Bezpieczeństwo międzynarodowe

Bezpieczeństwo międzynarodowe − pojęcie z zakresu teorii stosunków międzynarodowych charakteryzujące bezpieczeństwo całej zbiorowości państw oraz system międzynarodowy, w jakim państwa te występują. Termin ten używany jest również dla określenia zewnętrznych aspektów bezpieczeństwa narodowego^[1]. Na bezpieczeństwo międzynarodowe, oprócz sumy bezpieczeństwa pojedynczych państw, składają się też warunki, normy i mechanizmy międzynarodowe. Swym zakresem obejmuje ono także cele i wartości wspólne dla całego systemu międzynarodowego, tj. stabilność, pokój, równowagę i współpracę^[2].

Pojęcie bezpieczeństwa międzynarodowego

Bezpieczeństwo można postrzegać negatywnie i pozytywnie. W ujęciu negatywnym bezpieczeństwo międzynarodowe oznacza brak zagrożenia (stan bierny), natomiast w ujęciu pozytywnym to aktywne przeciwstawienie się zagrożeniom (stan aktywny). Stan bierny nie musi się wiązać z zachowaniem podmiotu. Wystarczy, że na przykład dane państwo nie będzie miało agresywnych państw sąsiedzkich. To już zapewnia mu w pewnej mierze bezpieczeństwo zewnętrzne.

Łącznie bezpieczeństwo można rozumieć jako synonim braku zagrożeń, aktywną ochronę przed owymi zagrożeniami i pewność braku występowania zagrożeń. Pewność, będąca częścią bezpieczeństwa, pozwala na wyższą jakość życia i zawiera aspekt psychologiczny.

Bezpieczeństwo jako potrzeba podmiotowa

Bezpieczeństwo jest potrzebą podmiotową. Oznacza to, że może ono dotyczyć szerokiej gamy podmiotów: od osób fizycznych po państwa, narody, aż do organizacji międzypaństwowych i międzynarodowych. Bezpieczeństwo jest jedną z podstawowych potrzeb egzystencjalnych, związanych z istnieniem danego podmiotu.

Obejmuje zaspokojenie takich potrzeb, jak: trwanie, przetrwanie, niezależność, spokój oraz pewność funkcjonowania i rozwoju.

Wymiary

Wyodrębnia się trzy wymiary bezpieczeństwa.

Podmiotowe, gdy pytamy o bezpieczeństwo uczestników stosunków międzynarodowych. Na podstawie bezpieczeństwa podmiotowego wyróżnia się:

bezpieczeństwo narodowe, które odnosi się do pojedynczych państw oraz ich społeczeństw i narodów,
bezpieczeństwo międzynarodowe, które dotyczy relacji między państwami.

Przedmiotowe, gdy po pierwsze pytamy o to, jaki przedmiot jest chroniony (dobro, zjawisko itp.), a po drugie o treść, środki i sposoby kształtowania bezpieczeństwa. Według tego kryterium wyodrębnia się różne rodzaje bezpieczeństwa, takie jak:

bezpieczeństwo polityczne (dobrem chronionym jest ład polityczny, np. demokratyczny, który należy chronić przed zamachami ze strony radykalnych ugrupowań i populistów),
bezpieczeństwo militarne,
bezpieczeństwo ekonomiczne (interes ekonomiczny),
bezpieczeństwo kulturowe (kultura narodowa),
bezpieczeństwo humanitarne (istnienie grup etnicznych, społeczności zagrożonych głodem itp.),
bezpieczeństwo ekologiczne (środowisko naturalne),
bezpieczeństwo ideologiczne (swoboda wyznania, sumienia, wolność słowa).

Funkcjonalne, które pozwala obserwować dynamikę i rozwój subiektywnych i obiektywnych aspektów bezpieczeństwa uczestników stosunków międzynarodowych. Bezpieczeństwo należy traktować jako sekwencję stanów, nieustannie się zmieniających i procesów zachodzących w środowisku międzynarodowym.

Zobacz też

Przypisy

↑ Ryszard Zięba: Bezpieczeństwo międzynarodowe po zimnej wojnie. Wyd. 1. Warszawa: Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne, 2008, s. 17. ISBN 978-83-60501-92-4.
↑ Ryszard Zięba: Bezpieczeństwo międzynarodowe po zimnej wojnie. Wyd. 1. Warszawa: Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne, 2008, s. 18. ISBN 978-83-60501-92-4.

Bibliografia

Ryszard Zięba: Bezpieczeństwo międzynarodowe po zimnej wojnie. Wyd. 1. Warszawa: Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne, 2008. ISBN 978-83-60501-92-4.
Słownik terminów z zakresu bezpieczeństwa narodowego, red. Kaczmarek, Łepkowski, Zdrodowski, Warszawa 2008.

[1] Ryszard Zięba: Bezpieczeństwo międzynarodowe po zimnej wojnie. Wyd. 1. Warszawa: Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne, 2008, s. 17. ISBN 978-83-60501-92-4.

[2] Ryszard Zięba: Bezpieczeństwo międzynarodowe po zimnej wojnie. Wyd. 1. Warszawa: Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne, 2008, s. 18. ISBN 978-83-60501-92-4.

[1]

[2]