czynić
czynić (język polski)
edytuj- znaczenia:
czasownik przechodni niedokonany (dk. uczynić)
- (1.1) robić coś, wykonywać
- (1.2) postępować, zachowywać się
- (1.3) wywoływać coś, być przyczyną
- (1.4) być częścią czegoś, składać się na coś
czasownik zwrotny niedokonany czynić się (dk. uczynić się)
- (2.1) przest. czynić (1.1) samego siebie czymś lub jakimś
- (2.2) przest. dokonywać się, stawać się
- (2.3) przest. być czynionym (1.1)
- odmiana:
- (1) koniugacja VIa
forma liczba pojedyncza liczba mnoga 1. os. 2. os. 3. os. 1. os. 2. os. 3. os. bezokolicznik czynić czas teraźniejszy czynię czynisz czyni czynimy czynicie czynią czas przeszły m czyniłem czyniłeś czynił czyniliśmy czyniliście czynili ż czyniłam czyniłaś czyniła czyniłyśmy czyniłyście czyniły n czyniłom czyniłoś czyniło tryb rozkazujący niech czynię czyń niech czyni czyńmy czyńcie niech czynią pozostałe formy czas przyszły m będę czynił,
będę czynićbędziesz czynił,
będziesz czynićbędzie czynił,
będzie czynićbędziemy czynili,
będziemy czynićbędziecie czynili,
będziecie czynićbędą czynili,
będą czynićż będę czyniła,
będę czynićbędziesz czyniła,
będziesz czynićbędzie czyniła,
będzie czynićbędziemy czyniły,
będziemy czynićbędziecie czyniły,
będziecie czynićbędą czyniły,
będą czynićn będę czyniło,
będę czynićbędziesz czyniło,
będziesz czynićbędzie czyniło,
będzie czynićczas zaprzeszły m czyniłem był czyniłeś był czynił był czyniliśmy byli czyniliście byli czynili byli ż czyniłam była czyniłaś była czyniła była czyniłyśmy były czyniłyście były czyniły były n czyniłom było czyniłoś było czyniło było forma bezosobowa czasu przeszłego czyniono tryb przypuszczający m czyniłbym,
byłbym czyniłczyniłbyś,
byłbyś czyniłczyniłby,
byłby czyniłczynilibyśmy,
bylibyśmy czyniliczynilibyście,
bylibyście czyniliczyniliby,
byliby czyniliż czyniłabym,
byłabym czyniłaczyniłabyś,
byłabyś czyniłaczyniłaby,
byłaby czyniłaczyniłybyśmy,
byłybyśmy czyniłyczyniłybyście,
byłybyście czyniłyczyniłyby,
byłyby czyniłyn czyniłobym,
byłobym czyniłoczyniłobyś,
byłobyś czyniłoczyniłoby,
byłoby czyniłoimiesłów przymiotnikowy czynny m czyniący, nieczyniący ż czyniąca, nieczyniąca czyniące, nieczyniące n czyniące, nieczyniące imiesłów przymiotnikowy bierny m czyniony, nieczyniony czynieni, nieczynieni ż czyniona, nieczyniona czynione, nieczynione n czynione, nieczynione imiesłów przysłówkowy współczesny czyniąc, nie czyniąc rzeczownik odczasownikowy czynienie, nieczynienie - (2) koniugacja VIa
forma liczba pojedyncza liczba mnoga 1. os. 2. os. 3. os. 1. os. 2. os. 3. os. bezokolicznik czynić się czas teraźniejszy czynię się czynisz się czyni się czynimy się czynicie się czynią się czas przeszły m czyniłem się czyniłeś się czynił się czyniliśmy się czyniliście się czynili się ż czyniłam się czyniłaś się czyniła się czyniłyśmy się czyniłyście się czyniły się n czyniłom się czyniłoś się czyniło się tryb rozkazujący niech się czynię czyń się niech się czyni czyńmy się czyńcie się niech się czynią pozostałe formy czas przyszły m będę się czynił,
będę się czynićbędziesz się czynił,
będziesz się czynićbędzie się czynił,
będzie się czynićbędziemy się czynili,
będziemy się czynićbędziecie się czynili,
będziecie się czynićbędą się czynili,
będą się czynićż będę się czyniła,
będę się czynićbędziesz się czyniła,
będziesz się czynićbędzie się czyniła,
będzie się czynićbędziemy się czyniły,
będziemy się czynićbędziecie się czyniły,
będziecie się czynićbędą się czyniły,
będą się czynićn będę się czyniło,
będę się czynićbędziesz się czyniło,
będziesz się czynićbędzie się czyniło,
będzie się czynićczas zaprzeszły m czyniłem się był czyniłeś się był czynił się był czyniliśmy się byli czyniliście się byli czynili się byli ż czyniłam się była czyniłaś się była czyniła się była czyniłyśmy się były czyniłyście się były czyniły się były n czyniłom się było czyniłoś się było czyniło się było forma bezosobowa czasu przeszłego czyniono się tryb przypuszczający m czyniłbym się,
byłbym się czyniłczyniłbyś się,
byłbyś się czyniłczyniłby się,
byłby się czyniłczynilibyśmy się,
bylibyśmy się czyniliczynilibyście się,
bylibyście się czyniliczyniliby się,
byliby się czyniliż czyniłabym się,
byłabym się czyniłaczyniłabyś się,
byłabyś się czyniłaczyniłaby się,
byłaby się czyniłaczyniłybyśmy się,
byłybyśmy się czyniłyczyniłybyście się,
byłybyście się czyniłyczyniłyby się,
byłyby się czyniłyn czyniłobym się,
byłobym się czyniłoczyniłobyś się,
byłobyś się czyniłoczyniłoby się,
byłoby się czyniłoimiesłów przymiotnikowy czynny m czyniący się, nieczyniący się ż czyniąca się, nieczyniąca się czyniące się, nieczyniące się n czyniące się, nieczyniące się imiesłów przysłówkowy współczesny czyniąc się, nie czyniąc się rzeczownik odczasownikowy czynienie się, nieczynienie się
- przykłady:
- (1.1) Tomek czyni duże postępy w nauce.
- (1.2) Siostra zakonna przez całe życie czyniła dobro.
- (1.3) Kolejne sukcesy czyniły ją coraz bardziej butną.
- (1.4) Wydatki na żywność czynią dużą pozycję w budżecie domowym.[1]
- (2.1) (…) zdecydowaliśmy w końcu oskarżyć staruchę, że czarami swymi przywodziła mnichów do grzechu, czyniąc się w ich oczach młodą, powabną, i uprawiała z nimi jawny nierząd.[2]
- (2.2) Zgasiła świece. Czyniło się coraz ciemniej.
- (2.3) Pod niskim sklepieniem piwnicy czyni się gwar piekielny wśród poszczekiwania psów rozbieganych, gdakania kur, budzonych raz po raz na kominie, i głuchego pomruku niedźwiedzia.[3]
- składnia:
- synonimy:
- antonimy:
- hiperonimy:
- hiponimy:
- holonimy:
- meronimy:
- wyrazy pokrewne:
- rzecz. czyn m, czynnik m, czynienie n, uczynek mrz
- przym. czynny
- czas. począć
- przysł. czynnie
- związki frazeologiczne:
- czynić cuda • czynić honory • czynić wstręty • ćwiczenie czyni mistrza • habit nie czyni mnicha • jedna jaskółka nie czyni wiosny • nie czyń drugiemu, co tobie niemiło • niech nie wie lewica, co czyni prawica / nie wie lewica, co czyni prawica • okazja czyni złodzieja • wiara czyni cuda • choć nikt nie widzi, nie czyń, czym się Bóg albo rozum brzydzi
- etymologia:
- uwagi:
- tłumaczenia:
- angielski: (1.1) do, make
- arabski: (1.1) فعل
- cerkiewnosłowiański: (1.1) дѣѧти
- duński: (1.1) gøre, lave, udføre
- esperanto: (1.1) fari
- francuski: (1.1) faire
- hiszpański: (1.1) hacer, obrar
- ido: (1.1) facar
- jidysz: (1.1) מאַכן (machn), טאָן (ton); (1.2) טאָן (ton)
- łaciński: (1.1) facio, ago
- niemiecki: (1.1) tun, machen
- polski język migowy: (w zapisie SignWriting)
- rosyjski: (1.1) де́лать; (1.2) чинить
- szkocki gaelicki: (1.1) dèan
- ukraiński: (1.1) чинити
- wenedyk: (1.1) faczer
- źródła:
- ↑ Uniwersalny słownik języka polskiego, red. Stanisław Dubisz i Elżbieta Sobol, Wydawnictwo Naukowe PWN.
- ↑ Witold Jabłoński, Ogród miłości
- ↑ Wacław Berent, Żywe kamienie