Ogłowie
Ogłowie (inaczej: uzda, uździenica, dawniej: tręzla, tranzla, trenzla, trędzla, tręzelka, tranzelka) – główna część rzędu jeździeckiego lub uprzęży[1]. Jest to, mówiąc ogólnie, uprząż rzemienna na głowę konia (rzadziej osła lub muła) z wędzidłem wkładanym do pyska zwierzęcia (lub bez – ogłowia bezwędzidłowe, np. hackamore, bosal). Głównym zadaniem ogłowia jest utrzymanie kiełzna (lub paska naciskającego na nos w wypadku ogłowi bezwędzidłowych) we właściwym miejscu w pysku konia[2].
Budowa ogłowia
edytujNajpopularniejsze ogłowia posiadające wędzidło składają się z:
- wędzidła– metalowego, gumowego, skórzanego lub plastikowego (czasem smakowego np. jabłkowego); występują różne typy wędzideł w zależności od siły działania i budowy – proste, łamane prosto (złożonego z dwóch części) lub łamane podwójnie (z 3 części); tzw. pessoa, munsztuk, pelham, wędzidła z wąsami, pierścieniowe, oliwkowe i wiele innych[3];
- pasków policzkowych – podtrzymujących wędzidło po bokach głowy konia;
- nagłówka/potylicy – paska za uszami konia;
- naczółka – paska na czole konia;
- nachrapnika (nie zawsze) – dawniej na zewnętrznej stronie rycerskich i wojskowych nachrapników dodawano metalowe elementy w celu dekoracji[4];
- podgardla;
- wodzy.
Budowa ogłowia bezwędzidłowego typu hackamore
edytujOgłowia bezwędzidłowe typu hackamore mają podobną budowę jak ogłowia wędzidłowe. Zamiast wędzidła występują metalowe czanki (długie lub krótkie) po bokach pyska z przyczepionymi od góry i dołu paskami. Im dłuższe są, tym mocniejsze jest jego działanie.[5] Ogłowia bezwędzidłowe działają na zasadzie nacisku na nos konia[6].
Części pomocnicze ogłowia
edytuj- wytok – pasek włożony do popręgu pomiędzy nogami konia, podtrzymywany przez drugi wokół szyi; od góry posiada kółka, przez które przewleczone są wodze – zapobiega szarpaniu wędzidła przez niedoświadczonego jeźdźca lub nadmiernemu unoszeniu głowy przez konia.
- Wypinacze – wodze pomocnicze przydatne przy pracy z koniem na lonży, wyposażone w dodatkowe sprzączki i często w gumowe wstawki uelastyczniające.
Przypisy
edytuj- ↑ Jowita Żurawska-Chaszczewska, Słownictwo rzemiosł skórzanych w polszczyźnie historycznej, Elżbieta Skorupska-Raczyńska (red.), Poznań: Wydział Filologii Polskiej i Klasycznej (UAM), 2010.
- ↑ a b Ogłowie i jego budowa. | NaszeKonie [online], naszekonie.pl [dostęp 2016-12-11].
- ↑ Wszystko o wędzidłach - Grupa Stajnia - sklep oraz wypożyczalnia wędzideł [online], www.wedzidla.pl [dostęp 2016-12-11] [zarchiwizowane z adresu 2016-12-20].
- ↑ Arleta Witek, Wędzidła, ogłowia, czapraki, derki, czyli o sprzęcie jeździeckim słów kilka, „Planeta koni” (6/2018), ISSN 2543-7208.
- ↑ Hackamore a ogłowie wędzidłowe - konna, jeździecka, do jazdy konnej, opinie, zdjęcia, „galopuje.pl”, 27 września 2011 [dostęp 2018-05-09] (pol.).
- ↑ Hackamore - co to właściwie jest i po co? - Czubajka, „Czubajka”, 22 września 2013 [dostęp 2016-12-11] (pol.).
