Gąbin
Gąbin – miasto w Polsce w województwie mazowieckim, w południowej części powiatu płockiego, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Gąbin. Miasto położone jest nad rzeką Nidą, niedaleko Wisły, w odległości około 100 km od Warszawy i Łodzi.
| miasto w gminie miejsko-wiejskiej | |||
 Klasycystyczny ratusz | |||
| |||
| Państwo | |||
|---|---|---|---|
| Województwo | |||
| Powiat | |||
| Gmina | |||
| Prawa miejskie |
ok. 1322 | ||
| Burmistrz |
Krzysztof Mieczysław Jadczak | ||
| Powierzchnia |
27,95[1] km² | ||
| Populacja (31.12.2019) • liczba ludności • gęstość |
| ||
| Strefa numeracyjna |
24 | ||
| Kod pocztowy |
09-530 | ||
| Tablice rejestracyjne |
WPL | ||
Położenie na mapie gminy Gąbin  | |||
Położenie na mapie Polski  | |||
Położenie na mapie województwa mazowieckiego  | |||
Położenie na mapie powiatu płockiego  | |||
 52°23′59″N 19°43′50″E/52,399722 19,730556
| |||
| TERC (TERYT) |
1419064 | ||
| SIMC |
0968871 | ||
Urząd miejski Stary Rynek 1609-530 Gąbin | |||
| Strona internetowa | |||
Krzyżują się tu drogi wojewódzkie z Płocka i Żychlina (574) oraz z Łącka i Sochaczewa (577). W latach 1975–1998 miasto administracyjnie należało do województwa płockiego.
Prawa miejskie uzyskał około 1322 roku, potwierdzone przez księcia Ziemowita V w 1437 roku, potwierdzone w 1462 i 1530 roku[3]. Był miastem królewskim Korony Królestwa Polskiego[4] w starostwie gąbińskim w ziemi gostynińskiej województwa rawskiego w 1792 roku[5].
Według danych GUS z 31 grudnia 2019 r. miasto miało 4121 mieszkańców[2].
Historia
edytuj
.jpg)
- 1215 – pierwsze wzmianki,
- 1322 – wymieniony jako miasto,
- 1437 – prawa miejskie potwierdzone przez księcia Siemowita V,
- XV–XVI w. – ośrodek sukienniczy,
- 1507 – pierwsze świadectwo istnienia osiedla żydowskiego w Gąbinie[6].
- 1564 – w Gąbinie było 2100 mieszkańców i 354 domów,
- XVII w. – zniszczenie miasta w czasie wojen szwedzkich,
- 1793 – w zaborze pruskim,
- 1807 – w Księstwie Warszawskim,
- 1815 – w Królestwie Polskim,
- 1815–1845 – ośrodek administracji carskiej, później przeniesiony do Kutna,
- I połowa XIX w. – powstają zakłady włókiennicze,
- 1939 – znaczna część zabudowań Gąbina spłonęła w czasie bombardowania niemieckiego,
- 1939–1945 – wcielony do III Rzeszy, zagłada mniejszości żydowskiej, egzekucje, zniszczenie miasta, wprowadzenie nazistowskiej nazwy okupacyjnej przez administrację niemiecką (niem. Gombin 1943–1945),
- 1970 (10 lipca) – katastrofa samolotu Lim-2R z 32 PLRTiA z Sochaczewa w odległości 1 km na południowy zachód od miasta. W wyniku katastrofy śmierć poniósł ppor. pil. Adam Harabasz,
- 1974 – koło Gąbina postawiono najwyższy na świecie Maszt radiowy w Konstantynowie o wysokości 646 m, który zawalił się wskutek nieodpowiedniej eksploatacji i zerwania się lin pomocniczych podczas konserwacji w 1991 r.
Demografia
edytujDane z 31.12.2017 roku[7]
| Opis | Ogółem | Kobiety | Mężczyźni | |||
|---|---|---|---|---|---|---|
| jednostka | osób | % | osób | % | osób | % |
| populacja | 4 127 | 100 | 2 158 | 52,3 | 1 969 | 47,7 |
| gęstość zaludnienia
[mieszk./km²] |
147 | 77 | 70 | |||
Największą populację Gąbin odnotował w 1997 r. – według danych GUS 4348 mieszkańców.
- Piramida wieku mieszkańców Gąbina w 2014 roku[8].
Media
edytuj- Prasa
W Gąbinie wydawana jest gazeta o zasięgu lokalnym:
- kwartalnik Echo Gąbina
Gazety pochodzące z innych miast, posiadające gąbiński dodatek:
- Internet
Lokalny portal internetowy – terazgabin.pl. Na portalu umieszczane są informacje i relacje z wydarzeń mających miejsce na terenie miasta i gminy Gąbin.
Oświata i nauka
edytuj- Przedszkole im. Króla Maciusia I
- Szkoła Podstawowa im. Marii Konopnickiej
- Zespół Szkół im. Stanisława Staszica (liceum ogólnokształcące, technikum, branżowa szkoła I stopnia oraz liceum ogólnokształcące dla dorosłych)[9]
- Szkoła Muzyczna I stopnia
Turystyka
edytuj
- Klasycystyczny ratusz zbudowany w 1824 r. na miejscu spalonego w 1808 r. XVIII-wiecznego. Charakteryzują go dwie niesymetryczne fasady. Obecnie w budynku znajduje się siedziba Urzędu Miasta i Gminy.
- Kamienice na Starym Rynku, w tym najstarsza z 1809 r., w której urodził się Felicjan Sławoj Składkowski (obecnie siedziba Muzeum Ziemi Gąbińskiej).
- Układ urbanistyczny, drewniana zabudowa.
- Grób Nieznanego Żołnierza.
- Kaplica grobowa rodziny Tarczyńskich.
- Zespół cmentarza ewangelickiego (w tym zabytkowe ogrodzenie i stróżówka).
- Cmentarz żydowski z XIX wieku.
- Kościół ewangelicki – pastorówka.
- Szkoła przy ul. Kościuszki 1.
- Poczta konna.
- Strażnica pożarna.
- Młyn parowy z lat 20. XX wieku.
- Granica miasta przylega do otuliny Gostynińsko-Włocławskiego Parku Krajobrazowego.
Religia
edytuj
- Kościół rzymskokatolicki:
- Świadkowie Jehowy:
- zbór Gąbin (Sala Królestwa ul. Płocka 31A)[10].
Ludzie związani z Gąbinem
edytujPrzypisy
edytuj- ↑ Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2011 r., GUS, 10 sierpnia 2011, s. 106, ISSN 1505-5507 [zarchiwizowane z adresu 2012-10-21].
- ↑ a b Wyniki badań bieżących – Baza Demografia – Główny Urząd Statystyczny [online], demografia.stat.gov.pl [dostęp 2020-09-14].
- ↑ Stanisław Pazyra, Geneza i rozwój miast mazowieckich, Warszawa 1959, s. 112.
- ↑ Adolf Pawiński, Mazowsze, Warszawa 1895, s. 37.
- ↑ Karol de Perthées, Mappa szczegulna woiewodztwa rawskiego, 1792.
- ↑ Maurycy Horn, Najstarszy rejestr osiedli żydowskich w Polsce w 1507 r., w: Biuletyn Żydowskiego Instytutu Historycznego 1974, nr 3 (91), s. 15.
- ↑ Gąbin w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2019-12-20], liczba ludności na podstawie danych GUS.
- ↑ Gąbin w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2016-01-11], liczba ludności na podstawie danych GUS.
- ↑ Strona internetowa ZS.
- ↑ Dane według wyszukiwarki zborów, na oficjalnej stronie Świadków Jehowy jw.org [dostęp 2018-10-09].
Linki zewnętrzne
edytuj- Gombin (właściwie Gąbin), [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. II: Derenek – Gżack, Warszawa 1881, s. 681.
- Strona powiatu płockiego o Gąbinie. powiat.plock.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2006-05-25)].
- Historia Żydów w Gąbinie na portalu Wirtualny Sztetl