Quaresma
La Quaresma es un peròde de june e d'abstinéncia de quaranta jorns que lo catolicisme instituiguèt al sègle IV en referéncia als quaranta jorns de june de Jèsus Crist dins lo desèrt. Aquestre episòdi es contat pels tres evangèlis sinoptics :
Mc 1,12-13 , Mt 4,1-11 e Lc 4,1-13.
Lo june es aleujat los dimenges e lo jorn de l'Anonciacion mas es pas arrestat. La Quaresma s’acaba amb un periòde de june e de celebracions mai intensas, la Setmana Santa.
La Quaresma es un temps de preparacion al remembre de la Passion e de la Resureccion. Dins las Lauras, la Setmana Quarantena es un periòde de june dins la reclusion al desèrt e la solitud alara que la Setmana santa es un moment de june tot diferent dins la celebracion comunautària dels oficis liturgics[1].
Lo periòde de Quaresma deu èsser, pels fidèls, un periòde d'apregondiment, de pregària e de destacament dels bens materials en preparacion de la fèsta de Pascas; dins aqueste sens, pendent aquestes quaranta jorns l'alimentacion deu èsser mai frugala e subretot los aliments animals restrenchs. Segon lo comput de la Glèisa latina, la Quaresma dura quaranta jorns del dimècres de las Cendres al dimenge de Pascas. Dins las Glèisas de rite bizantin, la Quaresma es precedida d'un periòde de preparacion nomenat Quaresma Pichona, que s’acaba lo dimenge de Carnaval. La quita Quaresma Quarèsma Granda, dura del Diluns Pur a divendre precedent lo Dissabte de Lazar e lo Dimenge dels rams. Las Glèisas de rite bizantin practican tanben una segonda quaresma: la « Quarèsma de Nadal », de 15 de novembre al 24 de decembre[2].
Originas e istòria
[modificar | Modificar lo còdi]Lo nom quaresma ven de la contraccion del mot latin quadragesima, que significa « quaranten ». Se nomena tanben la Quaresma de la Santa Quarantena. La durada de quaranta jorns remembre a l’encòp los quaranta jorns e quaranta nuèchs del june de Moïses avant que li siá donat la Taulas de la Lei e las quaranta jorns de la temptacion del Crist dins lo desèrt entre son baptisme e lo començament de sa vida publica, que foguèt temptat per Satan, segon los Evangèlis sinoptics.
Los discípols de Jèsus junavan pas, alara que los farisians e los discípols de Joan Batista practicavan lo june (Mat, IX, 14) : « Alara los discípols de Joan venguèron près de Jèsus, e diguèron: Perqué nosautre e los farisians junam, alara que tos discípols junan pas[3]? ».
Los jorns que precedèron la pascas e la mòrt de Jèsus, ni Jèsus ni sos discípols junèron. Los recits dels Evangèlis indican qu’a Betània, solament unes jorns avant sa mòrt, sos discípols e el s’anèran a çò de gents, ont prenguèron de repaisses. Jèsus mangèt lo repais de la Pasca la nuèch precediguent sa passion. —Mt 26:6, 7 ; Lc 22:15 ; Jn 12:2. Es pendent lo Concili de Laodicèu (348? - 381?) que foguèt prescricha la xerofagia, es a dire l'usatge exclusiu del pan e dels fruchs secs pendent lo temps que correspondava a la Quaresma.
La practica de la Quarèsma ven del sègle IV.
Al sègle VII, la Quaresma foguèt establit dins son calendrièr actual. A l’epòca, lo june consistissiá a prene pas qu'un repai quotidian en fin de jornada e a s'absténer de tota noiridura los jorns del Divendres e del Dissabte sants.
Dins lo rite latin, los tres dimenges precedant la Quaresma — la Septuagasima, la Sexagasima e la Quinquagesima— èran inclusits dins la preparacion de Pascas. Mas, las prescripcions de june mesrmèron avidament e, a partir del sègle XIII, lo repai de miègjorn èra autorizat e complatat d'un leugièr de vespre.
Quaresma de la Glèisa catolica
[modificar | Modificar lo còdi]
La Glèisa catolica demanda als fidels de junar al minimum los jorns del dimècres de las Cendres e de Divendre sant. Mas la practica reala del june es dificila a mesurar. Mai, la tradicion de manjar magre — es a dire de s'absténer de vianda e de plat a basa de grassa animala — lo divendre se perpetuís[4]. Lo començament de la Quaresma es lo dimècres de las Cendres, precedit pel Dimars gras e lo carnaval (del latin carnelevamen que significa « levar la vianda »). Los catolics son invitats tanben per marcar la Quaresma en se privant d'una causa qu'aiman, pas necessàriament del manjar.
Quaresma dins las glèisas protestantas
[modificar | Modificar lo còdi]Las Glèisas reformadas impausan pas de practicas de peniténcia o de june, l'insistància pòrta pendent aqueste periòde sus la predicacion e la meditacion. Se dins lo luteranisme se trapa a vegada la recomandacion de l'abstencion de carn lo Divendre sant, lo protestantisme es pas directiu, pas cap consigna particulara avent pas daissat pels Apòstols.
Aquesta abséncia d'ascèsi particulara, de mortificacion o de repentança, ven de la soteriologia diferenta entre lo catolicisme e las esperitalitats eissidas de la Reforma. Pels protestants, lo salut s'obten per la foi soma sola fide de biais qu'i a pas besonh de complir d’òbras de peniténcia en vista d'obténer lo salut.
Quaresma de las Glèisas d'Orient
[modificar | Modificar lo còdi]Selon un dels mai importants teologians ortodòxes, Alexandre Schmemann : « avant tot la Quaresma es un viatge esperital e sa destinacion es Pascas[5] ». L'importança e la rigor de la Quaresma dins la Glèisa ortodòxa esa a la mesura de l'importança que pòrta a la fèsta de Pascas[6]. Es en efièch pendent de la fèsta de Pascas que s’amassa lo mai grand nombre de fidels dins los païses de tradicion orientala (ortodòxes e catolics de rite bizantin); e sovent, plan mai qu'a Nadal (al contrari del país occidentals de tradicion catolica romana), lo sol jorn de fèsta ont venon aquestes que practican pas abitualament.
La Quaresma de las Glèisas d'Orient de rite bizantin es precedit d'un periòde de preparacion nomenat Quaresma Pichona que s’acaba pel Carnaval. La quita Quaresma, dicha Quaresma Granda, comença l’endeman del dimenge de carnaval, lo Diluns Pur (48 jorns avant Pascas).
Quaresmentrant e Mièjaquaresma
[modificar | Modificar lo còdi]Unes jorns que precedisson la Quaresma son festejats per de carnavals dins unas tradicions. De carnavals an lor origina dins de celebracions paganas e son percebuts coma la darrièra escasença de far tamponada avant lo periòde de june. Pòdon s'espandir sus un periòde d’unes jorns, que se nomenava Quaresmentrant, lo dimarç de Quaresmentant, es a dire lo Dimars gras, es lo jorn que lo carnaval es a son plen.
La Mièjaquaresma es festejada lo dijóus de la tresena setmana entièra dels quaranta jorns de peniténcia.
Los jorns marcants de la Quaresma
[modificar | Modificar lo còdi]Calendièr catolic latin
[modificar | Modificar lo còdi]- Dimècres de las Cendres
- Primièr dimenge de Quaresma
- Segon dimenge de Quaresma
- Tresen dimenge de Quaresma
- Quatren dimenge de Quaresma
- Dimenge de la Passion
- Dissatbte de Lazar
- Dimenge dels Rams
Calendièr bizantin (ortodòxes e catolics orientals)
[modificar | Modificar lo còdi]- Quaresma Granda o Santa Quarantena:
- Diluns Pur, primièr jorn de la Quaresma Granda
- Dimenge de l'Ortodoxia o Primièr dimenge de Quaresma
- Dimenge de sant Gregòri Palamas (o de las reliquias pels catolics) o Segon Dimenge de Quaresma
- Dimenge de la Crotz o Tresen dimenge de Quaresma o Mièjaquaresma
- Dimenge de sant Joan Climac o Quatren dimenge de Quaresma
- Dissabte de l'Acatista
- Dimenge de santa Maria l'Egipciana o Cinquen dimenge de Quaresma
- Divendre velha de Lazar, darrièr jorn de la Quaresma Granda.
- Ramns e Granda setmana:
- Dissabte de Lazar
- Dimenge dels Rams
Nòtas e referéncias
[modificar | Modificar lo còdi]- ↑ Hiéromoine Macaire Simonopétrite, Le Synaxaire, Vies des saints de l'Église orthodoxe, éd. Périvoli, Thessalonique 1990. Notices des saints Sabas le Sanctifié (5 décembre), Euthyme le Grand (20 janvier), Théodose le Cénobiarque (11 janvier).
- ↑ {{{títol}}}.
- ↑ Traduction française de Louis Segond, La Sainte Bible, Alliance Biblique Universelle. Novum Testamentum Graece et Latine, edidit Eberhard Nestle : « Tunc accesserunt ad eum discipuli Ioannis, dicentes : Quare nos, et Pharisaei ieiunamus frequenter : discipuli autem tui non ieiunant ? »
- ↑ Les jours de pénitence, Code de droit canonique. Site du Vatican.
- ↑ Le Grand Carême, Alexandre Schemann, Abbaye de Bellefontaine, 1974.
- ↑ « Toute la liturgie de l'Église est ordonnée autour de Pâques, et, ainsi, l'année liturgique, c'est-à-dire la succession des saisons et des fêtes, devient un voyage, un pèlerinage vers Pâques, vers la Fin qui est en même temps le Commencement : fin de ce qui est vieux, commencement de la vie nouvelle, un passage constant de ce monde au Royaume déjà révélé en Christ » in Le Grand Carême, Alexandre Schemann, Abbaye de Bellefontaine, 1974.
Bibliografia
[modificar | Modificar lo còdi]Glèisa ortodòxa
[modificar | Modificar lo còdi]- Alexandre Schmemann, Le Grand Carême, Alexandre Schmemann, Abbaye de Bellefontaine, 1974
Vejatz tanben
[modificar | Modificar lo còdi]- Clément Marot : poèta qu’anava èsser penjat per aver manjat de lard en Quaresma
- June