Powiat kępiński
Powiat kępiński – powiat w województwie wielkopolskim, w Polsce, utworzony w 1999 roku w ramach reformy administracyjnej. Siedzibą władz jest miasto Kępno.
| powiat | |||||||
| |||||||
| |||||||
| Państwo | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Województwo | |||||||
| TERC |
3008 | ||||||
| Siedziba | |||||||
| Starosta |
Robert Kieruzal | ||||||
| Powierzchnia |
608,39 km² | ||||||
| Populacja (31.12.2019) • liczba ludności |
| ||||||
| • gęstość |
92,8 os./km² | ||||||
| Urbanizacja |
26,73% | ||||||
| Tablice rejestracyjne |
PKE | ||||||
Adres urzędu: ul. Kościuszki 563-600 Kępno | |||||||
| Szczegółowy podział administracyjny | |||||||
| |||||||
Położenie na mapie województwa
| |||||||
| Strona internetowa | |||||||
W skład powiatu wchodzą:
- gminy miejsko-wiejskie: Kępno, Rychtal
- gminy wiejskie: Baranów, Bralin, Łęka Opatowska, Perzów, Trzcinica
- miasta: Kępno, Rychtal
Według danych z 31 grudnia 2019 roku[2] powiat zamieszkiwało 56 451 osób. Natomiast według danych z 30 czerwca 2020 roku powiat zamieszkiwało 56 428 osób[3].
Historia
edytujPoprzednikiem powiatu kępiński go był powiat Kempen i. Posen, utworzony w 1887 roku z części powiatu Schildberg (ostrzeszowskiego). W ramach traktatu wersalskiego z 1919 r. terytorium powiatu trafiło w 1920 r. do państwa polskiego.
Po I wojnie światowej powiat Kempen i. Posen wszedł w skład II Rzeczypospolitej jako powiat kępiński.
23 czerwca 1920 do powiatu kępińskiego włączono[4]:
- część śląskiego powiatu sycowskiego (Groß Wartenberg) z Niemiec:
- gminy jednostkowe: Bałdowice (niem. Baldowitz), Bralin (niem. Bralin), Chojęcin (niem. Kojentschin), Czermin (niem. Tschermin), Domasłów (niem. Domsel), Dziadowa Kłoda (niem. Kunzendorf), Gola (niem. Gohle[5]), Koza Wielka (niem. Groß Kosel), Marcinki (niem. Märzdorf), Miechów (niem. Mechau), Mnichowice (niem. Münchwitz), Nosale (niem. Nassadel), Nowa Wieś Książęca (niem. Fürstlich Neudorf; d. pol. Nowawieś), Perzów (niem. Perschau; d. pol. Pyrzów), Pisarzowice (niem. Schreibersdorf), Słupia pod Bralinem (niem. Schlaupe), Ślizów (niem. Schleise), Tabor Mały (niem. Klein Friedrichs-Tabor), Tabor Wielki (niem. Groß Friedrichs-Tabor), Trębaczów (niem. Trembatschau) i Turkowy (niem. Türkwitz; d. pol. Turki);
- obszary dworskie: Bałdowice (niem. Baldowitz), Bralin (niem. Bralin), Chojęcin (niem. Kojentschin), Domasłów (niem. Domsel), Marcinki (niem. Märzdorf), Miechów (niem. Mechau), Nosale (niem. Nassadel), Nowa Wieś Książęca (niem. Fürstlich Neudorf; d. pol. Nowawieś), Perzów (niem. Perschau; d. pol. Pyrzów),¨ Pisarzowice (niem. Schreibersdorf), Ślizów (niem. Schleise) i Trębaczów (niem. Trembatschau)[6];
- część śląskiego powiatu namysłowskiego (Namslau) z Niemiec:
- miasto Rychtal (niem. Reichthal);
- gminy jednostkowe: Buczek (niem. Butschkau), Darnowiec (niem. Dörnberg), Drożki (niem. Droschkau; d. pol Drożki), Krzyżowniki (niem. Kreuzendorf), Proszów (niem. Proschau), Sadogóra (niem. Schadegur), Skoroszów (niem. Skorischau; d. pol. Skoroszew), Stogniewice (niem. Herzberg) i Zgorzelec (niem. Sgorsellitz);
- obszary dworskie: Drożki (niem. Droschkau; d. pol Drożki), Gierczyce (niem. Friederikenhof, Friederika), Krzyżowniki (niem. Kreuzendorf), Mały Buczek (niem. Klein Butschkau), Ryniec (niem. Riemberg), Sadogóra (niem. Schadegur), Skoroszów (niem. Skorischau; d. pol. Skoroszew), Wielki Buczek (niem. Groß Butschkau) i Zgorzelec (niem. Sgorsellitz).
Podczas II wojny światowej okupacyjne władze niemieckie utworzyły w okupowanej Wielkopolsce powiat Kempen, który od 1941 r. funkcjonował pod nazwą Kempen (Wartheland). Po zajęciu Wielkopolski przez Armię Czerwoną obszar ponownie objęła polska administracja[7].
Demografia
edytujLiczba ludności (dane z 31 grudnia 2009):
| Ogółem | Kobiety | Mężczyźni | ||||
|---|---|---|---|---|---|---|
| osób | % | osób | % | osób | % | |
| Ogółem | 55 903 | 100 | 28 291 | 50,61 | 27 612 | 49,39 |
| Miasto | 14 713 | 26,32 | 7734 | 13,83 | 6979 | 12,48 |
| Wieś | 41 190 | 73,68 | 20 557 | 36,77 | 20 633 | 36,91 |
- Piramida wieku mieszkańców powiatu kępińskiego w 2014 roku[8].
Rada Powiatu
edytuj| Ugrupowanie | 2002-2006[9] | 2006-2010[10] | 2010-2014[11] | 2014-2018[12] |
|---|---|---|---|---|
| Sojusz Lewicy Demokratycznej | 3 (SLD-UP) | 1 (LiD) | 3 | 1 (SLD LR) |
| Forum Społeczno - Gospodarcze | 5 | 3 | 3 | 3 |
| Wspólnota Samorządowa Powiatu Kępińskiego | 4 | 6 | 2 | 3 |
| Porozumienie Samorządowe | 3 | 3 | 3 | |
| Kępiński Powiatowy Blok Wyborczy 2002 | 2 | |||
| Prawo i Sprawiedliwość | 3 | 2 | 1 | |
| Samoobrona | 1 | |||
| Polskie Stronnictwo Ludowe | 1 | 6 | ||
| Platforma Obywatelska | 3 | |||
| Razem dla Powiatu Kępińskiego | 3 |
Charakterystyka
edytujPod względem geomorfologicznym położony jest w obrębie Wysoczyzny Wieruszowskiej o rzeźbie terenu mało urozmaiconej oraz w części północno-zachodniej w obrębie Wzgórz Ostrzeszowskich, wznosząc się tu na wysokość ok. 200 m n.p.m. Jest również najdalej wysuniętym na południe powiatem w Wielkopolsce
Przyroda
edytujRezerwaty przyrody (4):
- Rezerwat przyrody Stara Buczyna w Rakowie
- Rezerwat przyrody Las Łęgowy w Dolinie Pomianki
- Rezerwat przyrody Oles w Dolinie Pomianki
- Rezerwat przyrody Studnica
Użytki ekologiczne:
Na terenie powiatu znajdują się 24 pomniki przyrody.
Zabytki
edytujŚwiątynie
edytuj- synagoga w Kępnie
- kościół św. Marcina w Kępnie
- kościół ewangelicko-augsburski w Kępnie
- kościół św. Jana Nepomucena w Drożkach
- kościół św. Rocha w Proszowie
- kościół Wniebowzięcia NMP w Krzyżownikach
- kościół Męczeństwa św. Jana Chrzciciela w Rychtalu
- kościół św. Jana Nepomucena w Wielkim Buczku
- kościół w Siemianicach
- kościół w Baranowie
- kościół w Bralinie
Pałace i dwory
edytuj- pałac w Mroczeniu
- pałac w Siemianicach
- pałac w Wielkim Buczku
- pałac biskupów wrocławskich w Skoroszowie
- dworek barokowy w Nosalach
Ratusze
edytujDzwonnice
edytujZespoły kamienic
edytujGospodarka
edytujPowiat ma charakter rolniczo-przemysłowy. Grunty orne zajmują 59%, łąki i pastwiska 13%, lasy 19%, wody 1% i tereny zabudowane 6%. Dominuje przemysł drzewny i meblarski (tzw. kępińskie zagłębie meblowe). Najważniejszym ośrodkiem powiatu jest Kępno. W czerwcu 2007 bezrobocie osiągnęło najniższy stan w Polsce (3,5%; 900 zarejestrowanych bezrobotnych) GUS.
Transport
edytujJedynym węzłem kolejowym powiatu jest Kępno. Krzyżują się tu linie kolejowe:
W powiecie krzyżują się także drogi krajowe i wojewódzkie:
Sąsiednie powiaty
edytujPrzypisy
edytuj- ↑ Wyniki badań bieżących - Baza Demografia - Główny Urząd Statystyczny [online], demografia.stat.gov.pl [dostęp 2020-06-11].
- ↑ l, Ludność. Stan i struktura ludności oraz ruch naturalny w przekroju terytorialnym (stan w dniu 31.12.2019), 31 grudnia 2019.
- ↑ GUS, TABL. II. LUDNOŚĆ, RUCH NATURALNY ORAZ MIGRACJE LUDNOŚCI WEDŁUG POWIATÓW W PIERWSZYM PÓŁROCZU 2020 R., 30 czerwca 2020.
- ↑ Dziennik Urzędowy Ministerstwa Byłej Dzielnicy Pruskiej 1920.06.23 R.1 Nr 33. poz. 292
- ↑ Zapisano błędnie Gehle
- ↑ W cytowanym rozporządzeniu błędnie powtórzono gminy Frużów (niem. Fruschof) i Mąkoszyce (niem. Mangschütz) oraz obszar dworski Mąkoszyce (niem. Mangschütz) w składzie powiatu kępińskiego, ponieważ włączono je do powiatu ostrzeszowskiego (i tam wymieniono poprawnie).
- ↑ Kreis Kempen i. Posen [online] [dostęp 2020-06-20] (niem.).
- ↑ Powiat kępiński w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2016-01-21], liczba ludności na podstawie danych GUS.
- ↑ Państwowa Komisja Wyborcza: Wybory samorządowe [online], wybory2002.pkw.gov.pl [dostęp 2018-04-02].
- ↑ Geografia wyborcza - Wybory samorządowe - Państwowa Komisja Wyborcza [online], wybory2006.pkw.gov.pl [dostęp 2018-04-02] (pol.).
- ↑ Dituel Sp., Wybory Samorządowe 2010 - Geografia wyborcza - Województwo wielkopolskie - Powiat kępiński [online], wybory2010.pkw.gov.pl [dostęp 2018-04-02].
- ↑ PKW | Samorząd 2014 [online], samorzad2014.pkw.gov.pl [dostęp 2018-04-02].
Linki zewnętrzne
edytuj- Strona stowarzyszenia „Socjum Kępno i Okolice” zajmującego się historią powiatu kępińskiego
- Powiat Kępiński. Z mapką powiatu na podstawie różnych źródeł (1928) w bibliotece Polona