ਪੰਜ ਗੁਣ
| ਸਿੱਖ ਮਾਨਤਾਵਾਂ |
|---|
|
ਸਿੱਖ ਧਰਮ ਵਿੱਚ, ਪੰਜ ਗੁਣ ਉਹ ਬੁਨਿਆਦੀ ਗੁਣ ਹਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਮੁਕਤੀ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚਣ ਲਈ, ਜਾਂ ਪਰਮਾਤਮਾ ਵਿੱਚ ਅਭੇਦ ਹੋਣ ਲਈ ਵਿਕਸਿਤ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਸਿੱਖ ਗੁਰੂਆਂ ਦੀ ਬਾਣੀ ਮੁਤਾਬਕ ਇਹ ਇਹ ਪੰਜ ਸਕਾਰਾਤਮਕ ਮਨੁੱਖੀ ਗੁਣ ਸਨ; ਸਤਿ, ਦਇਆ, ਸੰਤੋਖ, ਨਿਮਰਤਾ , ਅਤੇ ਪਿਆਰ।
ਸਤਿ
[ਸੋਧੋ]ਸਤਿ ਸਚਿਆਰ ਜੀਵਨ ਦਾ ਗੁਣ ਹੈ, ਜਿਸਦਾ ਅਰਥ ਹੈ "ਸਚਿਆਈ, ਇਮਾਨਦਾਰੀ, ਨਿਆਂ, ਨਿਰਪੱਖਤਾ ਅਤੇ ਨਿਰਪੱਖਤਾ" ਦੀ ਪਾਲਣਾ ਕਰਨਾ।[1]
ਹਰਿ ਜਨ ਸਾਚੇ ਸਾਚੁ ਕਮਾਵਹਿ ਗੁਰ ਕੈ ਸਬਦਿ ਵੀਚਾਰੀ ॥
ਆਪੇ ਮੇਲਿ ਲਏ ਪ੍ਰਭਿ ਸਾਚੈ ਸਾਚੁ ਰਖਿਆ ਉਰ ਧਾਰੀ ॥
ਨਾਨਕ ਨਾਵਹੁ ਗਤਿ ਮਤਿ ਪਾਈ ਏਹਾ ਰਾਸਿ ਹਮਾਰੀ ॥੪॥੧॥
— ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ, ਅੰਗ 600
ਸੰਤੋਖ
[ਸੋਧੋ]ਸੰਤੋਖ, ਲਾਲਸਾ, ਈਰਖਾ, ਲਾਲਚ ਅਤੇ ਈਰਖਾ ਤੋਂ ਆਜ਼ਾਦੀ ਹੈ। ਸੰਤੁਸ਼ਟੀ ਤੋਂ ਬਿਨਾਂ, ਮਨ ਦੀ ਸ਼ਾਂਤੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨਾ ਅਸੰਭਵ ਹੈ।[1]
ਸਤੁ ਸੰਤੋਖੁ ਦਇਆ ਕਮਾਵੈ ਏਹ ਕਰਣੀ ਸਾਰ ॥ ਆਪੁ ਛੋਡਿ ਸਭ ਹੋਇ ਰੇਣਾ ਜਿਸੁ ਦੇਇ ਪ੍ਰਭੁ ਨਿਰੰਕਾਰੁ ॥੩॥
— ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ, ਅੰਗ 51
ਦਇਆ
[ਸੋਧੋ]ਦਇਆ "ਦੂਜੇ ਦੀ ਮੁਸ਼ਕਲ ਜਾਂ ਦੁੱਖ ਨੂੰ ਆਪਣਾ ਸਮਝਣਾ ਅਤੇ ਜਿੰਨਾ ਸੰਭਵ ਹੋ ਸਕੇ ਇਸ ਨੂੰ ਦੂਰ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕਰਨਾ ਹੈ। ਹਮਦਰਦੀ ਵਿੱਚ ਦੂਸਰਿਆਂ ਦੀਆਂ ਕਮੀਆਂ ਅਤੇ ਗਲਤੀਆਂ ਨੂੰ ਨਜ਼ਰਅੰਦਾਜ਼ ਕਰਨਾ ਵੀ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ, ਕਿਉਂਕਿ ਮਨੁੱਖ ਗਲਤੀਆਂ ਦਾ ਪੁਤਲਾ ਹੈ।" [1]
ਅਠਸਠਿ ਤੀਰਥ ਸਗਲ ਪੁੰਨ ਜੀਅ ਦਇਆ ਪਰਵਾਨੁ॥
— ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ, ਅੰਗ 136
ਨਿਮਰਤਾ
[ਸੋਧੋ]ਨਿਮਰਤਾ, ਜਿਸਨੂੰ "ਉਪਕਾਰ" ਜਾਂ "ਨਿਮਾਣਾਪਨ" ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਚੌਥਾ ਗੁਣ ਹੈ।
ਮਿਠਤੁ ਨੀਵੀ ਨਾਨਕਾ ਗੁਣ ਚੰਗਿਆਈਆ ਤਤੁ॥
— ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ, ਅੰਗ 470
ਪਯਾਰ
[ਸੋਧੋ]ਸਿੱਖਾਂ ਨੂੰ ਪਰਮਾਤਮਾ ਦੇ ਪ੍ਰੇਮ ਨਾਲ ਭਰਪੂਰ ਹੋਣ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ।
ਭੈ ਕੇ ਚਰਣ ਕਰ ਭਾਵ ਕੇ ਲੋਇਣ ਸੁਰਤਿ ਕਰੇਇ॥
— ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ, ਅੰਗ 139
ਹਵਾਲੇ
[ਸੋਧੋ]- ↑ 1.0 1.1 1.2 Mansukhani, Gobind Singh (1977). Introduction to Sikhism. New Delhi: Hemkunt Press. Archived from the original on 2007-04-04. Retrieved 2007-02-10.