ਸਮੱਗਰੀ 'ਤੇ ਜਾਓ

ਅਰਤੁਗ਼ਰੂਲ

ਵਿਕੀਪੀਡੀਆ, ਇੱਕ ਆਜ਼ਾਦ ਵਿਸ਼ਵਕੋਸ਼ ਤੋਂ
ਅਰਤੁਗ਼ਰੂਲ
ارطغرل
ਗ਼ਾਜ਼ੀ (ਯੋਧਾ)
2001 ਤੁਰਕਮਨ ਸਿੱਕੇ 'ਤੇ ਅਰਤੁਗ਼ਰੂਲ
ਵਾਰਸਉਸਮਾਨ ਪ੍ਰਥਮ
ਮੌਤਅੰ. 1280
ਸੋਗਤ, ਰੂਮ ਸਲਤਨਤ
ਦਫ਼ਨ
ਅਰਤੁਗ਼ਰੂਲ ਗ਼ਾਜ਼ੀ ਦਾ ਮਕ਼ਬਰਾ, ਸੋਗਤ, ਬਿਲਸਿਕ ਪ੍ਰਾਂਤ
ਜੀਵਨ-ਸਾਥੀਹਲੀਮਾ ਖ਼ਾਤੂਨ (ਵਿਵਾਦਿਤ)
ਔਲਾਦਉਸਮਾਨ ਪ੍ਰਥਮ
2 ਤੇ ਤਿੰਨ ਹੋਰ ਪੁੱਤਰ
ਨਾਮ
ਅਰਤੁਗ਼ਰੂਲ ਬਿਨ ਸੁਲੇਮਾਨ ਸ਼ਾਹ (ارطغرل بن سلیمان شاہ)
ਅਰਤੁਗ਼ਰੂਲ ਬਿਨ ਗੁਨਗੁਜ਼ ਅਲਪ (ارطغرل بن گندوزآلپ)
ਪਿਤਾਸੁਲੇਮਾਨ ਸ਼ਾਹ ਜਾਂ ਗੁਨਗੁਜ਼ ਅਲਪ[1][2]
ਮਾਤਾਹਾਇਮਾ ਖ਼ਾਤੂਨ
ਅਰਤੁਗ਼ਰੂਲ ਗਾਜ਼ੀ ਦਾ ਮਕ਼ਬਰਾ

ਅਰਤੁਗ਼ਰੂਲ (Turkish: Ertuğrul Gâzî, ਉਸਮਾਨੀ ਤੁਰਕੀ: ارطغرل, ਤੁਰਕਮੇਨ: Ärtogrul Gazy}}) (ਮੌਤ 1280)[3] ਓਸਮਾਨ I ਦਾ ਪਿਤਾ ਸੀ।[4] ਅਰਤੂਗਰੁਲ ਦੇ ਜੀਵਨ ਬਾਰੇ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਮਿਲਦਾ ਹੈ। ਓਟੋਮਨ ਪਰੰਪਰਾ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਉਹ ਸੁਲੇਮਾਨ ਸ਼ਾਹ, ਓਘੂਜ਼ ਤੁਰਕਾਂ ਦੇ "ਕਾਈ ਕ਼ਬੀਲੇ" ਦਾ ਆਗੂ (ਇੱਕ ਦਾਅਵਾ ਜਿਸ ਦੀ ਆਲੋਚਨਾ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਇਤਿਹਾਸਕਾਰਾਂ ਨੇ ਕੀਤੀ[6]) ਦਾ ਪੁੱਤਰ ਸੀ, ਜੋ ਮੰਗੋਲ ਜਿੱਤਾਂ ਤੋਂ ਬੱਚਣ ਲਈ ਪੱਛਮੀ ਮੱਧ ਏਸ਼ੀਆ ਤੋਂ ਅਨਾਤੋਲੀਆ ਭੱਜ ਗਿਆ ਸੀ, ਪਰ ਇਹ ਵੀ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਇਸ ਦੀ ਬਜਾਏ ਗੁਨਦੁਜ਼ ਅਲਪ ਦਾ ਪੁੱਤਰ ਹੋਵੇ।[1][7] ਇਸ ਕਥਾ ਅਨੁਸਾਰ, ਉਸ ਦੇ ਪਿਤਾ ਦੀ ਮੌਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਅਰਤੂਗਰੂਲ ਅਤੇ ਉਸ ਦੇ ਪੈਰੋਕਾਰ ਰੂਮ ਸਲਤਨਤ ਦੀ ਸੇਵਾ ਵਿੱਚ ਦਾਖਲ ਹੋਏ, ਜਿਸ ਦੇ ਕਾਰਨ ਉਸ ਨੂੰ ਬਾਇਜੰਟਾਈਨ ਸਾਮਰਾਜ ਦੇ ਸਰਹੱਦੀ ਤੇ ਸੋਗੁਤ ਕਸਬੇ ਉੱਤੇ ਰਾਜ ਕਰਨ ਦਾ ਇਨਾਮ ਮਿਲਿਆ। ਇਸ ਨਾਲ ਉਨ੍ਹਾਂ ਘਟਨਾਵਾਂ ਦਾ ਸਿਲਸਿਲਾ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਗਿਆ ਜਿਸ ਨਾਲ ਆਖਰਕਾਰ ਓਟੋਮਨ ਸਾਮਰਾਜ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਦਾ ਰਾਹ ਖੁਲ੍ਹ ਗਿਆ।

ਜੀਵਨੀ

[ਸੋਧੋ]

ਅਰਤੁਗ਼ਰੂਲ ਦੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਬਾਰੇ ਕੁਝ ਵੀ ਪੱਕਾ ਪ੍ਰਮਾਣ ਨਹੀਂ ਮਿਲਦਾ ਹੈ, ਇਸ ਤੋਂ ਬਿਨਾ ਉਹ ਉੁਸਮਾਨ ਦਾ ਪਿਤਾ ਸੀ; ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਇਤਿਹਾਸਕਾਰ ਇੱਕ ਸਦੀ ਤੋਂ ਵੀ ਵੱਧ ਸਮੇਂ ਬਾਅਦ ਓਟੋਮਨਜ਼ ਦੁਆਰਾ ਉਸ ਬਾਰੇ ਲਿਖੀਆਂ ਕਹਾਣੀਆਂ 'ਤੇ ਭਰੋਸਾ ਕਰਨ ਲਈ ਮਜਬੂਰ ਹਨ, ਜੋ ਸ਼ੱਕੀ ਕਹਾਣੀਆਂ ਹਨ।[8][9] ਇੱਕ ਬਿਨ-ਤਾਰੀਖ਼ ਸਿੱਕਾ, ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉੁਸਮਾਨ ਦੇ ਸਮੇਂ ਦਾ, "ਅਰਤੂਗਰੂਲ ਦੇ ਪੁੱਤਰ ਉਸਮਾਨ ਦੁਆਰਾ ਛਾਪਿਆ ਗਿਆ" ਦੇ ਸ਼ਬਦਾਂ ਨਾਲ ਛਾਪਿਆ ਗਿਆ, ਸੁਝਾਅ ਦਿੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਅਰਤੂਗਰੂਲ ਇੱਕ ਇਤਿਹਾਸਕ ਸ਼ਖਸੀਅਤ ਸੀ।[4] ਇੱਕ ਹੋਰ ਸਿੱਕੇ 'ਤੇ "ਉਸਮਾਨ ਬਿਨ ਅਰਤੂਰਰੂਲ ਬਿਨ ਗਨਦੂਜ਼ ਅਲਪ" ਪੜ੍ਹਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ,[1] ਹਾਲਾਂਕਿ ਅਰਤੂਗਰੁਲ ਰਵਾਇਤੀ ਤੌਰ 'ਤੇ ਸੁਲੇਮਾਨ ਸ਼ਾਹ ਦਾ ਪੁੱਤਰ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।[7]

ਐਂਵੇਰੀ ਦੇ ਦਸਤੂਰਨਾਮੇ (1465) ਅਤੇ ਕਰਮਨੀ ਮਹਿਮਤ ਪਾਸ਼ਾ ਦੇ ਇਤਹਾਸ (1481 ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ) ਵਿੱਚ ਸੁਲੇਮਾਨ ਸ਼ਾਹ ਗੁਨਦੁਜ਼ ਅਲਪ ਦੀ ਥਾਂ ਅਰਤੂਗਰੁਲ ਦੇ ਪਿਤਾ ਦੱਸੇ ਜਾਂਦੇ ਸਨ। ਓਟੋਮਨ ਇਤਿਹਾਸਕਾਰ ਅੱਸਿਕਪਾਸਾਜ਼ਾਦੇ ਦੇ ਇਤਿਹਾਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਸੁਲੇਮਾਨ ਸ਼ਾਹ ਦਾ ਇੱਕ ਅਧਿਕਾਰਤ ਰੂਪ ਬਣ ਗਿਆ।[10] ਬਾਅਦ ਦੀਆਂ ਪਰੰਪਰਾਵਾਂ ਅਨੁਸਾਰ, ਅਰਤੂਗਰੁਲ ਕਾਈ ਦਾ ਮੁਖੀ ਸੀ।[3] ਬਾਈਜੈਂਟਾਂ ਖ਼ਿਲਾਫ਼ ਸੇਲਜੁਕਾਂ ਨੂੰ ਦਿੱਤੀ ਸਹਾਇਤਾ ਦੇ ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ, ਅਰਤੂਗਰੁਲ ਨੂੰ ਕਾਰਾਕਾ ਡੈਗ, ਜੋ ਕਿ ਅੰਗੋਰਾ (ਹੁਣ ਅੰਕਾਰਾ ) ਦੇ ਨੇੜੇ ਇੱਕ ਪਹਾੜੀ ਇਲਾਕਾ, ਦੀ ਜ਼ਮੀਨ ਦਿੱਤੀ ਗਈ। ਅਰਤੂਗਰੁਲ ਨੂੰ ਕੇਇਕ਼ੁਬਾਦ ਪਹਿਲੇ, ਰਮ ਦੇ ਸੇਲਜੁਕ ਸੁਲਤਾਨ ਦੁਆਰਾ ਇਹ ਜ਼ਮੀਨ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਸੀ। ਇੱਕ ਬਿਰਤਾਂਤ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਸੇਲਜੁਕ ਆਗੂ ਦਾ ਅਰਤੁਗਰੁਲ ਨੂੰ ਜ਼ਮੀਨ ਦੇਣ ਦਾ ਤਰਕ ਅਰਤੁਗਰੁਲ ਦਾ ਸੀ ਜੋ ਉਹ ਬਾਈਜ਼ੈਂਟਾਈਨ ਜਾਂ ਹੋਰ ਵਿਰੋਧੀਆਂ ਦੁਆਰਾ ਕਿਸੇ ਵੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਦੁਸ਼ਮਣੀ ਹਮਲੇ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਸਕਣ।[11] ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ, ਇਸ ਨੂੰ ਸੱਤ ਪਿੰਡ ਮਿਲੇ ਜਿਸ ਨਾਲ ਉਸ ਨੇ ਆਸ ਪਾਸ ਦੀਆਂ ਜ਼ਮੀਨਾਂ ਨਾਲ ਮਿਲ ਕੇ ਜਿੱਤ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ। ਉਹ ਪਿੰਡ, ਜਿੱਥੇ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਉਸ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋਈ ਸੀ, ਉਸ ਦੇ ਪੁੱਤਰ, ਉਸਮਾਨ ਪਹਿਲੇ ਦੇ ਅਧੀਨ ਓਟੋਮਨ ਦੀ ਰਾਜਧਾਨੀ ਬਣ ਗਈ। ਬਾਅਦ ਦੇ ਮਿਥਿਹਾਸ ਵਿੱਚ ਉਸਮਾਨ ਦੀ ਮਾਂ ਨੂੰ ਹਲੀਮਾ ਹਾਤੂਨ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਅਤੇ ਅਰਤੂਗਰੂਲ ਗਾਜ਼ੀ ਕਬਰ ਦੇ ਬਾਹਰ ਇੱਕ ਕਬਰ ਹੈ ਜਿਸ ਦਾ ਨਾਮ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਪਰ ਇਹ ਵਿਵਾਦਪੂਰਨ ਹੈ।[12][13]

ਓਟੋਮਨ ਦੇ ਇਤਿਹਾਸਕਾਰਾਂ ਦੇ ਇਸ ਬਾਰੇ ਵੱਖੋ-ਵੱਖਰੀਆਂ ਰਾਵਾਂ ਹਨ ਕਿ ਉਸਮਾਨ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਦੋ ਹੋਰ ਜਾਂ ਸੰਭਾਵਤ ਤੌਰ 'ਤੇ ਤਿੰਨ ਹੋਰ ਪੁੱਤਰ: ਸਾਰੂ ਬਾਤੂ ਸਾਵੈਕੀ ਸੁਲਤਾਨ, ਜਾਂ ਸਾਰੂ ਬਾਤੂ ਅਤੇ ਸਾਵਸੀ ਸੁਲਤਾਨ, ਅਤੇ ਗੁਨਦੁਜ਼ ਸੁਲਤਾਨ ਸਨ।[ਹਵਾਲਾ ਲੋੜੀਂਦਾ] ਉਸ ਦੇ ਬੇਟੇ, ਉਸਮਾਨ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਉੱਤਰਾਧਿਕਾਰੀਆਂ ਵਾਂਗ, ਅਰਤੂਗਰੂਲ ਨੂੰ ਅਕਸਰ ਇੱਕ ਗਾਜ਼ੀ, ਇਸਲਾਮ ਨੂੰ ਪ੍ਰਚਾਰਿਤ ਅਤੇ ਪ੍ਰਸਾਰਿਤ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਇੱਕ ਬਹਾਦਰ, ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।[14]

ਅਰਤੂğਰੂਲ ਗਾਜ਼ੀ ਮਕਬਰਾ

ਵਿਰਾਸਤ

[ਸੋਧੋ]
ਏਰਟਗ੍ਰੂਲ ਗਾਜ਼ੀ ਦੀ ਆਖਰੀ ਵਸੀਅਤ ਉਸਦੇ ਬੇਟੇ ਸੁਲਤਾਨ ਓਸਮਾਨ ਪਹਿਲੇ ਨੂੰ

ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਅਰਤੂਗਰੁਲ ਨੂੰ ਸਮਰਪਿਤ ਇੱਕ ਮਕਬਰਾ ਅਤੇ ਮਸਜਿਦ ਉਸਮਾਨ ਪਹਿਲੇ ਨੇ "ਸੋਗਤ" ਵਿਖੇ ਬਣਵਾਇਆ ਸੀ, ਪਰ ਕਈ ਪੁਨਰ ਨਿਰਮਾਣਾਂ ਕਾਰਨ ਇਨ੍ਹਾਂ ਢਾਂਚਿਆਂ ਦੇ ਮੁੱਢਲੇ ਰੂਪ ਬਾਰੇ ਕੁਝ ਨਹੀਂ ਕਿਹਾ ਜਾ ਸਕਦਾ। ਮੌਜੂਦਾ ਮਕਬਰਾ 19ਵੀਂ ਸਦੀ ਦੇ ਅੰਤ ਵਿੱਚ ਸੁਲਤਾਨ ਅਬਦੁੱਲ ਹਾਮਿਦ II ਦੁਆਰਾ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਸੋਗਤ ਦਾ ਕਸਬਾ ਸਦੀਆਂ ਤੋਂ ਮੁੱਢਲੇ ਉਸਮਾਨਾਂ ਦੀ ਯਾਦ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਸਾਲਾਨਾ ਤਿਉਹਾਰ ਮਨਾਉਂਦਾ ਹੈ।[4][15]

ਸੰਨ 1863 ਵਿੱਚ ਲਾਂਚ ਕੀਤੇ ਗਏ "ਓਟੋਮਨ ਫਰੀਗੇਟ ਅਰਤੂਗਰੂਲ" ਦਾ ਨਾਂ ਇਸ ਦੇ ਨਾਂ 'ਤੇ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ ਸੀ।[16] 1998 ਵਿੱਚ ਤੁਰਕਮੇਨਿਸਤਾਨ ਦੇ ਅਸ਼ਕਾਬਾਦ ਵਿੱਚ ਅਰਤੂਗਰੁਲ ਗਾਜ਼ੀ ਮਸਜਿਦ ਪੂਰੀ ਹੋਈ, ਇਸ ਦਾ ਨਾਂ ਵੀ ਉਸ ਦੇ ਸਨਮਾਨ 'ਚ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਸ ਨੂੰ ਤੁਰਕੀ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਤੁਰਕੀ ਅਤੇ ਤੁਰਕਮੇਨਿਸਤਾਨ ਵਿਚਾਲੇ ਸੰਬੰਧ ਦੇ ਪ੍ਰਤੀਕ ਵਜੋਂ ਸਥਾਪਤ ਕੀਤਾ ਸੀ।[17]

ਉਸ ਦੇ ਮਕਬਰੇ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਉਸ ਦੇ ਪੁੱਤਰ ਉਸਮਾਨ ਗਾਜ਼ੀ ਨੂੰ ਅਰਤੂਗਰੁਲ ਗਾਜ਼ੀ ਦੀ ਆਖਰੀ ਵਸੀਅਤ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਹੈ:

ਗਲਪ ਵਿੱਚ

[ਸੋਧੋ]

ਤੁਰਕੀ ਟੈਲੀਵਿਜ਼ਨ ਸੀਰੀਜ਼ ਕੁਰੂਲੁਸ/ਉਸਮਾਨਸਿਕ (1988) ਵਿੱਚ ਅਰਤੂਗਰੁਲ ਨੂੰ ਦਰਸਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ, ਇਹ ਉਸੇ ਨਾਮ ਦੇ ਇੱਕ ਨਾਵਲ ਤੋਂ ਅਨੁਕੂਲਿਤ,[18] ਅਤੇ ਦਿਰਲੀਸ: ਅਰਤੂਗਰੂਲ (2014) ਕੀਤਾ ਗਿਆ।[19]   [ tr ]

ਇਹ ਵੀ ਦੇਖੋ

[ਸੋਧੋ]
  • ਓਟੋਮਨ ਪਰਿਵਾਰ ਦਾ ਰੁੱਖ
  • ਸ਼ੇਖ ਇਦੇਬਾਲੀ
  • ਸੋਗਤ ਅਰਤੂਗਰੁਲ ਗਾਜ਼ੀ ਅਜਾਇਬ ਘਰ

ਨੋਟ

[ਸੋਧੋ]

ਹਵਾਲੇ

[ਸੋਧੋ]
  1. ↑ 1.0 1.1 1.2 Akgunduz, Ahmed; Ozturk, Said (2011). Ottoman History - Misperceptions and Truths. IUR Press. p. 35. ISBN 978-90-90-26108-9.
  2. ↑ "ERTUĞRUL GAZİ - TDV İslâm Ansiklopedisi". islamansiklopedisi.org.tr (in ਤੁਰਕੀ). Retrieved 12 May 2020.
  3. ↑ 3.0 3.1 Shaw, Stanford J.; Shaw, Ezel Kural (29 October 1976). History of the Ottoman Empire and Modern Turkey: Volume 1, Empire of the Gazis: The Rise and Decline of the Ottoman Empire 1280-1808. Cambridge University Press. p. 13. Retrieved 14 June 2018 – via Internet Archive.
  4. ↑ 4.0 4.1 4.2 Finkel, Caroline (2012). Osman's Dream: The Story of the Ottoman Empire 1300-1923 (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). Hodder & Stoughton. ISBN 9781848547858. Retrieved 12 July 2019. ....suggests that Ertuğrul was a historical personage
  5. ↑ Kafadar, Cemal (1995). Between Two Worlds: The Construction of the Ottoman State. p. 122. ISBN 978-0-520-20600-7. That they hailed from the Kayı branch of the Oğuz confederacy seems to be a creative "rediscovery" in the genealogical concoction of the fifteenth century. It is missing not only in Ahmedi but also, and more importantly, in the Yahşi Fakih-Aşıkpaşazade narrative, which gives its own version of an elaborate genealogical family tree going back to Noah. If there was a particularly significant claim to Kayı lineage, it is hard to imagine that Yahşi Fakih would not have heard of it
    • Lowry, Heath (2003). The Nature of the Early Ottoman State. SUNY Press. p. 78. ISBN 0-7914-5636-6. Based on these charters, all of which were drawn up between 1324 and 1360 (almost one hundred fifty years prior to the emergence of the Ottoman dynastic myth identifying them as members of the Kayı branch of the Oguz federation of Turkish tribes), we may posit that...
    • Shaw, Stanford (1976). History of the Ottoman Empire and Modern Turkey. Cambridge University Press. p. 13. The problem of Ottoman origins has preoccupied students of history, but because of both the absence of contemporary source materials and conflicting accounts written subsequent to the events there seems to be no basis for a definitive statement.
  6. ↑ who argue either that the Kayı genealogy was fabricated in the fifteenth century, or that there is otherwise insufficient evidence to believe in it.[5]
  7. ↑ 7.0 7.1 Kermeli, Eugenia (2009). "Osman I". In Ágoston, Gábor; Bruce Masters (eds.). Encyclopedia of the Ottoman Empire. p. 444. Reliable information regarding Osman is scarce. His birth date is unknown and his symbolic significance as the father of the dynasty has encouraged the development of mythic tales regarding the ruler's life and origins
  8. ↑ Lindner, Rudi P. (1983). Nomads and Ottomans in Medieval Anatolia. Bloomington: Indiana University Press. p. 21. No source provides a firm and factual recounting of the deeds of Osman's father.
  9. ↑ The Cambridge History of Turkey. Cambridge University Press. 2009. pp. 118. ISBN 9780521620932. Retrieved 12 March 2020.
  10. ↑ Rudi Paul Lindner, (2007), Explorations in Ottoman Prehistory, p. 29
  11. ↑ Ali Anooshahr, The Ghazi Sultans and the Frontiers of Islam, pg. 157
  12. ↑ Güler, Turgut. Mahzun Hududlar Çağlayan Sular (in ਤੁਰਕੀ). Ötüken Neşriyat A.Ş. ISBN 978-605-155-702-1. Retrieved 12 March 2020. In the tomb's garden, there is a grave belonging to Ertuğrul's wife, Halime Hâtûn. However, here there must be some information mistakes. The name of the esteemed woman who was the wife of Ertuğrul Gâzi and mother of Osman Gâzi is "Hayme Ana", and her grave is in the Çarşamba village of Kütahya's Domaniç district. Sultan Abdülhamid II, who had the Ertuğrul Gâzi Tomb repaired, also had the Hayme Ana Tomb as good as rebuilt in the same years. Therefore, the grave in Söğüt said to be of Halime Hâtûn, must belong to another deceased.
  13. ↑ Lowry, Heath W. (1 February 2012). "Nature of the Early Ottoman State, The". SUNY Press. p. 153. Retrieved 26 December 2017.
  14. ↑ Southeastern Europe under Ottoman rule, 1354-1804, By Peter F. Sugar, pg.14
  15. ↑ Deringil, Selim (2004). The Well-protected Domains: Ideology and the Legitimation of Power in the Ottoman Empire 1876-1909 (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). Bloomsbury Academic. pp. 31-32. ISBN 978-1-86064-472-6. Retrieved 12 March 2020.
  16. ↑ "Ottoman Frigate Ertuğrul" (PDF). dzkk.tsk.tr. Türk Deniz Kuvvetleri. Archived from the original (PDF) on 18 ਸਤੰਬਰ 2020. Retrieved 24 July 2020. {{cite web}}: Unknown parameter |dead-url= ignored (|url-status= suggested) (help)
  17. ↑ Rizvi, Kishwar (2015). The Transnational Mosque: Architecture and Historical Memory in the Contemporary Middle East (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). University of North Carolina Press. p. 62. ISBN 978-1-4696-2117-3. Retrieved 15 May 2020.
  18. ↑ KUTAY, UĞUR (10 February 2020). "Osmancık'tan ve Osman'a". BirGün (in Turkish). Retrieved 12 June 2020.{{cite news}}: CS1 maint: unrecognized language (link)
  19. ↑ Haider, Sadaf (15 October 2019). "What is Dirilis Ertugrul and why does Imran Khan want Pakistanis to watch it?". Dawn (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). Retrieved 11 May 2020.

ਪੁਸਤਕ-ਸੂਚੀ

[ਸੋਧੋ]
"https://pa.wikipedia.org/w/index.php?title=ਅਰਤੁਗ਼ਰੂਲ&oldid=762635" ਤੋਂ ਲਿਆ