Technokracja (polityka)

Technokracja – koncepcja ustroju społecznego, w którym władzę sprawowaliby technicy, eksperci, organizatorzy i kierownicy produkcji[1]. Po raz pierwszy terminu tego użył William Henry Smyth w artykule z roku 1919[2].

Termin „technokrata” używany jest wobec osób, które posiadają specjalistyczną wiedzę, pełnią określone funkcje w nauce lub gospodarce, przede wszystkim zaś deklarują wyraźnie aspiracje polityczne i wolę kierowania poza sferą gospodarki i nauki, gdyż w tych dwóch sferach potrafią już efektywnie zarządzać. Istotnym elementem konstytutywnym działania technokraty jest istnienie społecznego przekonania, iż jest on przydatny poza sferą nauki i gospodarki całemu społeczeństwu jako specjalista ze swymi kompetencjami, wychodzący niejako na zewnątrz obszaru, w którym poruszał się początkowo.

Zwolennicy tej koncepcji wychodzą z założenia, że przemiany w dziedzinie techniki powodują automatyczne zasadnicze zmiany społeczne i kulturalne. Sprawujący władzę fachowcy mieliby kierować się w swej działalności wyłącznie regułami czysto technicznymi, pozbawionymi charakteru politycznego i ideologicznego. Decyzje coraz mniej kompetentnego zdaniem technokratów „biurokratycznegoaparatu państwowego powinny być, jak przekonują, zastąpione decyzjami „ekspertów-speców”, którzy byliby motywowani wyłącznie chęcią jak najlepszego rozwiązania różnych spraw, a nie interesem takiej lub innej grupy (dominującej) społecznej[3].

Ideologia technokratyczna, opiera się na następujących założeniach:

  • nauka i technika w wystarczającym stopniu oferuje wartości, cele i środki potrzebne społeczeństwu i człowiekowi do samodoskonalenia się
  • najważniejsza jest relacja człowiek – przyroda, a stosunki społeczne powinny być na niej wzorowane
  • technokracja posiada pełne prawo do panowania w społeczeństwie, gdyż tylko ona jest w stanie doprowadzić ludzkość do świata pod każdym względem idealnego.

Ustrój w sztuce

edytuj

Przypisy

edytuj
  1. Na podstawie encyklopedii PWN.
  2. Na podstawie: Oxford English Dictionary 3rd edition (Word from 2nd edition 1989).
  3. Adam Łopatka: Słownik Wiedzy Obywatelskiej. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1971, s. 469.