Rabobank
| Rabobank | ||||
|---|---|---|---|---|
| ||||
| Motto of slagzin | Growing a better world together[1] | |||
| Rechtsvorm | coöperatie | |||
| Oprichting | 1895 eerste lokale kredietvereniging, 1898 centrale organisaties | |||
| Oprichter(s) | Coöperatieve Centrale Raiffeisen-Bank Coöperatieve Centrale Boerenleenbank (fusie) | |||
| Land |  Nederland
| |||
| Werknemers | 25.367 fte in Nederland (eind 2020) | |||
| Producten | Financiën Verzekeringen Vermogensbeheer Beleggingen Leases Vastgoed | |||
| Industrie | Financiën | |||
| Winst/jaar | 1,1 miljard (2020) | |||
| Website | www.rabobank.nl | |||
| ||||
De Rabobank (handelsnaam van de Coöperatieve Rabobank U.A.) is een Nederlandse bank, statutair gevestigd te Amsterdam, met het hoofdkantoor in Utrecht.
Eind negentiende eeuw is de bank begonnen als een verzameling van kleine boerenleenbanken. Rabobank is in 1972 ontstaan uit een fusie tussen de Coöperatieve Centrale Raiffeisen-Bank en de Coöperatieve Centrale Boerenleenbank, die beide in 1898 waren opgericht. Zij fuseerden tot de Coöperatieve Centrale Raiffeissen-Boerenleenbank B.A., met als handelsnaam Rabobank.
In 2016 is de structuur van de Rabobank gewijzigd. De 106 lokale Rabobanken en Rabobank Nederland zijn gefuseerd tot één bank, de Coöperatieve Rabobank U.A. Het heeft sindsdien één bankvergunning van De Nederlandsche Bank.
In 2019 beheerden de 89 lokale Rabobanken 371 vestigingen. Het totale personeelsbestand van de lokale banken omvat ongeveer 24.840 formatieplaatsen. De Rabobank bedient ruim 9,5 miljoen klanten wereldwijd, waarvan bijna 8,8 miljoen in Nederland. 8 miljoen hiervan zijn particulieren. 1,9 miljoen (2019) klanten zijn ook lid van de Rabobank. Wereldwijd hebben de Rabobank en al haar dochterondernemingen 43.822 medewerkers.[2] De Rabobank had in 2004 en 2010 het grootste marktaandeel in de hypotheekmarkt met ongeveer een kwart van alle hypotheken in zijn portfolio.[3]
Rabobank was van 2002 tot 2021 als internetbank ook in België actief.[4]
Geschiedenis
[bewerken | brontekst bewerken]
Vanaf 1895 sloegen boeren en tuinders de handen ineen om kredietcoöperaties te starten volgens het Raiffeisen-systeem.[5] De Rabobank Groep is ontstaan in 1972 door een fusie tussen de Coöperatieve Centrale Raiffeisen-Bank en Coöperatieve Centrale Boerenleenbank in de Coöperatieve Centrale Raiffeisen-Boerenleenbank. De nieuwe bank gebruikte de naam Rabobank als handelsnaam, omdat ze Raiffeisen-Boerenleenbank te lang en te moeilijk om te onthouden vond. De naam is ontleend aan de beginletters van Raiffeisenbank-Boerenleenbank. Sinds 1980 wordt de bank nog slechts aangeduid als Rabobank.
De Rabobank probeert zich te profileren als een bank die zich anders gedraagt dan andere banken. In reclamespotjes wordt daarom veel aandacht geschonken aan het 'coöperatieve' karakter. Dit houdt in dat de Rabobank uit 89 (2019) lokale banken bestaat, die onderdeel zijn van één gezamenlijke coöperatie. Elke lokale bank heeft nog altijd een lokale ledenraad, een lokale raad van commissarissen en een lokale directievoorzitter.
Lidmaatschap en bestuur
[bewerken | brontekst bewerken]Lidmaatschap van de lokale coöperaties was van oudsher verplicht gesteld voor ondernemers die geld leenden, terwijl andere klanten geen lid konden worden. De Rabo-coöperaties kenden voor de leden een beperkte aansprakelijkheid van 5.000 gulden. Bij het honderdjarig bestaan van de Rabobank in 1998 werd besloten de coöperaties te moderniseren. Alle klanten kunnen sindsdien vrijwillig lid worden en de aansprakelijkheid verviel.
In 2001 begon de Rabobank met een ledenwerfcampagne. Het ledental steeg van ruim 500.000 in 2000 naar 1,9 miljoen tegen het einde van 2012. Het aantal lokale Rabo-coöperaties neemt juist door fusies drastisch af. Het aantal lokale Rabo-coöperaties daalde van 547 in 1996 naar 139 in 2012. De coöperaties worden dus zowel qua ledental als geografische omvang steeds groter.
Om de groter wordende coöperaties beter te kunnen besturen, bestaat sinds 2004 de mogelijkheid het zogeheten 'directiemodel' in te voeren. Hierbij wordt de coöperatie volledig bestuurd door professionals. De directe zeggenschap van de leden verdwijnt hierbij grotendeels door de instelling van een gekozen ledenraad van minimaal 30 en maximaal 50 leden. De ledenraad vervangt qua functie de algemene ledenvergadering (ALV) vrijwel geheel. De ALV mag dan alleen nog beslissen over opheffing of uittreding van de coöperatie uit Rabobank Nederland.
In 2016 is de structuur van de Rabobank verder gewijzigd. De lokale Rabobanken en Rabobank Nederland zijn gefuseerd tot één bank. In 2017 werd de aparte managementlaag voor Rabobank Nederland opgeheven en samengevoegd met de Raad van Bestuur tot de Groepsdirectie. Sindsdien kent de Rabobank onder meer de volgende bestuursorganen:[6]
- De algemene ledenraad (benoemt onder meer de RvC, keurt besluiten van de RvC en RvB goed en stelt de jaarrekening vast)
- De raad van commissarissen (ziet toe op de RvB)
- De groepsdirectie (het dagelijks bestuur van de Rabobank)
- Lokale ledenraden (benoemen de lokale RvC's)
- Lokale raden van commissarissen (de voorzitters van de lokale RvC's vormen samen de algemene ledenraad)
- Lokale banken, die ieder een directievoorzitter hebben
Voorzitters Raad van Commissarissen
[bewerken | brontekst bewerken]- Ron Teerlink (2016 - 2021)
- Marjan Trompetter (2021 - )
Voorzitters Groepsdirectie
[bewerken | brontekst bewerken]- Wiebe Draijer (2016 - 2022) - tussen 2014 en 2016 voorzitter van de RvB van Rabobank Nederland
- Bas Brouwers (interim)
- Stefaan Decraene (2023 - )
Ontwikkeling aantal lokale banken en ledental
[bewerken | brontekst bewerken]| Jaar | Aantal Lokale
Rabobanken |
Gezamenlijk ledental |
Gemiddeld ledental |
|---|---|---|---|
| 1995 | 547 | 595.000 | 1.088 |
| 1996 | 510 | 585.000 | 1.147 |
| 1997 | 481 | 525.000 | 1.091 |
| 1998 | 445 | 515.000 | 1.157 |
| 1999 | 424 | 510.000 | 1.203 |
| 2000 | 397 | 550.000 | 1.385 |
| 2001 | 369 | 825.000 | 2.236 |
| 2002 | 349 | 1.108.000 | 3.178 |
| 2003 | 328 | 1.360.000 | 4.146 |
| 2004 | 288 | 1.456.000 | 5.056 |
| 2005 | 248 | 1.551.000 | 6.254 |
| 2006 | 188 | 1.641.000 | 8.729 |
| 2007 | 174 | 1.638.000 | 9.414 |
| 2008 | 153 | 1.707.000 | 11.157 |
| 2009 | 147 | 1.762.000 | 11.986 |
| 2010 | 141 | 1.801.000 | 12.773 |
| 2011 | 139 | 1.862.000 | 13.396 |
| 2012 | 136 | 1.918.000 | 14.103 |
| 2013 | 136 | 1.931.000 | 14.199 |
| 2014 | 113 | 1.959.000 | 17.336 |
| 2015 | 106 | 1.945.000 | 18.349 |
| 2016 | 103 | 1.927.000 | 18.708 |
| 2017 | 102 | 1.916.000 | 18.784 |
| 2018 | 101 | ca. 1,9 miljoen | ca. 19.000 |
| 2019 | 89 | ca. 1,9 miljoen | ca. 21.000 |
Controverses
[bewerken | brontekst bewerken]Prime Champ
[bewerken | brontekst bewerken]Rabobank is meerdere malen in verlegenheid gebracht doordat ze voor de helft eigenaar was van het champignonbedrijf Prime Champ. In 2006 was de Rabobank voor 2 miljoen euro aansprakelijk gesteld voor een faillissement van (een voorloper van) het bedrijf. De Rabobank kwam in 2012 ook in opspraak, omdat personeelsleden van Prime Champ uitgebuit zouden worden.[7] Prime Champ kwam daarna nog verder in het nieuws omdat deze dochteronderneming verschillende keren vervuild afvalwater op de Gekkengraaf had geloosd. Dat maakte Waterschap Peel en Maasvallei bekend. Na deze controverses verkocht de Rabobank het aandeel.
Liborschandaal
[bewerken | brontekst bewerken]De grote zakenbanken in Londen geven dagelijks de rente door op kortlopende leningen die ze elkaar in rekening brengen. Het betreft de kortlopende rentetermijnen van 1 dag oplopend tot 1 jaar. Toen naar buiten kwam dat sommige banken deze rente sinds 1991 al opzettelijk soms te hoog of te laag opgaven, was het Liborschandaal geboren. Omdat de Libor-rente ook in de Verenigde Staten wordt gebruikt om de prijs van derivaten te berekenen, kwamen ook de Amerikaanse toezichthouders in het geweer. Barclays en UBS waren de eerste twee deelnemers, die een schikking moesten treffen van respectievelijk 460 miljoen en 1500 miljoen dollar. RBS kreeg een boete van 612 miljoen dollar.[8]
Op 29 oktober 2013 werd bekendgemaakt dat de Rabobank tot overeenstemming was gekomen met De Nederlandsche Bank (DNB), het Nederlandse Openbaar Ministerie (OM), de Financial Conduct Authority (FCA) in het Verenigd Koninkrijk, de Commodity Futures Trading Commission (CFTC) in de Verenigde Staten, het Amerikaanse Openbaar Ministerie (Department of Justice; DOJ) en de Japanse Financial Services Authority (JFSA). Dit in verband met hun onderzoeken naar Rabobanks inzendingsprocedures met betrekking tot de London Interbank Offered Rate (Libor) en de Euro Interbank Offered Rate (Euribor) in het verleden. De Rabobank ging akkoord met het betalen van schikkingsbedragen aan OM, FCA, CFTC en DOJ van in totaal circa 774 miljoen euro.[9] Hiervan ging 70 miljoen euro naar het Nederlandse Openbaar Ministerie. In ruil daarvoor volgde er geen strafrechtelijk onderzoek. De Nederlandsche Bank nam ook maatregelen. Topman Piet Moerland stapte vervroegd op.[10][11][12][13]
Deskundige Marike Stellinga verbaasde zich bij Pauw & Witteman vooral over de lakse opstelling van de hoofddirectie sinds het vernemen van het schandaal in 2008. De juiste maatregelen werden domweg niet genomen.[14]
Op 7 maart 2024 kwam naar buiten dat in tegenstelling tot de rechtbank het gerechtshof te Amsterdam claimclub Elco wel in de gelegenheid stelt schade te claimen bij Rabobank inzake de Libor fraude.[15]
Witwasschandaal
[bewerken | brontekst bewerken]De Rabobank trof in februari 2018 voor 298 miljoen euro een schikking met justitie in Amerika. De bank had de interne controles niet op orde waardoor voor honderden miljoenen dollars aan drugsgeld via de Amerikaanse Rabobank-dochter RNA in Californië werd witgewassen.[16]
Eerlijke geldwijzer
[bewerken | brontekst bewerken]In een rapport van Eerlijke Geldwijzer dat in februari 2018 werd gepubliceerd werd de Rabobank bekritiseerd om het financieren van de vleesindustrie. Het rapport, dat tot stand kwam via een samenwerking tussen Amnesty International, FNV, Milieudefensie, Oxfam Novib, PAX, en World Animal Protection bleek Rabobank in de periode tussen 2012 en 2017 € 6,8 miljard geïnvesteerd te hebben in grootschalige vleesindustrie. Waaronder € 1,9 miljard in het Amerikaanse bedrijf Tyson Foods, dat herhaaldelijk in het nieuws kwam vanwege dierenmishandeling.[17][18][19]
Ontbossing
[bewerken | brontekst bewerken]Het rapport EU bankrolling ecosystem destruction[20][21] van een coalitie van maatschappelijke organisaties laat zien hoeveel geld er vanuit in de EU gebaseerde financiële instellingen naar sectoren die een risico vormen voor ecosystemen, waaronder 30,9 miljard dollar van Rabobank. Het rapport wijst op het belang van EU-regulering van de financiële sector om de financiering in overeenstemming te brengen met de mondiale 1,5°C- en biodiversiteitsdoelstellingen. Rabobank heeft al veel maatschappelijke kritiek ontvangen omdat de bank betrokken was bij de financiering van honderden boeren die illegale ontbossing pleegden in Brazilië. Onderzoek linkt de investeringen van Rabobank aan het verloren gaan van ongeveer 390.000 ha aan natuur in het Amazonewoud en in het Cerradogebied (2000-2022).[22][23][24] Verder onderzoek van onder meer de Eerlijke Geldwijzer geeft aan dat Rabo de lobby van ontbossers steunt.[25]
Milieudefensie heeft Rabobank op de lijst van grote vervuilers geplaatst omdat de bank in de periode 2015-2022 meer dan 1,4 miljard euro geïnvesteerd zou hebben in bedrijven die betrokken zijn bij ontbossing.[26]
Ledencertificaten
[bewerken | brontekst bewerken]Sinds 5 juni 2000 kunnen leden van lokale Rabobanken beleggen in certificaten van aandelen van Rabobank Ledencertificaten N.V. Deze naamloze vennootschap leent haar gehele vermogen uit aan Rabobank Nederland in de vorm van een achtergestelde lening.[27] De certificaten worden uitgegeven door de "Stichting AK Rabobank Ledencertificaten" en kunnen maandelijks op een interne markt worden verhandeld. Volgens notulen van de vergadering op 23 april 2013 zijn er ongeveer 160.000 certificaathouders.[28] Het Financieele Dagblad berichtte op 6 juni 2013 dat er 277 miljoen certificaten van 25 euro waren geplaatst bij leden. De bank mocht een aantal daarvan tot een bedrag van 1,336 miljard euro zelf aankopen, om de verhandelbaarheid en de koers te ondersteunen.
In 2014 werden de ledencertificaten vrij verhandelbaar als Rabobank certificaten op de beurs.[29]
Op 29 maart 2020 maakte de bank bekend in 2020 de eerste drie uitbetalingen vanwege de COVID-19-pandemie en gelet op de aanbevelingen van de ECB te annuleren.[30] Later in 2020 werd alsnog over 2020 volledige compensatie nabetaald.[31] Over 2021 herhaalde het scenario van compensatie in december zich opnieuw.[32]
Sinds 2018 wordt door de Rabobanken het ledenblad Rabo & Co uitgegeven. Het blad verschijnt driemaal per jaar.
Duurzaamheid
[bewerken | brontekst bewerken]De Rabobank stelt te willen bijdragen aan een duurzame ontwikkeling van de samenleving in economische, sociale en ecologische zin. Dit is onder meer verankerd in de gedragscode en in algemene externe en interne principes voor de dienstverlening. Maatschappelijk verantwoord ondernemen is een uitgangspunt in de kernactiviteiten van de Rabobank. Echter ook al zegt Rabobank in 2005 dat ze een zero tolerance hebben tegen ontbossing, dus ook geen financiering van bedrijven of boeren die zich hieraan schuldig maken [33] gaat ze toch door met financieren van bedrijven en boeren die zich hieraan schuldig maken.
Ook in de eigen bedrijfsvoering stelt Rabo duurzaamheid voorop [34]. Sinds september 2017 is de Rabobank begonnen met de zogenaamde 'Circulaire Economie Challenge'. In samenwerking met KPMG en MVO probeert de Rabobank op deze manier de Circulaire Economie te stimuleren.
In ontwikkelingslanden worden plattelandsbanken en spaar- en kredietcoöperaties gefinancierd.
Klimaat
[bewerken | brontekst bewerken]Tegenover de positieve publiciteit van de zijde van Rabobank komt er kritiek uit de samenleving op haar rol in de stikstofcrisis. Zo schreef het Wereld Natuur Fonds in een open brief dat de Rabobank haar verantwoordelijkheid moet nemen in het realiseren van een landbouwtransitie voor verbetering van natuur, leefomgeving en de agrarische sector [35][36]. De Tweede Kamer vroeg het kabinet in een motie te onderzoeken of banken zoals de Rabobank kunnen worden gedwongen om mee te betalen aan het oplossen van de stikstofcrisis. [37] [38] Rabobank wijst dit categorisch af en verstopt zich achter de ECB regels en de verantwoordelijkheid jegens spaarders om afschrijvingen op leningen te voorkomen. De bank weigerde leningen aan projecten met alternatieve landbouwmethoden, wat leidde tot gedwongen uitbreiding van Nederlandse veehouderijen. Slechts zo’n 3% van de uitstaande 30 miljard in de landbouwsector is aan biologisch werkende bedrijven[39], boeren worden niet of nauwelijks gesteund in de omschakeling naar meer duurzame landbouw en veeteelt[40]. Nog steeds investeert Rabobank in de dure technieken, niet in het oplossen maar in het technisch mitigeren van de negatieve gevolgen van massa-veeteelt en schaalvergroting. [41] Onderzoek onthulde dat Rabobank op de hoogte was van de stikstofproblemen maar toch risicovolle leningen verstrekte aan boeren nabij kwetsbare natuurgebieden[42].
Extinction Rebellion en Greenpeace stelden in 2023 een ultimatum aan Rabobank om te stoppen met financiering van industriële landbouw, waarop de bank niet reageerde. Een massaprotest volgde waarbij activisten het hoofdkantoor in Utrecht blokkeerden[43].
Sponsoring
[bewerken | brontekst bewerken]De Rabobank besteedt een deel van de winst aan maatschappelijke en/of culturele activiteiten. Dit wordt door de bank het "coöperatief dividend" genoemd. Het overgrote deel van de coöperatie heeft hiervoor een coöperatiefonds ingesteld. In 2019 gaf de Rabobank hier 45,4 miljoen euro aan uit.
De Rabobank heeft door de jaren heen onder andere de Nederlandse Bachvereniging, het Amsterdamse Van Gogh Museum en andere culturele instituten gesponsord. Ook was de Rabobank hoofdsponsor van de Nederlandse professionele herenwielerploeg Rabobank, maar op 31 december 2012 stopte men daarmee door aanhoudende dopingschandalen.
Sinds 2017 is de Rabobank onder andere partner van NOC*NSF, TeamNL, en per 2020 de hockeybond (KNHB), de volleybalbond (NEVOBO), de schaatsbond (KNSB) en partner in cultuur van Kunstbende/Lowlands.
Internetbankieren
[bewerken | brontekst bewerken]Sinds 1994 heeft de Rabobank een website. In 1995 lanceerde de Rabobank zijn eigen internetprovider Trefpunt (tref.nl) om zodoende zijn klanten te introduceren met het fenomeen internet. In 1996 bood Trefpunt de mogelijkheid aan om te betalen via internet door middel van Rabobank Direct Betalen en via I-Pay. Voor Rabobank Direct Betalen moest de gebruiker een Chipknip lezer hebben, voor I-Pay had men extra software nodig en opende men een extra virtuele bankrekening (te vergelijken met PayPal).[44] In 1998 werden de provider activiteiten overgenomen door Videotex Nederland (onderdeel van Planet Media Group).[45] Op de website van de Rabobank.nl wordt sinds 1997 de mogelijkheid aangeboden om bankzaken zelf online te regelen.[46] Gebruikers kunnen hun pasje en een speciale reader gebruiken om in te loggen, waarna zij onder andere hun rekeningsaldo kunnen inzien en geld op een andere rekening kunnen storten. FiNBOX was een digitaal betalingssysteem voor bijvoorbeeld facturen en acceptgiro's, maar de Rabobank is per 1 april 2017 gestopt met dit systeem. In 2015 introduceerde Rabobank Rabo Wallet, een Android App waarmee men met behulp van de NFC functie van de telefoon kleine bedragen kan afrekenen bij pinkassa's.[47]
Rabo Mobiel
[bewerken | brontekst bewerken]Rabo Mobiel was een Nederlandse aanbieder van mobiele telefonie die werd geïntroduceerd in 2006.[48] Per november 2014 is Rabobank gestopt met Rabo Mobiel, naar eigen zeggen omdat de mobiele activiteiten steeds verder af kwamen te staan van de bancaire activiteiten. Rabo Mobiel richtte zich op het aanbieden van de combinatie bellen en mobiel bankieren/mobiel betalen. Daarnaast richtte ze zich op innovaties rondom mobiel betalen via SMS, gebruik makend van NFC-technologie, nieuwe vormen van toegang, ticketing en informatie. Rabo Mobiel liet het mobiele verkeer van haar klanten via het netwerk van KPN verlopen.
Zie ook
[bewerken | brontekst bewerken]- Rabobank Nederland
- Rabobank Groep
- Friedrich Wilhelm Raiffeisen - bedenker van de coöperatieve bank
Externe links
[bewerken | brontekst bewerken]- Officiële website
- Corporate website
- Koers certificaten vanaf 27-01-2014
- Koers oude ledencertificaten - rabobank.nl
- ↑ De nieuwe slogan van Rabobank is 'Growing a better world together' (17 oktober 2017), adformatie.nl
- ↑ Rabobank Annual Report 2019. Gearchiveerd op 29 januari 2021. Geraadpleegd op 23-01-2021.
- ↑ Sectorstudie Hypotheekmarkt, Een onderzoek naar de concurrentieomstandigheden op de Nederlandse hypotheekmarkt. Nederlandse Mededingingsautoriteit, Monitor Financiële Sector (mei 2011), p21. Gearchiveerd op 28 augustus 2022.
- ↑ Rabobank.be vertrekt met stille trom uit België, De Standaard, 19 maart 2021
- ↑ Rabobank, De Rabobank door de tijd. Gearchiveerd op 5 mei 2021. Geraadpleegd op 22 september 2020.
- ↑ Statuten van de Coöperatieve Rabobank U.A.. Gearchiveerd op 29 januari 2021. Geraadpleegd op 23-01-2021.
- ↑ Rabobank belast door Prime Champ (Dagblad de Limburger, 21 augustus 2012)
- ↑ 'Libor scandal: RBS fined £390m', BBC News, 6 februari 2013, laatst geraadpleegd op 30 oktober 2013.
- ↑ 'Rabobank treft schikking in Libor- en Euriboronderzoeken', Rabobank.
- ↑ 'Rabobank schikt in Libor-affaire voor €774 miljoen', De Telegraaf, 29 oktober 2013, laatst geraadpleegd op 30 oktober 2013.
- ↑ 'DNB neemt maatregelen bij Rabobank wegens Libor affaire', De Nederlandsche Bank, 29 oktober 2013.
- ↑ 'Rabobank treft schikking in Libor- en Euriboronderzoeken. Rabobank neemt strenge corrigerende maatregelen', Rabobank, 29 oktober 2013 (persbericht).
- ↑ Rabobank Chairman Piet Moerland resigns immediately after Libor settlement op YouTube
- ↑ Marike Stellinga over de boete voor de Rabobank, Pauw & Witteman, 29 oktober 2013.
- ↑ Claimclub kan toch door met Libor-zaak tegen Rabobank
- ↑ Rabobank schikt voor 298 miljoen euro in VS
- ↑ Banken investeren miljarden in dierenleed. Eerlijkegeldwijzer.nl (28 februari 2018). Gearchiveerd op 25 augustus 2018. Geraadpleegd op 24 augustus 2018.
- ↑ Roderick Mirande, Rabobank verreweg meest dieronvriendelijke bank van Nederland. adformatie.nl (28 februari 2018). Gearchiveerd op 25 augustus 2018. Geraadpleegd op 24 augustus 2018.
- ↑ Fair Bank Guide. Eerlijkegeldwijzer.nl (28 februari 2018). Gearchiveerd op 25 augustus 2018. Geraadpleegd op 24 augustus 2018.
- ↑ [1]
- ↑ 'EUROPA, Geldschieter van natuurverwoesting'
- ↑ '€ 0.7 billion in profits, € 66 billion in damages - Rabobank's destructive financing of deforestation in Brazil', Profundo, 5 juli 2023.
- ↑ 'NRC: Leningen Rabobank veroorzaken grote milieuschade in Brazilië', NRC, 5 juli 2023.
- ↑ 'FD: Rabobank en de ontbossers'
- ↑ 'Rabobank faciliteert lobby van braziliaanse ontbossers met miljarden'
- ↑ 'dit-is-waarom-rabobank-op-onze-lijst-van-grote-vervuilers-staat (5 september 2022). Geraadpleegd op 21 februari 2024.
- ↑ Notulen van de vergadering van houders van Rabobank Ledencertificaten gehouden te Utrecht op 5 juni 2012, Rabobank, 26 augustus 2012.
- ↑ Notulen van de vergadering van houders van Rabobank Ledencertificaten gehouden te Utrecht op 23 april 2013, Rabobank, 21 mei 2013.
- ↑ Nieuwe RABO Certificaten: Wees kritisch bij een hoog rendement !
- ↑ Rabobank is voornemens om eind 2020 een uitkering te doen in de vorm van Rabobank Certificaten, Rabobank, 21 oktober 2020 (in archief)
- ↑ Toch nog een feestje voor Rabo-certificaathouders 22 okt '20
- ↑ Rabobank ziet winst bijna vertienvoudigen
- ↑ https://impact-investor.com/fd-rabobank-financed-hundreds-of-illegal-deforesters-in-brazil/
- ↑ Waar we ons op richten - Duurzaamondernemen
- ↑ Open Brief WWF
- ↑ 'Nu: Rabobank kijkt met gemengde gevoelens terug op rol in stikstofcrisis'
- ↑ 'Trouw: Rabobank betuigt spijt voor rol in de stikstofcrisis'
- ↑ 'NOS: Rabobank over rol stikstofcrisis: zouden nu anders handelen '
- ↑ [2]
- ↑ 'NRC: Rabobank doet te weinig voor vergroenende boer'
- ↑ 'frieslandcampina rabobank en lely starten pilot voor stikstofreductie'
- ↑ Arjen Lubach over leningverstrekking door Rabobank
- ↑ 'massa actie-bij rabobank stop verwoesten start vergoeden'
- ↑ Rabokrant 1996 (10 oktober en 11 november uitgaves)
- ↑ https://www.computable.nl/artikel/nieuws/ict-branche/214933/250449/videotex-koopt-trefpunt-abonnees-rabo.html
- ↑ Het gemak van bankieren door de jaren heen (2016). Gearchiveerd op 28 oktober 2021. Geraadpleegd op 14 februari 2021.
- ↑ Eerste indruk Rabo Wallet | Consumentenbond. www.consumentenbond.nl. Geraadpleegd op 21 maart 2021.
- ↑ Marco Derksen, Rabobank introduceert Rabo Mobiel. Marketingfacts (14 november 2006). Gearchiveerd op 26 september 2020. Geraadpleegd op 14 februari 2021.
· 
· 
-Flag.svg){kind=small}
· · 