Zonnebeke

**Zonnebeke**
Gemeente in België
	(Details)
	;
Geografie
Gewest	Vlaanderen
Provincie	West-Vlaanderen
Arrondissement	Ieper
Oppervlakte; – Onbebouwd; – Woongebied; – Andere	68,09 km² (2022); 84,13%; 7,07%; 8,8%
Coördinaten	50° 52' NB, 2° 59' OL
Bevolking (bron: Statbel)
Inwoners; – Mannen; – Vrouwen; – Bevolkingsdichtheid	12.705 (01/01/2024) ; 50,38% ; 49,62% ; 186,59 inw./km²
Leeftijdsopbouw; – 0-17 jaar; – 18-64 jaar; – 65 jaar en ouder	(01/01/2024); 19,86%; 59,57%; 20,57%
Buitenlanders	3,35% (01/01/2024)
Politiek en bestuur
Burgemeester	Ingrid Vandepitte (#TEAM8980)
Bestuur	#TEAM8980
Zetels; #TEAM8980 ; Insamenspraak; N-VA ; Lijst Passendale	23; 14; 5; 3; 1
Economie
Gemiddeld inkomen	20.108 euro/inw. (2021)
Werkloosheidsgraad	2,78% (jan. 2019)
Overige informatie
Postcode; 8980; 8980; 8980; 8980; 8980	Deelgemeente; Zonnebeke; Beselare; Geluveld; Passendale; Zandvoorde
Zonenummer	051 & 057
NIS-code	33037
Politiezone	Arro Ieper
Hulpverleningszone	Westhoek
Website	www.zonnebeke.be
Detailkaart
	ligging binnen het arr. Ieper in de provincie West-Vlaanderen
Foto's
	Zonnebeke
Portaal	België

Zonnebeke is een Belgische gemeente in het zuidwesten van de provincie West-Vlaanderen, de streek die gekend is als de Westhoek. De gemeente omvat vijf deelgemeenten: Beselare, Geluveld, Passendale, Zandvoorde en Zonnebeke en telt ruim 12.500 inwoners. De plaatselijke bevolking spreekt van 'Zunnebeke'.

Geschiedenis

De naam Zonnebeke komt van Sinnebeche. De eerste vermelding van Sinnebeche dateert van rond 1072. Dit staat in een oorkonde van de bisschop Drogo uit Terwaan. Hierin vraagt hij aan Fulpoldus, kastelein van Ieper, om in het reeds bestaande parochiekerkje een kapittel van drie kanunniken te vormen en te onderhouden. Hierdoor ontstond een klooster dat later zou uitgroeien tot de invloedrijke en machtige augustijnenabdij Zonnebeke. Iets verderop vestigde zich een benedictijnse vrouwengemeenschap, de Nonnenbosabdij. De godsdiensttroebelen dreven haar eind 16e eeuw tot een verhuis naar Ieper. De mannenabdij bleef zo'n goede 700 jaar het centrum van cultureel, bestuurlijk werk en economie van het dorpje, tot de Franse Republiek in 1797 alle kerkelijke goederen in beslag nam en verkocht. De paters werden daarna verbannen.

Rond Zonnebeke hadden tijdens de Eerste Wereldoorlog heel wat gevechten plaats. In de deelgemeente Passendale bevindt zich het Tyne Cot Cemetery, de grootste Britse militaire begraafplaats ter wereld. In 2017 werd de Zonnebeke Church Dugout voor korte tijd voor het publiek opengesteld, een ondergrondse schuilplaats voor Britse soldaten onder de toenmalige kerk van Zonnebeke.

Na de Eerste Wereldoorlog kwamen de gevluchte inwoners terug. Het was onzeker of Zonnebeke zou worden heropgebouwd, maar met de steun van de Belgische overheid werden de werken aangevat. Architect Huib Hoste had er een groot aandeel in, al botste zijn modernisme op te veel weerstand om al zijn plannen te kunnen verwezenlijken.^[1] Hij realiseerde uiteindelijk de Onze-Lieve-Vrouwekerk, de toenmalige gemeenteschool, de pastorij en een huizenrij in de Roeselarestraat. Architect Antoon Dujardijn uit Brugge tekende het gemeentehuis, dat een heleboel vernieuwingen heeft meegemaakt, waaronder aanpassingen in 1975 en 1994 en de toevoeging van een inkom met onthaal in 2011.

Toponymie

Zonnebeke of Sinnebeche is een duale taalkundige topologische naam voor een waterstroom.

Sinne: oud Germaans of Gallisch als sania voor een waterstroom zoals in Zenne, Seine, Senne, Sinne, Zuun
Beke of beche: modern Nederlands en Germaans als beek.

Kernen

Naast Zonnebeke bestaat de gemeente nog uit de deelgemeenten Beselare, Geluveld, Zandvoorde en Passendale. Verder liggen in de gemeente nog een aantal gehuchtjes verspreid, zoals Molenaarelst, Broodseinde en Frezenberg.

#	Naam	Opp. (km²)^[2]	Inwoners (2020)^[2]	Inwoners per km²	NIS-code
1	Zonnebeke (I)	16,57	4.646	280	33037A
2	Passendale (IV)	22,51	3.088	137	33037B
3	Beselare (II)	14,40	2.659	185	33037C
4	Geluveld (III)	7,88	1.631	207	33037D
5	Zandvoorde (V)	6,74	474	70	33037E

De gemeente Zonnebeke grenst aan een groot aantal dorpen en gemeenten:

a. Moorslede (gemeente Moorslede) en het dorpje Slypskapelle
b. Dadizele (gemeente Moorslede)
c. Geluwe (stad Wervik)
d. Wervik (stad Wervik) en het dorpje Kruiseke
e. Komen (stad Komen-Waasten) en het dorpje Ten Brielen
f. Houthem (stad Komen-Waasten)
g. Hollebeke (stad Ieper)

h. Zillebeke (stad Ieper)
i. Ieper (stad Ieper)
j. Langemark (gemeente Langemark-Poelkapelle)
k. Poelkapelle (gemeente Langemark-Poelkapelle)
l. Westrozebeke (gemeente Staden)
m. Oostnieuwkerke (gemeente Staden)
n. Roeselare (stad Roeselare)

Kaart

Zonnebeke, deelgemeenten en buurgemeenten. De gele gebieden zijn bebouwde kernen.

Bezienswaardigheden

De Onze-Lieve-Vrouwekerk werd gebouwd na de vernielingen van het dorpscentrum en de vorige kerk in de Eerste Wereldoorlog. Ze werd gebouwd tussen 1921 en 1924 naar een ontwerp van Huib Hoste, en wordt beschouwd als de eerste moderne kerk in België. De kerk, de pastorie en zijn omgeving zijn beschermd.
Het gemeentehuis dateert uit 1925.
Het Kasteel van Zonnebeke was in de 18de eeuw de vroegere abtswoning van de verdwenen Augustijnenabdij, maar werd vernield tijdens de oorlog. Een volledig nieuw gebouw werd in 1924 opgetrokken op het kasteeldomein. Het huisvest nu het Memorial Museum Passchendaele 1917.
Zonnebeke en zijn deelgemeenten tellen tientallen oorlogsmonumenten en militaire kerkhoven, zoals:
- Een gedenkzuil met bovenaan aan elke zijde een bronzen "7" herinnert aan de 7th Royal Artillery Division. De zuil werd in 1924 opgericht.
- Het Buttes New British Cemetery en aansluitend Polygon Wood Cemetery zijn twee Britse militaire begraafplaatsen. Op beide begraafplaatsen samen liggen ruim 2200 gesneuvelden begraven. Op een heuvel op de begraafplaats staat ook het Fifth Australian Division Memorial voor de gesneuvelde soldaten van deze divisie.

Galerij

Onze-Lieve-Vrouwekerk
Het Memorial Museum Passchendaele 1917
Buttes New British Cemetery
Gemeentehuis

Natuur en landschap

Zonnebeke ligt in Zandlemig Vlaanderen op een hoogte van 45 meter. De hoogte in de omgeving varieert van 20 tot 62 meter door de aanwezigheid van de Midden-West-Vlaamse Heuvelrug. De bossen en natuurgebieden van belang zijn het Polygoonbos in het zuiden, en het kasteeldomein, nu een openbaar park, in de kom. De Zonnebeek stroomt langs het dorp en het kasteeldomein.

Demografische ontwikkeling

Demografische evolutie voor de fusie

Bronnen:NIS, Opm:1831 tot en met 1970=volkstellingen

Demografische evolutie van de fusiegemeente

Alle historische gegevens hebben betrekking op de huidige gemeente, inclusief deelgemeenten, zoals ontstaan na de fusie van 1 januari 1977.

Bronnen: NIS, Opm:1831 tot en met 1981=volkstellingen; 1990 en later= inwonertal op 1 januari

Inwoners van jaar tot jaar op 1 januari 1992 tot heden
jaar	Aantal^[3]	Evolutie: 1992=index 100
1992	11.030	100,0
1993	11.083	100,5
1994	11.133	100,9
1995	11.219	101,7
1996	11.350	102,9
1997	11.382	103,2
1998	11.415	103,5
1999	11.475	104,0
2000	11.545	104,7
2001	11.581	105,0
2002	11.562	104,8
2003	11.570	104,9
2004	11.513	104,4
2005	11.620	105,3
2006	11.758	106,6
2007	11.908	108,0
2008	12.093	109,6
2009	12.179	110,4
2010	12.192	110,5
2011	12.307	111,6
2012	12.380	112,2
2013	12.365	112,1
2014	12.379	112,2
2015	12.396	112,4
2016	12.417	112,6
2017	12.355	112,0
2018	12.445	112,8
2019	12.481	113,7
2020	12.498	113,3
2021	12.511	113,4
2022	12.556	113,8
2023	12.658	114,8
2024	12.705	115,2

Politiek

Structuur

Zonnebeke		Supranationaal	Nationaal	Gemeenschap	Provincie	Arrondissement	Provinciedistrict	Kanton	Gemeente
Administratief	Niveau	Europese Unie	België	Vlaanderen	West-Vlaanderen	Ieper			Zonnebeke
	Bestuur	Europese Commissie	Belgische regering	Vlaamse regering	Deputatie				Gemeentebestuur
	Raad	Europees Parlement	Kamer van volksvertegenwoordigers	Vlaams Parlement	Provincieraad				Gemeenteraad
Kiesomschrijving		Nederlands Kiescollege	Kieskring West-Vlaanderen			Kortrijk-Ieper	Ieper	Zonnebeke	Zonnebeke
Verkiezing		Europese	Federale	Vlaamse	Provincieraads-				Gemeenteraads-

Burgemeesters

1921-1931: Emiel Priem
...
1948-1958: Antoon Van Walleghem
1958-1982: Paul Priem
1983-2003: Maurice Bourgois
2003-2014: Dirk Cardoen
2015-2022: Dirk Sioen
2023-heden: Ingrid Vandepitte

Resultaten gemeenteraadsverkiezingen sinds 1976

Partij		10-10-1976^[4]		10-10-1982		9-10-1988		9-10-1994		8-10-2000		8-10-2006^[5]		14-10-2012^[6]		14-10-2018		13-10-2024
Stemmen / Zetels		%	21	%	21	%	21	%	21	%	21	%	21	%	23	%	23	%	23
	Agalev	-		-		3,62	0	4,68	0	-		-		-		-		-
	SP¹/ sp.a²/ InSamenspraak³/ Voor Zonnebeke⁴	17,55¹	3	26,97¹	6	30,39¹	7	28,89¹	7	26,8¹	6	26,54²	6	24,61²	5	23,9³	5	17,9⁴	4
	CVP¹/ KVP²/ CD&V⁴/ Team8980^B	54,01¹	13	32,45²	7	39,79¹	9	40,08¹	10	33,4¹	8	28,95⁴	6	28,19⁴	6	53,7^B	14	58,9^B	15
	ACW³	54,01¹	13	16,75³	3	39,79¹	9	40,08¹	10	33,4¹	8	28,95⁴	6	28,19⁴	6
	PVV¹/ VLD²/ Inspraak^A/ Team8980^B	-		-		4,47¹	0	5,95²	0	5,02²	0	34,84^A	8	47,2^A	12
	VU¹/ Inspraak82²/ Inspraak^A/ N-VA³	12,81¹	2	23,84²	5	21,74¹	5	20,4^A	4	29,78^A	7	34,84^A	8	47,2^A	12	14,9³	3	12,6³	2
	Vlaams Blok¹/ Vlaams Belang²	-		-		-		-		5¹	0	9,67²	1	-		-		10,6²	2
	Lijst Passendale	-		-		-		-		-		-		-		7,4	1	-
	AVB	15,63	3	-		-		-		-		-		-		-		-
Totaal stemmen		7937		7980		8096		8213		8419		8849		9093		9256		6650
Opkomst %						96,61		95,52		94,71		96,31		95,12		95,4		67,2
Blanco en ongeldig %		2,85		4		3,79		4,03		4,88		4,37		6,06		5,9		1,4

De rode cijfers naast de gegevens duiden aan onder welke naam de partijen telkens bij een verkiezing opkwamen.
De zetels van de gevormde meerderheid staan vetjes afgedrukt

Sport

Voetbalclub SC Zonnebeke is aangesloten bij de KBVB maar speelt al heel zijn bestaan in de provinciale reeksen.

Partnersteden

Landau an der Isar (Duitsland)

Nabijgelegen kernen

Passendale, Moorslede, Beselare, Sint-Juliaan, Sint-Jan, Ieper

Geboren in Zonnebeke

Moeder Ida (1876), kloosterzuster
Jan Theuninck (1954), dichter en kunstschilder
Mario Vandenbogaerde (1973), darter
Bieke Vandenbussche (1996), voetbalster

Zie ook

Augustijnenabdij Zonnebeke

Externe links

Bronnen, noten en/of referenties

↑ Patrik Jaspers, Huib Hoste and the Reconstruction of Zonnebeke, 1919-1924 in: Living with History, 1914-1964: Rebuilding Europe after the First and Second World Wars and the Role of Heritage Preservation, eds. Nicholas Bullock en Luc Verpoest, 2021, p. 218-229. DOI:10.2307/j.ctv1gt943b.18
↑ ^a ^b https://statbel.fgov.be/fr/open-data/population-par-secteur-statistique-10
↑ https://view.officeapps.live.com/op/view.aspx?src=https%3A%2F%2Fbackend.710302.xyz%3A443%2Fhttps%2Fstatbel.fgov.be%2Fsites%2Fdefault%2Ffiles%2Ffiles%2Fdocuments%2Fbevolking%2F5.1%2520Structuur%2520van%2520de%2520bevolking%2FBevolking_per_gemeente.xlsx&wdOrigin=BROWSELINK
↑ Gegevens 1976-2000:Verkiezingsdatabase Binnenlandse Zaken
↑ Gegevens 2006: http://www.vlaanderenkiest.be/verkiezingen2006
↑ Gegevens 2012: www.vlaanderenkiest.be/verkiezingen2012

Zie de categorie Zonnebeke van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.

[1] Patrik Jaspers, Huib Hoste and the Reconstruction of Zonnebeke, 1919-1924 in: Living with History, 1914-1964: Rebuilding Europe after the First and Second World Wars and the Role of Heritage Preservation, eds. Nicholas Bullock en Luc Verpoest, 2021, p. 218-229. DOI:10.2307/j.ctv1gt943b.18

[ref_auto_1-2] ttps://statbel.fgov.be/fr/open-data/population-par-secteur-statistique-10

[3] ttps://view.officeapps.live.com/op/view.aspx?src=https%3A%2F%2Fbackend.710302.xyz%3A443%2Fhttps%2Fstatbel.fgov.be%2Fsites%2Fdefault%2Ffiles%2Ffiles%2Fdocuments%2Fbevolking%2F5.1%2520Structuur%2520van%2520de%2520bevolking%2FBevolking_per_gemeente.xlsx&wdOrigin=BROWSELINK

[4] Gegevens 1976-2000:Verkiezingsdatabase Binnenlandse Zaken

[5] Gegevens 2006: http://www.vlaanderenkiest.be/verkiezingen2006

[6] Gegevens 2012: www.vlaanderenkiest.be/verkiezingen2012

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]