Kielich (botanika): Różnice pomiędzy wersjami

Przeglądaj historię interaktywnie

[wersja nieprzejrzana]

[wersja przejrzana]

← poprzednia edycja

Usunięta treść Dodana treść

WizualnieWikikod

Jednokolumnowy

Aktualna wersja na dzień 05:10, 5 lis 2021

Kielich (łac., ang. calyx) – najbardziej zewnętrzna część kwiatu, składająca się z okółka zielonych działek kielicha (łac. sepala, ang. sepals), które rozwinęły się głównie z normalnych liści podkwiatkowych. Zasadniczą funkcją kielicha jest osłanianie wewnętrznych części kwiatu. Zwykle jest zielony. U niektórych roślin kielich pełni dodatkowo funkcję powabni, mającej za zadanie przywabianie owadów. Zazwyczaj ma to miejsce w kwiatach o zredukowanych płatkach korony. Wówczas kielich pełni funkcję płatków korony i jest jaskrawo ubarwiony. Pod kielichem u niektórych roślin występuje kieliszek (epikalyx) np. u truskawki.

Rodzaje kielicha ze względu na jego trwałość:

kielich odpadający. Zasadnicza funkcja kielicha kończy się z chwilą rozwoju kwiatów i wówczas u wielu roślin kielich odpada
kielich opadający – kielich opadający wraz z płatkami korony, dopiero po przekwitnięciu kwiatu
kielich trwały – pozostający po przekwitnięciu kwiatu i biorący udział w osłanianiu młodego owocu. Czasami podczas rozwoju owocu kielich znacznie rozrasta się (tzw. kielich powiększony). U niektórych roślin wiatrosiewnych przekształca się w puch kielichowy (pappus), tworzący aparat lotny umożliwiający długie unoszenie się nasion w powietrzu.

Rodzaje kielicha ze względu na budowę:

kielich zrosłodziałkowy – którego działki są z sobą zrośnięte na całej długości, lub częściowo. W kielichu zrosłodziałkowym wyróżnia się następujące części: rurka kielicha (najniżej położona część kielicha), zewnętrzny rąbek kielicha i gardziel kielicha.
kielich wolnodziałkowy (wolny) – o wolnych, niezrośniętych z sobą działkach (np. w rzepaku).

Ze względu na kształt wyróżnia się wśród kielichów zrosłodziałkowych następujące typy:

dwuwargowy
dzbankowaty
lejkowaty
maczugowaty
rozdęty
stożkowaty

Bibliografia

František Činčura, Viera Feráková, Jozef Májovský, Ladislav Šomšák, Ján Záborský: Pospolite rośliny środkowej Europy. Jindřich Krejča, Magdaléna Záborská (ilustracje). Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, 1990. ISBN 83-09-01473-2.
Stanisław Tołpa, Jan Radomski: Botanika. Podręcznik dla Techników Rolniczych. Warszawa: PWRiL, 1971.
J. Szwejkowska, J. Szwejkowski: Botanika. Tom I. Morfologia. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2005. ISBN 83-01-13946-3.

@@ Linia 1: / Linia 1: @@
-{{disambigR|botaniki|[[kielich|inne znaczenia tego słowa]]}}
+{{inne znaczenia|botaniki|[[kielich|inne znaczenia tego słowa]]}}
-[[Grafika:silene dioica a2.jpg|250px|right|thumb|Zrosłodziałkowy kielich lepnicy czerwonej]]
+[[Plik:Silene dioica a2.jpg|250px|thumb|Zrosłodziałkowy kielich lepnicy czerwonej]]
-'''Kielich''' ([[łac.]], [[Język angielski|ang.]] ''kalyx'') - najbardziej zewnętrzna część [[kwiat]]u, składająca się z okółka zielonych działek kielicha (łac. ''sepala'', ang. ''sepals''), które rozwinęły się głównie z normalnych liści podkwiatkowych. Zasadniczą funkcją kielicha jest osłanianie wewnętrznych części kwiatu. Zwykle jest zielony. U niektórych roślin kielich pełni dodatkowo funkcję [[powabnia|powabni]], mającej za zadanie przywabianie [[owady|owadów]]. Zazwyczaj ma to miejsce w kwiatach o zredukowanych płatkach [[korona kwiatu|korony]]. Wówczas kielich pełni funkcję płatków korony i jest  jaskrawo ubarwiony.
+'''Kielich''' ([[łacina|łac.]], [[język angielski|ang.]] ''calyx'') – najbardziej zewnętrzna część [[kwiat]]u, składająca się z okółka zielonych działek kielicha (łac. ''sepala'', ang. ''sepals''), które rozwinęły się głównie z normalnych liści podkwiatkowych. Zasadniczą funkcją kielicha jest osłanianie wewnętrznych części kwiatu. Zwykle jest zielony. U niektórych roślin kielich pełni dodatkowo funkcję [[powabnia|powabni]], mającej za zadanie przywabianie [[owady|owadów]]. Zazwyczaj ma to miejsce w kwiatach o zredukowanych płatkach [[korona kwiatu|korony]]. Wówczas kielich pełni funkcję płatków korony i jest  jaskrawo ubarwiony.
 Pod kielichem u niektórych roślin występuje [[Kieliszek (botanika)|kieliszek]] (''epikalyx'') np. u [[truskawka|truskawki]].
 Rodzaje kielicha ze względu na jego trwałość:
-*kielich odpadający. Zasadnicza funkcja kielicha kończy się z chwilą rozwoju kwiatów i wówczas u wielu roślin kielich odpada
+* kielich odpadający. Zasadnicza funkcja kielicha kończy się z chwilą rozwoju kwiatów i wówczas u wielu roślin kielich odpada
-*kielich opadający – kielich opadający wraz z płatkami [[korona kwiatu|korony]], dopiero po przekwitnięciu kwiatu
+* kielich opadający – kielich opadający wraz z płatkami [[korona kwiatu|korony]], dopiero po przekwitnięciu kwiatu
-*kielich trwały – pozostający po przekwitnięciu kwiatu i biorący udział w osłanianiu młodego [[owoc]]u. Czasami podczas rozwoju owocu kielich znacznie rozrasta się (tzw. kielich powiększony). U niektórych roślin [[wiatrosiewność|wiatrosiewnych]] przekształca się w [[puch kielichowy]] (''pappus''), tworzący aparat lotny umożliwiający długie unoszenie się [[nasiono|nasion]] w powietrzu.
+* kielich trwały – pozostający po przekwitnięciu kwiatu i biorący udział w osłanianiu młodego [[owoc]]u. Czasami podczas rozwoju owocu kielich znacznie rozrasta się (tzw. kielich powiększony). U niektórych roślin [[wiatrosiewność|wiatrosiewnych]] przekształca się w [[puch kielichowy]] (''pappus''), tworzący aparat lotny umożliwiający długie unoszenie się [[nasiono|nasion]] w powietrzu.
-[[Grafika:Pomidor a1.jpg|250px|right|thumb|Trwały 5-działkowy kielich u [[pomidor]]a]]
+[[Plik:Tomate gelber Blütenkelch2.jpg|250px|thumb|Trwały 5-działkowy kielich u [[pomidor]]a]]
 Rodzaje kielicha ze względu na budowę:
-*kielich zrosłodziałkowy – którego działki są z sobą zrośnięte na całej długości, lub częściowo. W kielichu zrosłodziałkowym wyróżnia się następujące części: rurka kielicha  (najniżej położona część kielicha), zewnętrzny rąbek kielicha i gardziel kielicha.
+* kielich zrosłodziałkowy – którego działki są z sobą zrośnięte na całej długości, lub częściowo. W kielichu zrosłodziałkowym wyróżnia się następujące części: rurka kielicha  (najniżej położona część kielicha), zewnętrzny rąbek kielicha i gardziel kielicha.
-*kielich wolnodziałkowy (wolny) -  o wolnych, niezrośniętych z sobą działkach (np. u  ([[Kapusta rzepak|rzepak]]u).
+* kielich wolnodziałkowy (wolny) –  o wolnych, niezrośniętych z sobą działkach (np. w [[Kapusta rzepak|rzepaku]]).
 Ze względu na kształt wyróżnia się wśród kielichów zrosłodziałkowych następujące typy:
-*dwuwargowy
+* dwuwargowy
-*dzbankowaty
+* dzbankowaty
-*lejkowaty
+* lejkowaty
-*maczugowaty
+* maczugowaty
-*rozdęty
+* rozdęty
-*stożkowaty
+* stożkowaty
+== Bibliografia ==
-[[Kategoria:Morfologia roślin]]
+* {{Cytuj książkę|tytuł=Pospolite rośliny środkowej Europy |wydawca=Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne |miejsce=Warszawa |data=1990 |imię=František |nazwisko=Činčura |imię2=Viera |nazwisko2=Feráková |imię3=Jozef |nazwisko3=Májovský |imię4=Ladislav |nazwisko4=Šomšák |imię5=Ján |nazwisko5=Záborský |inni=Jindřich Krejča, Magdaléna Záborská (ilustracje)|isbn= 83-09-01473-2 }}
+* {{Cytuj książkę |imię=Stanisław |nazwisko=Tołpa|imię2=Jan|nazwisko2=Radomski|tytuł=Botanika. Podręcznik dla Techników Rolniczych|wydawca=PWRiL |miejsce=Warszawa|data=1971}}
+* {{Cytuj książkę |imię=J. |nazwisko=Szwejkowska |imię2=J. |nazwisko2=Szwejkowski  |tytuł=Botanika. Tom I. Morfologia |wydawca=Wyd. Naukowe PWN |miejsce=Warszawa |data=2005 |isbn =83-01-13946-3}}
+{{Kontrola autorytatywna}}
+[[Kategoria:Kwiat]]