Kwiaty dla Algernona

Kwiaty dla Algernona, opowiadanie, potem rozbudowane do rozmiarów powieści amerykańskiego pisarza Daniela Keyesa. Opublikowane w 1959 r. w czasopiśmie The Magazine of Fantasy & Science Fiction, zdobyło w roku następnym nagrodę Hugo. Po rozbudowaniu do formy powieściowej Keyes zdobył także nagrodę Nebula w 1966 r. W Polsce opowiadanie opublikowano w 6. t. antologii Kroki w nieznane w 1976 r., zaś powieść wydało wydawnictwo Prószyński i S-ka w tłumaczeniu Krzysztofa Sokołowskiego w 1996 r.

Szablon:Spoiler Narrator, Charlie Gordon, niepełnosprawny umysłowo mężczyzna w średnim wieku bierze udział w eksperymencie medycznym, który ma poprawić poziom inteligencji. W czasie eksperymentu, na prośbę lekarzy, prowadzi "Dziennik postępów", w którym zapisuje swoje odczucia. Głównym bohaterem zapisków staje się wkrótce Algernon, poddawana tym samym eksperymentom myszka laboratoryjna, która bez kłopotów wyprzedza Charliego podczas przechodzenia przez testowy labirynt. Stopniowo, w miarę trwania eksperymentu Charlie rozwija się coraz bardziej. Wkrótce nie tylko bez kłopotu pokonuje labirynt, ale zagłębia się w coraz to bardziej skomplikowane zagadnienia naukowe, przewyższając swoich lekarzy. W szczytowej fazie eksperymentu Charlie staje się geniuszem umysłowym. Błyskawicznie uczy się wielu języków obcych, komponuje muzykę poważną, pisze dysertacje naukowe. Pewnego dnia Algernon zaczyna zdradzać objawy regresji umysłowej i w końcu zdycha. Także u Charliego po dłuższym okresie postępów, przychodzi faza obniżenia poziomu umysłowego. Szablon:Endspoiler

Utwór jest bardzo przejmujący w swojej wymowie. Największe wrażenie wywiera na czytelniku warstwa leksykalna - Charlie początkowo robiący wielkie błędy ortograficzne i językowe (oryginalny tytuł jego dziennika to "Dziennik postępuw", morzna, wżystko, kszywo), stopniowo pisze coraz klarowniej i mądrzej, a potem znów wraca do fazy prostych błędów. Interesujące są także stosunki Charliego z jego naturalnym otoczeniem, które dobrodusznie wykorzystuje jego poziom umysłowy, a potem, gdy Charlie przewyższa ich inteligencją - odrzuca go. Symboliczny jest stosunek Algernona do Charliego, który kąsa go gdy nadchodzi czas jego regresji, a Charlie staje się od niego "lepszy". Najbardziej zapadają w pamięć stronice dziennika, na których Charlie zdaje sobie sprawę, że jego także czeka los Algernona. Stopniowo przestaje rozumieć swoje wcześniejsze zapiski. Popada w depresję, mając świadomość nadchodzącego końca.

Pewną analogię do tekstu Daniela Keyesa można odnaleźć w filmie Penny Marshall Przebudzenia z Robertem De Niro i Robinem Williamsem w rolach głównych.

Utwór miał wiele adaptacji scenicznych, radiowych i filmowych w wielu krajach. Cliff Robertson odtwarzający tytułową rolę w filmie Charly otrzymał Oscara za najlepszą rolę męską w 1968 r. W Polsce, ekranizacja ukazała się w dniu 15.01.1981 r w ramach telewizyjnego Teatru Sensacji "Kobra" (reż. Paweł Kędzierski, wyk. Jan Peszek, Paweł Nowisz).