réalisme (een Franse kunststroming, verwant aan de Pop-art-beweging) en was dan ook een goede vriend van Yves Klein en Daniel Spoerri. Ook werkte hij samen met de Fluxus-artiest Robin Page.^[2] De invloed van het Franse dadaïsme is duidelijk voelbaar in zijn werk. De kinetische kunst heeft als voornaamste thema: de beweging in kunst. De installaties van Jean Tinguely komen zowel door motoren, de toeschouwer als automatisch in beweging, bijvoorbeeld door de wind. Sommige van zijn sculpturen, waaronder enkele zelfvernietigende machines, waren voorbestemd om in de loop der tijd verandering te ondergaan.

Zijn bewegende en veranderende machines waren een uitdrukking van zijn overtuiging dat de essentie van zowel het leven als de kunst bestaat uit continue verandering, beweging, en instabiliteit. Zijn nutteloze machines kunnen daarnaast worden opgevat als karikaturen van en kritieken op de mechanische wereld, het technologische systeem, en het geloof in de technologische vooruitgang.

Expositie

Een grote overzichtstentoonstelling van zijn werk was in 2007/2008 te zien in de Rotterdamse Kunsthal. In 2016 werd zijn werk tentoongesteld in het Stedelijk Museum Amsterdam.^[3] Een overzicht van het werk van Tinguely (en tijdgenoten) is permanent te zien in het Museum Tinguely in Bazel.

Werken (selectie)

Méta-Mécanique Horizontal II (1954), particuliere collectie
Elément Détaché I (1954), Museum Tinguely
Wundermaschine, Méta-Kandinsky I (1956), Museum Tinguely
Méta-Matic nr. 17 (1959), Moderna Museet in Stockholm
Hommage à New York (1960), in de tuin van het Museum of Modern Art in New York - autodestructief werk
Le Ballet des Pauvres (1961), Museum Tinguely
Study for an End of the World nr. 1 (1961), Louisiana Museum of Modern Art in Humlebæk - autodestructief werk
Study for an End of the World nr. 2 (1962), Nevada-woestijn bij Las Vegas - autodestructief werk
Heureka (1963/64), Zürich Horn Park in Zürich
EOS XK (III) (1965), Billy Rose Art Garden in Jeruzalem
Le Paradis fantastique (1966), Moderna Museet in Stockholm - in samenwerking met Niki de Saint-Phalle
La Vittoria (1970), Piazza Duomo in Milaan - autodestructief werk
Chaos Nr. 1 (1974), Civic Mall in Columbus (Indiana)
Fastnachtsbrunnen (1977), Theaterplatz in Bazel
Le Crocrodome de Zig et Puce (1977/78), Centre Georges Pompidou in Parijs - in samenwerking met Bernhard Luginbühl
Plateau Agriculturel (1978), Museum Tinguely
Fontaine Stravinsky (1982/83), Place Stravinsky bij het Centre Georges Pompidou - in samenwerking met Niki de Saint-Phalle
Fontaine Jo Siffert (1984), Fribourg
Méta-Harmonie IV - Fatamorgana (1985), Museum Tinguely
Grosse Meta Maxi-Maxi Utopia (1987), Museum Tinguely
Dernière collaboration aves Yves Klein (1988), Museum Tinguely
Mengele Totentanz (1986/87), Museum Tinguely
Fontaine de Château* -Chinon (1988), Château-Chinon - in samenwerking met Niki de Saint-Phalle
Le Cyclop (1969/91), Milly-la-Forêt
Luminator (1991), Museum Tinguely
Lifesaverbrunnen (1989/93), Brunnenmeile Duisburg - in samenwerking met Niki de Saint-Phalle

Fotogalerij

Tinguely-fontein voor het Tinguely Museum in Bazel
Lifesaver-fontein van Niki de Saint Phalle/Jean Tinguely in Duisburg (Brunnenmeile Duisburg)
Grosse Spirale (1971/3), Museum Tinguely in Bazel
The Fantastic Paradise (1966) in Stockholm
Tinguely-Fountain in Bazel
Heureka in Zürich

Bronnen, noten en/of referenties

Zie de categorie Jean Tinguely van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.

[1] Biografie Niki de Saint Phalle

[2] Handzaam apparaatje. In: Algemeen Handelsblad, 12-07-1960.

[3] Tentoonstelling 2016 in het Stedelijk Museum Amsterdam

[1]

[2]

[3]