Przejdź do zawartości

Woskownicowate: Różnice pomiędzy wersjami

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
← poprzednia edycja
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
Szoltys-bot (dyskusja | edycje)
Boty
542 958 edycji
m MalarzBOT: przerabiam link na wywołania szablonu {{Mabberley2017}}
 
(Nie pokazano 12 wersji utworzonych przez 4 użytkowników)
Linia 1: Linia 1:
{{Takson infobox
{{Takson infobox
| nazwa = Woskownicowate
|nazwa = Woskownicowate
| obrazek = Myrica gale.jpg
|grafika = Myrica gale.jpg
| opis obrazka = [[Woskownica europejska]]
|opis grafiki = [[Woskownica europejska]]
|alt grafiki =
|systematyka_ref=<ref name=apweb>{{cytuj stronę |url=http://www.mobot.org/MOBOT/research/APweb/ | tytuł=Angiosperm Phylogeny Website | data dostępu=2018-06-23 | autor=Stevens P.F. | rok=2001– | język=en}}</ref>
|systematyka ref = <ref name="ruggiero" /><ref name="apweb" />
|domena=[[eukarionty]]
|domena = [[eukarionty]]
|królestwo=[[rośliny]]
|klad1= [[rośliny naczyniowe]]
|królestwo = [[rośliny]]
|klad3= [[rośliny nasienne]]
|podkrólestwo = [[rośliny zielone]]
|nadgromada = [[rośliny telomowe]]
⚫
|klasa= [[okrytonasienne]]
|gromada = [[rośliny naczyniowe]]
|klad5= [[różowe]]
|podgromada = [[rośliny nasienne]]
⚫
| rząd = [[bukowce]]
⚫
|nadklasa = [[okrytonasienne]]
⚫
| rodzina = woskownicowate
|klasa = ''[[Magnoliopsida]]''
| łacina = Myricaceae
|nadrząd = [[różopodobne]]
⚫
| autor = Blume
⚫
|rząd = [[bukowce]]
⚫
| cytat = Fl. Javae 17-18: 3. 1829
⚫
|rodzina = woskownicowate
⚫
| mapa zasięgu = Myricaceae Distribution.svg
| commons = Category:Myricaceae
|nazwa łacińska = Myricaceae
⚫
|autor = Blume
⚫
|cytat = Fl. Javae 17-18: 3. 1829
|synonimy =
⚫
|mapa zasięgu = Myricaceae Distribution.svg
|opis mapy zasięgu =
|wikispecies = Myricaceae
|commons = Category:Myricaceae
}}
}}
'''Woskownicowate''' (''Myricaceae'' Blume) – [[rodzina (biologia)|rodzina]] roślin z [[rząd (biologia)|rzędu]] [[bukowce|bukowców]], obejmująca 4 [[rodzaj (biologia)|rodzaje]] z 57 [[gatunek (biologia)|gatunkami]]. Woskownicowate to [[drzewo|drzewa]] i [[krzew]]y, których cechą charakterystyczną jest obecność aromatycznych gruczołów na liściach (pojedynczych, rzadko klapowanych)<ref name=apweb/>. Do polskiej flory należy tylko jeden gatunek – [[woskownica europejska]] (''Myrica gale'')<ref name="checklist2002">{{VascularPlantsPoland|2002}}</ref>.
'''Woskownicowate''' (''Myricaceae'' Blume) – [[rodzina (biologia)|rodzina]] roślin z [[rząd (biologia)|rzędu]] [[bukowce|bukowców]]. Obejmuje cztery [[rodzaj (biologia)|rodzaje]] z 57 [[gatunek (biologia)|gatunkami]]<ref name=apweb/>. Występują na wszystkich kontynentach z wyjątkiem [[Antarktyda|Antarktydy]] i [[Australia|Australii]], przy czym [[zasięg (biogeografia)|zasięg]] rodziny jest bardzo porozrywany i zwykle brak jej przedstawicieli na rozległych obszarach lądowych wewnątrz kontynentów o klimacie ciepłym. W strefie tropikalnej rośliny te rosną na obszarach górskich<ref name=apweb/><ref name="maarten"/>. Do europejskiej i polskiej flory należy tylko jeden gatunek – [[woskownica europejska]] (''Myrica gale'')<ref name="checklist2002">{{VascularPlantsPoland|2002}}</ref>.

Woskownicowate to [[drzewo|drzewa]] i [[krzew]]y, których cechą charakterystyczną jest obecność aromatycznych gruczołów na liściach (pojedynczych, rzadko klapowanych)<ref name=apweb/>. Przedstawiciele rodziny (z wyjątkiem ''[[Canacomyrica monticola|Canacomyrica]]'') tworzą [[symbioza|symbiozę]] z bakteriami wiążącymi [[azot]] z rodzaju ''[[Frankia]]''<ref name=apweb/><ref name="maarten"/>, nie tworzą zaś [[mykoryza|mykoryzy]]<ref name="maarten"/>. Rosną w różnych siedliskach – na [[torfowisko|torfowiskach]], piaskach nadmorskich, suchych zboczach, skałach wulkanicznych<ref name=encyk/> i jako drzewa w [[las]]ach<ref name=philips>{{cytuj książkę |autor = Roger Philips, Martyn Rix |tytuł = The Botanical Garden. Vol. 1. Trees and shrubs |wydawca = Macmillan |miejsce = London |data = 2002 |strony = 127 |isbn = 0333730038}}</ref>. Ich kwiaty rozwijają się zwykle przed lub razem z liśćmi<ref name=philips/> i są [[anemogamia|wiatropylne]]<ref name=maarten/>.

Woskownica europejska stosowana była w [[piwowarstwo|piwowarstwie]], jako [[repelenty|repelent]], roślina barwierska, w [[Garbowanie|garbarstwie]] i do celów leczniczych<ref name=mabb>{{Mabberley2017 |s = 609}}</ref>. Niektóre gatunki dostarczają jadalnych owoców (''Myrica esculenta'', ''M. rubra'')<ref name=mabb/>, ten drugi gatunek jest w [[Chiny|Chinach]] uprawiany w odmianach wielkoowockowych i ma duże znaczenie komercyjne<ref name="maarten"/>. Spożywane też bywają kwaskowate owoce ''Myrica faya''<ref name="maarten"/>. Wosk znajdujący się na owocach ''M. cerifera'' i ''M. pensylvanica'' był pozyskiwany po ich wygotowaniu i służył do wyrobu świec i mydeł<ref name=mabb/><ref name=philips/>.

== Morfologia ==
[[Plik:Sweet-fern (Huron Shores).JPG|thumb|[[Komptonia amerykańska]]]]
; Pokrój: Na ogół [[krzew]]y, rzadziej niewysokie [[drzewo|drzewa]] do 6–8 m wysokości, w nielicznych przypadkach drzewa osiągające 20<ref name=encyk/>–25<ref name=philips/> m wysokości.
; [[Liść|Liście]]: Skrętoległe<ref name=philips/>, zrzucane na zimę lub okres suchy albo zimozielone<ref name=encyk/>. Zwykle pozbawione [[przylistek|przylistków]] i siedzące lub krótkoogonkowe<ref name=maarten/>. Pojedyncze, zwykle piłkowane<ref name=encyk/> i lancetowate<ref name=philips/>, w przypadku rodzaju ''Comptonia'' pierzastodzielne<ref name=encyk/>. Pokryte są żółtymi, żywicznymi i podzielonymi gruczołkami<ref name=encyk/><ref name=mabb/> oraz niepodzielonymi i bezbarwnymi włoskami prostymi<ref name=mabb/>.
; [[Kwiat]]y: Drobne i rozdzielnopłciowe (rzadko obupłciowe<ref name=america/>), przy czym rośliny są [[dwupienność|dwupienne]] lub [[jednopienność|jednopienne]], czasem też te same rośliny tworzą w kolejnych latach kwiaty różnych płci<ref name=philips/>. Kwiaty skupione są w walcowate lub owalne [[kłos]]owate kwiatostany, zwykle pojedyncze, rzadziej złożone<ref name=encyk/>. Kwiaty pozbawione są [[okwiat]]u z wyjątkiem ''Canacomyrica'', u którego to rodzaju składa się on z 6 listków<ref name=maarten/>. Każdy kwiat męski wsparty jest [[przysadka (botanika)|przysadką]] i dwoma lub czterema [[podkwiatek|podkwiatkami]]. [[pręcik (botanika)|Pręcików]] jest zwykle od 2 do 8, rzadziej do 20, przy czym ich liczba zwykle zmniejsza się w kwiatach w górnej części kwiatostanu. Ich nitki są krótkie, wolne lub zrośnięte u dołu, [[pylnik]]i są prosto ku górze wzniesione, pękają podłużnymi szczelinami<ref name=maarten/>. Kwiaty żeńskie rozwijają się po kilka (do 4) w kącie przysadek, każdy kwiat wsparty jest dwa lub cztery podkwiatki. [[Zalążnia]] jest dolna lub wpół dolna (tylko u ''Canacomyrica'' górna), powstaje z dwóch [[owocolistek|owocolistków]] tworzących jedną komorę<ref name=maarten/>. W komorze rozwija się pojedynczy, pionowo ułożony [[zalążek]] okryty pojedynczą [[Integument (botanika)|osłonką]]<ref name=encyk/>. Dwie szyjki słupka są krótkie<ref name="america">{{Cytuj stronę | url = http://www.efloras.org/florataxon.aspx?flora_id=1&taxon_id=10594 | tytuł = Myricaceae Blume | autor = Allan J. Bornstein | praca = Flora of North America | opublikowany = eFloras.org | data dostępu = 2021-05-03}}</ref>, wolne lub zrośnięte w dolnej części<ref name=maarten/>.
; [[Owoc]]e: Suche lub mięsiste, określane jako [[Pestkowiec|pestkowce]]<ref name=encyk/> lub nibypestkowce, a w istocie [[orzech (botanika)|orzeszki]] z mięsistą otoczką tworzoną przez mięśniejące listki podkwiatowe<ref name=maarten/>, z zewnątrz często woskowane. [[Nasiono|Nasiona]] bez lub ze zredukowanym [[bielmo (botanika)|bielmem]]<ref name=encyk/>.


== Systematyka ==
== Systematyka ==
Pozycja systematyczna rodziny jest dobrze poznana i dowiedziona analizami zarówno molekularnymi jak i morfologicznymi – wchodzi w skład [[klad]]u (rzędu) [[bukowce|bukowców]] zajmując w nim pozycję [[grupa siostrzana|siostrzaną]] dla rodziny [[orzechowate|orzechowatych]]<ref name="maarten">{{Cytuj książkę | autor = Maarten J. M. Christenhusz, Michael F. Fay, Mark W. Chase | tytuł = Plants of the World: An Illustrated Encyclopedia of Vascular Plants | wydawca = Kew Publishing, The University of Chicago Press | miejsce = Richmond, Chicago | data = 2017 | strony = 278-279 | isbn = 978-1-84246-634-6}}</ref>. [[Klad bazalny|Kladem bazalnym]] w obrębie rodziny jest [[takson monotypowy|monotypowy]] rodzaj ''[[Canacomyrica monticola|Canacomyrica]]'' z [[Nowa Kaledonia|Nowej Kaledonii]] (gatunek znany jest ze [[skamieniałości]] także z [[Nowa Zelandia|Nowej Zelandii]]<ref name="maarten"/>). Pozostałe gatunki są różnie dzielone lub łączone na szczeblu rodzajów, z reguły wyodrębniane są rodzaje [[komptonia]] ''Comptonia'' i [[woskownica]] ''Myrica'', czasem też ''[[Morella (roślina)|Morella]]''. Ślady kopalne (pyłek) roślin z tej rodziny znajdowane są w skałach w [[Kreda późna|górnej kredy]] ([[cenoman]])<ref name=apweb/>. Liczne ślady kopalne roślin przypominających dziś jedynego przedstawiciela rodzaju ''Comptonia'' znajdowane są w wielu miejscach na półkuli północnej z osadów datowanych na [[oligocen]] i [[miocen]]<ref name="encyk">{{Cytuj książkę | tytuł = Wielka encyklopedia przyrody. Rośliny kwiatowe 1 | wydawca = Muza S.A. | miejsce = Warszawa | data = 1998 | strony = 131-132 | isbn = 83-7079-778-4}}</ref>.

; Pozycja systematyczna według [[Angiosperm Phylogeny Website|APweb]] (aktualizowany [[system APG IV]] z 2016)
; Pozycja systematyczna według [[Angiosperm Phylogeny Website|APweb]] (aktualizowany [[system APG IV]] z 2016)
Jedna z rodzin rzędu [[bukowce|bukowców]] należącego do [[różowe|kladu różowych]] w obrębie [[okrytonasienne|okrytonasiennych]]<ref name=apweb/>:
Jedna z rodzin rzędu [[bukowce|bukowców]] należącego do [[różowe|kladu różowych]] w obrębie [[okrytonasienne|okrytonasiennych]]<ref name=apweb/>:
⚫
{{Klad

{{Klad | style=line-height:90%
| style = line-height:90%
| label1=[[bukowce]]
| 1 = [[bukowce]]
| 1.1 = [[bukan]]owate ''Nothofagaceae''
⚫
|1={{Klad
| 1=[[bukan]]owate ''Nothofagaceae''
| 1.2.1 = [[bukowate]] ''Fagaceae''
⚫
| 1.2.2.1.1 = '''woskownicowate''' ''Myricaceae''
| 2={{Klad
| 1=[[bukowate]] ''Fagaceae''
| 1.2.2.1.2 = [[orzechowate]] ''Juglandaceae''
⚫
| 1.2.2.2.1 = [[rzewniowate]] ''Casuarinaceae''
| 2={{Klad
⚫
| 1.2.2.2.2.1 = [[brzozowate]] ''Betulaceae''
| 1={{Klad
⚫
| 1.2.2.2.2.2 = ''[[Ticodendron incognitum|Ticodendraceae]]''
⚫
| 1='''woskownicowate''' ''Myricaceae''
| 2=[[orzechowate]] ''Juglandaceae''
}}
}}
| 2={{Klad
⚫
| 1=[[rzewniowate]] ''Casuarinaceae''
| 2={{Klad
⚫
| 1 = [[brzozowate]] ''Betulaceae''
⚫
| 2 = ''[[Ticodendron incognitum|Ticodendraceae]]''
}} }} }} }} }} }}


⚫
; Podział i wykaz [[rodzaj (biologia)|rodzajów]]<ref>{{Vascular plant families and genera |strona = myricaceaegen.html |tytuł = List of Genera in MYRICACEAE |data dostępu = 2018-06-23}}</ref>:
; Pozycja rodzaju w [[system Reveala|systemie Reveala]] (1993-1999):
⚫
* ''[[Canacomyrica monticola|Canacomyrica]]'' <small>Guillaumin</small>
Gromada [[okrytonasienne]] (''Magnoliophyta'' Cronquist), podgromada ''Magnoliophytina'' Frohne & U. Jensen ex Reveal, klasa ''[[Rosopsida]]'' Batsch, podklasa [[oczarowe]] (''Hamamelididae'' Takht.), nadrząd ''Juglandanae'' Takht. ex Reveal , rząd [[woskownicowce]] (''Myricales'' Engl. in Engl. & Prantl), rodzina woskownicowate (''Myricaceae'' Blume)<ref>{{cytuj stronę |url=http://web.archive.org/web/20160304125811/http://crescentbloom.com/Plants/Familia/M/Myricaceae.htm |rok= |tytuł=Myricaceae | autor=Crescent Bloom |opublikowany=The Compleat Botanica | data dostępu=2010-01-06 |język=en}}</ref>.
⚫
* ''Comptonia'' <small>L'Hér.</small> – [[komptonia]]

⚫
* ''[[Morella (roślina)|Morella]]'' <small>Loureiro</small> (czasem włączana do ''Myrica'')
⚫
; Podział i wykaz [[rodzaj (biologia)|rodzajów]]<ref>{{cytuj stronę |url=http://www.mobot.org/MOBOT/research/APweb/genera/myricaceaegen.html | tytuł=List of genera in Myricaceae| data dostępu=2018-06-23 | autor =| rok=| opublikowany=Vascular Plant Families and Genera |język=en}}</ref>:
⚫
* ''Myrica'' <small>L.</small> – [[woskownica]]
⚫
* rodzaj: ''[[Canacomyrica monticola|Canacomyrica]]'' Guillaumin
⚫
* rodzaj: ''Comptonia'' L'Hér. – [[komptonia]]
⚫
* rodzaj: ''[[Morella (roślina)|Morella]]'' Loureiro (czasem włączana do ''Myrica'')
⚫
* rodzaj: ''Myrica'' L. – [[woskownica]]


== Przypisy ==
== Przypisy ==
{{Przypisy}}
{{Przypisy|
<ref name="ruggiero">{{Ruggiero |data dostępu = 2020-02-20}}</ref>
<ref name="apweb">{{Angiosperm Phylogeny Website |data dostępu = 2018-06-23}}</ref>
}}

{{Kontrola autorytatywna}}


[[Kategoria:Woskownicowate|*]]
[[Kategoria:Woskownicowate|*]]

Aktualna wersja na dzień 14:51, 17 kwi 2023

Woskownicowate
Ilustracja
Woskownica europejska
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

różopodobne

Rząd

bukowce

Rodzina

woskownicowate

Nazwa systematyczna
Myricaceae Blume
Fl. Javae 17-18: 3. 1829
Zasięg
Mapa zasięgu
Systematyka w Wikispecies
Multimedia w Wikimedia Commons

Woskownicowate (Myricaceae Blume) – rodzina roślin z rzędu bukowców. Obejmuje cztery rodzaje z 57 gatunkami[2]. Występują na wszystkich kontynentach z wyjątkiem Antarktydy i Australii, przy czym zasięg rodziny jest bardzo porozrywany i zwykle brak jej przedstawicieli na rozległych obszarach lądowych wewnątrz kontynentów o klimacie ciepłym. W strefie tropikalnej rośliny te rosną na obszarach górskich[2][3]. Do europejskiej i polskiej flory należy tylko jeden gatunek – woskownica europejska (Myrica gale)[4].

Woskownicowate to drzewa i krzewy, których cechą charakterystyczną jest obecność aromatycznych gruczołów na liściach (pojedynczych, rzadko klapowanych)[2]. Przedstawiciele rodziny (z wyjątkiem Canacomyrica) tworzą symbiozę z bakteriami wiążącymi azot z rodzaju Frankia[2][3], nie tworzą zaś mykoryzy[3]. Rosną w różnych siedliskach – na torfowiskach, piaskach nadmorskich, suchych zboczach, skałach wulkanicznych[5] i jako drzewa w lasach[6]. Ich kwiaty rozwijają się zwykle przed lub razem z liśćmi[6] i są wiatropylne[3].

Woskownica europejska stosowana była w piwowarstwie, jako repelent, roślina barwierska, w garbarstwie i do celów leczniczych[7]. Niektóre gatunki dostarczają jadalnych owoców (Myrica esculenta, M. rubra)[7], ten drugi gatunek jest w Chinach uprawiany w odmianach wielkoowockowych i ma duże znaczenie komercyjne[3]. Spożywane też bywają kwaskowate owoce Myrica faya[3]. Wosk znajdujący się na owocach M. cerifera i M. pensylvanica był pozyskiwany po ich wygotowaniu i służył do wyrobu świec i mydeł[7][6].

Morfologia

[edytuj | edytuj kod]
Komptonia amerykańska
Pokrój
Na ogół krzewy, rzadziej niewysokie drzewa do 6–8 m wysokości, w nielicznych przypadkach drzewa osiągające 20[5]–25[6] m wysokości.
Liście
Skrętoległe[6], zrzucane na zimę lub okres suchy albo zimozielone[5]. Zwykle pozbawione przylistków i siedzące lub krótkoogonkowe[3]. Pojedyncze, zwykle piłkowane[5] i lancetowate[6], w przypadku rodzaju Comptonia pierzastodzielne[5]. Pokryte są żółtymi, żywicznymi i podzielonymi gruczołkami[5][7] oraz niepodzielonymi i bezbarwnymi włoskami prostymi[7].
Kwiaty
Drobne i rozdzielnopłciowe (rzadko obupłciowe[8]), przy czym rośliny są dwupienne lub jednopienne, czasem też te same rośliny tworzą w kolejnych latach kwiaty różnych płci[6]. Kwiaty skupione są w walcowate lub owalne kłosowate kwiatostany, zwykle pojedyncze, rzadziej złożone[5]. Kwiaty pozbawione są okwiatu z wyjątkiem Canacomyrica, u którego to rodzaju składa się on z 6 listków[3]. Każdy kwiat męski wsparty jest przysadką i dwoma lub czterema podkwiatkami. Pręcików jest zwykle od 2 do 8, rzadziej do 20, przy czym ich liczba zwykle zmniejsza się w kwiatach w górnej części kwiatostanu. Ich nitki są krótkie, wolne lub zrośnięte u dołu, pylniki są prosto ku górze wzniesione, pękają podłużnymi szczelinami[3]. Kwiaty żeńskie rozwijają się po kilka (do 4) w kącie przysadek, każdy kwiat wsparty jest dwa lub cztery podkwiatki. Zalążnia jest dolna lub wpół dolna (tylko u Canacomyrica górna), powstaje z dwóch owocolistków tworzących jedną komorę[3]. W komorze rozwija się pojedynczy, pionowo ułożony zalążek okryty pojedynczą osłonką[5]. Dwie szyjki słupka są krótkie[8], wolne lub zrośnięte w dolnej części[3].
Owoce
Suche lub mięsiste, określane jako pestkowce[5] lub nibypestkowce, a w istocie orzeszki z mięsistą otoczką tworzoną przez mięśniejące listki podkwiatowe[3], z zewnątrz często woskowane. Nasiona bez lub ze zredukowanym bielmem[5].

Systematyka

[edytuj | edytuj kod]

Pozycja systematyczna rodziny jest dobrze poznana i dowiedziona analizami zarówno molekularnymi jak i morfologicznymi – wchodzi w skład kladu (rzędu) bukowców zajmując w nim pozycję siostrzaną dla rodziny orzechowatych[3]. Kladem bazalnym w obrębie rodziny jest monotypowy rodzaj Canacomyrica z Nowej Kaledonii (gatunek znany jest ze skamieniałości także z Nowej Zelandii[3]). Pozostałe gatunki są różnie dzielone lub łączone na szczeblu rodzajów, z reguły wyodrębniane są rodzaje komptonia Comptonia i woskownica Myrica, czasem też Morella. Ślady kopalne (pyłek) roślin z tej rodziny znajdowane są w skałach w górnej kredy (cenoman)[2]. Liczne ślady kopalne roślin przypominających dziś jedynego przedstawiciela rodzaju Comptonia znajdowane są w wielu miejscach na półkuli północnej z osadów datowanych na oligocen i miocen[5].

Pozycja systematyczna według APweb (aktualizowany system APG IV z 2016)

Jedna z rodzin rzędu bukowców należącego do kladu różowych w obrębie okrytonasiennych[2]:

bukowce

bukanowate Nothofagaceae




bukowate Fagaceae





woskownicowate Myricaceae



orzechowate Juglandaceae





rzewniowate Casuarinaceae




brzozowate Betulaceae



Ticodendraceae







Podział i wykaz rodzajów[9]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
  2. ↑ a b c d e f g Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2018-06-23] (ang.).
  3. ↑ a b c d e f g h i j k l m n Maarten J. M. Christenhusz, Michael F. Fay, Mark W. Chase: Plants of the World: An Illustrated Encyclopedia of Vascular Plants. Richmond, Chicago: Kew Publishing, The University of Chicago Press, 2017, s. 278-279. ISBN 978-1-84246-634-6.
  4. ↑ Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa, Adam Zając, Maria Zając: Flowering plants and pteridophytes of Poland. A checklist. Krytyczna lista roślin naczyniowych Polski. Instytut Botaniki PAN im. Władysława Szafera w Krakowie, 2002. ISBN 83-85444-83-1.
  5. ↑ a b c d e f g h i j k Wielka encyklopedia przyrody. Rośliny kwiatowe 1. Warszawa: Muza S.A., 1998, s. 131-132. ISBN 83-7079-778-4.
  6. ↑ a b c d e f g Roger Philips, Martyn Rix: The Botanical Garden. Vol. 1. Trees and shrubs. London: Macmillan, 2002, s. 127. ISBN 0-333-73003-8.
  7. ↑ a b c d e David J. Mabberley, Mabberley’s Plant-Book, Cambridge: Cambridge University Press, 2017, s. 609, DOI: 10.1017/9781316335581, ISBN 978-1-107-11502-6, OCLC 982092200.
  8. ↑ a b Allan J. Bornstein: Myricaceae Blume. [w:] Flora of North America [on-line]. eFloras.org. [dostęp 2021-05-03].
  9. ↑ List of Genera in MYRICACEAE, [w:] Vascular plant families and genera, Kew Gardens & Missouri Botanical Garden [dostęp 2018-06-23] (ang.).
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Woskownicowate&oldid=70134233”