Grej: Różnice pomiędzy wersjami

grej [Gy]
Układ	SI
Wymiar
Jednostka	dawki pochłoniętej
Typowe symbole wielkości	D
w jednostkach SI

Przeglądaj historię interaktywnie

[wersja przejrzana]

← poprzednia edycja

Usunięta treść Dodana treść

WizualnieWikikod

Jednokolumnowy

Aktualna wersja na dzień 15:01, 23 maj 2022

Grej (symbol Gy, ang. gray) – jednostka dawki pochłoniętej w układzie SI^[1] będąca jednostką pochodną w tym układzie. Określa ilość energii promieniowania w dżulach pochłoniętej przez kilogram materii^[2].

1 Gy = 1 m²·s⁻² = 1 J/kg

Nazwa nadana dla uczczenia brytyjskiego badacza promieniowania Louisa Harolda Graya.

Jednorazowe napromieniowanie całego ciała człowieka dawką co najmniej 5 Gy zazwyczaj prowadzi do śmierci w ciągu 14 dni^{[potrzebny przypis]}. Dawka ta odpowiada 375 J na 75 kg masy ciała. Zdarzały się wypadki znacznie większego napromieniowania, które jednak nie kończyły się śmiercią, np. wypadek Anatolija Bugorskiego. Najbardziej odporna na promieniowanie jonizujące bakteria, Deinococcus radiodurans znosi bez uszkodzenia dawkę 5000 Gy^{[potrzebny przypis]}.

1 Gy to bardzo duża wartość, dlatego w medycynie zazwyczaj używa się miligrejów (mGy). Typowa dawka pochłonięta przy^{[potrzebny przypis]}:

zdjęciu rentgenowskim: 0,1–2,5 mGy
tomografii jamy brzusznej: 8 mGy
tomografii miednicy: 25 mGy
napromieniowanie przedtransplantacyjne szpiku kostnego (FTBI): 12 Gy (dawka łączna z kompletu naświetlań, nie jednorazowa)
radioterapia: 2–80 Gy (w dawkach jednorazowych po 1,5–2,5 Gy).

Przypisy

↑ grej, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2021-10-15] .
↑ The International System of Units (SI) [pdf], wyd. 9, Sèvres: Bureau International des Poids et Mesures, 2019, ISBN 978-92-822-2272-0 [dostęp 2022-04-02] (ang.).

[epwn-1] grej, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2021-10-15] .

[2] The International System of Units (SI) [pdf], wyd. 9, Sèvres: Bureau International des Poids et Mesures, 2019, ISBN 978-92-822-2272-0 [dostęp 2022-04-02] (ang.).

[1]

[2]

@@ Linia 1: / Linia 1: @@
 {{Jednostka miary infobox
- |          Nazwa = grej
+ |Nazwa          = grej
- |         Symbol = Gy
+ |Symbol         = Gy
- |          Uklad = [[Układ SI|SI]]
+ |Uklad          = [[Układ SI|SI]]
- |         Wymiar = <math>\left[ \mathrm{\frac{m^2}{s^2}} \right]</math>
+ |Wymiar         = <math>\left[ \mathrm{\frac{m^2}{s^2}} \right]</math>
- |       Wielkosc = dawki pochłoniętej
+ |Wielkosc       = dawki pochłoniętej
- |    WielkoscOzn = D
+ |WielkoscOzn    = D
- |        SI-jedn = <math>\mathrm{1\,Gy = \frac{1\,J}{1\,kg}=\frac{1\,m^2}{1\,s^2}}</math>
+ |SI-jedn        = <math>\mathrm{1\,Gy = \frac{1\,J}{1\,kg}=\frac{1\,m^2}{1\,s^2}}</math>
- |       CGS-jedn =
+ |CGS-jedn       =
- |       Imp-jedn =
+ |Imp-jedn       =
- |       Nazwisko =
+ |Nazwisko       =
- |     Etymologia =
+ |Etymologia     =
- | JednPodstawowa =
+ |JednPodstawowa =
 }}
-'''Grej''' ('''Gy''') – jednostka [[dawka pochłonięta|dawki pochłoniętej]] w [[Układ SI|układzie SI]] ([[Jednostka pochodna układu SI]]). Jest to ilość [[energia (fizyka)|energii]] [[promieniowanie|promieniowania]] (w [[dżul]]ach) pochłoniętej przez [[kilogram]] [[materia (fizyka)|materii]].
+'''Grej''' (symbol '''Gy''', {{ang.|gray}}) – jednostka [[dawka pochłonięta|dawki pochłoniętej]] w [[Układ SI|układzie SI]]<ref name="epwn">{{Encyklopedia PWN | id = 3907782 | tytuł = grej | data dostępu = 2021-10-15}}</ref> będąca [[jednostka pochodna układu SI|jednostką pochodną]] w tym układzie. Określa ilość [[energia (fizyka)|energii]] [[promieniowanie|promieniowania]] w [[dżul]]ach pochłoniętej przez kilogram [[materia (fizyka)|materii]]<ref>{{Cytuj |wydawca = [[Międzynarodowe Biuro Miar i Wag|Bureau International des Poids et Mesures]] |tytuł = The International System of Units (SI) |wydanie = 9 |miejsce = Sèvres |data = 2019 |data dostępu = 2022-04-02 |typ nośnika = pdf |url = https://www.bipm.org/documents/20126/41483022/SI-Brochure-9-EN.pdf |język = en |isbn = 978-92-822-2272-0}}</ref>.
-: 1 Gy = 1 m²·s<sup>-2</sup> '''lub''' 1 Gy = 1 J/kg
+: 1 Gy = 1 m<sup>2</sup>·s<sup>−2</sup> = 1 J/kg
+Nazwa nadana dla uczczenia brytyjskiego badacza promieniowania [[Louis Harold Gray|Louisa Harolda Graya]].
-Jednorazowe napromieniowanie całego ciała człowieka dawką co najmniej 5&nbsp;Gy zazwyczaj prowadzi do śmierci w ciągu 14 dni. Dawka ta odpowiada 375 [[dżul|J]] na 75&nbsp;kg masy ciała. Zdarzały się wypadki znacznie większego napromieniowania, które jednak nie kończyły się śmiercią, np. wypadek [[Anatolij Bugorski|Anatolija Bugorskiego]]. Najbardziej odporna na [[promieniowanie jonizujące]] [[Bakterie|bakteria]], [[Deinococcus radiodurans]] znosi bez uszkodzenia dawkę 5000&nbsp;Gy.
+Jednorazowe napromieniowanie całego ciała człowieka dawką co najmniej 5&nbsp;Gy zazwyczaj prowadzi do śmierci w ciągu 14 dni{{fakt|data=2022-04}}. Dawka ta odpowiada 375&nbsp;J na 75&nbsp;kg masy ciała. Zdarzały się wypadki znacznie większego napromieniowania, które jednak nie kończyły się śmiercią, np. wypadek [[Anatolij Bugorski|Anatolija Bugorskiego]]. Najbardziej odporna na [[promieniowanie jonizujące]] [[Bakterie|bakteria]], [[Deinococcus radiodurans]] znosi bez uszkodzenia dawkę 5000&nbsp;Gy{{fakt|data=2015-03}}.
-Gy to bardzo duża wartość, dlatego w medycynie zazwyczaj używa się miligrejów (mGy). Typowa dawka promieniowania przy:
-* [[Promieniowanie rentgenowskie|prześwietleniu]]: 0,1-2,5 mGy,
-* [[Tomografia komputerowa|tomografii]] [[Jama brzuszna|jamy brzusznej]]: 8 mGy,
-* tomografii [[Kość miedniczna|miednicy]]: 25 mGy,
-* napromieniowanie przedtransplantacyjne [[szpik kostny|szpiku kostnego]] ([[TBI|FTBI]]): 12 Gy (porcjami, nie na raz)
-* [[radioterapia]]: 20-80 Gy w porcjach jednorazowych 1,5-2,5 Gy
+Gy to bardzo duża wartość, dlatego w medycynie zazwyczaj używa się miligrejów (mGy). Typowa dawka pochłonięta przy{{fakt|data=2015-03}}:
-== Zobacz też ==
+* [[zdjęcie rentgenowskie|zdjęciu rentgenowskim]]: 0,1–2,5 mGy
-* [[choroba popromienna]]
+* [[Tomografia komputerowa|tomografii]] [[Jama brzuszna|jamy brzusznej]]: 8 mGy
-* [[siwert]]
+* tomografii [[Kość miedniczna|miednicy]]: 25 mGy
-* [[rad (jednostka)|rad]]
+* napromieniowanie przedtransplantacyjne [[szpik kostny|szpiku kostnego]] ([[TBI|FTBI]]): 12 Gy (dawka łączna z kompletu naświetlań, nie jednorazowa)
-* [[rem (jednostka)|rem]]
+* [[radioterapia]]: 2–80 Gy (w dawkach jednorazowych po 1,5–2,5 Gy).
-* [[rentgen (jednostka)|rentgen]]
+== Przypisy ==
-[[Kategoria:Jednostki dawki promieniowania]]
+{{Przypisy}}
+{{Układ SI}}
-[[ar:جراي (وحدة)]]
+{{Kontrola autorytatywna}}
-[[be:Грэй, адзінка вымярэння]]
-[[be-x-old:Грэй (адзінка вымярэньня)]]
+[[Kategoria:Jednostki dawki promieniowania]]
-[[bg:Грей (единица)]]
+[[Kategoria:Jednostki pochodne SI]]
-[[ca:Gray]]
-[[cs:Gray]]
-[[da:Gray]]
-[[de:Gray]]
-[[et:Grei]]
-[[el:Γκρέυ (μονάδα)]]
-[[en:Gray (unit)]]
-[[es:Gray (unidad)]]
-[[eo:Grajo]]
-[[eu:Gray (unitatea)]]
-[[fa:گری (یکا)]]
-[[fr:Gray (unité)]]
-[[ko:그레이 (단위)]]
-[[hr:Grej]]
-[[is:Grei]]
-[[it:Gray (unità di misura)]]
-[[he:גריי]]
-[[mk:Греј (единица)]]
-[[nl:Gray (eenheid)]]
-[[ja:グレイ (単位)]]
-[[no:Gray (enhet)]]
-[[nn:Gray]]
-[[pt:Gray (unidade)]]
-[[ru:Грей (единица измерения)]]
-[[sk:Gray (jednotka)]]
-[[sl:Grej]]
-[[sr:Греј (јединица)]]
-[[fi:Gray]]
-[[sv:Gray]]
-[[uk:Грей]]
-[[vi:Gray (đơn vị)]]
-[[zh:戈瑞]]