Przejdź do zawartości

Iwan V Romanow: Różnice pomiędzy wersjami

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja nieprzejrzana][wersja nieprzejrzana]
← poprzednia edycjanastępna edycja →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
Urszuleta (dyskusja | edycje)
464 edycje
rozbudowa + bibliografia
Linia 26: Linia 26:
|ojciec = [[Aleksy I Romanow|Aleksy Romanow]]
|ojciec = [[Aleksy I Romanow|Aleksy Romanow]]
|matka = [[Maria Miłosławska]]
|matka = [[Maria Miłosławska]]
|rodzeństwo = m.in. [[Zofia Romanowa| Zofia]]<br />[[Fiodor III Romanow]]<br />[[Piotr I Wielki|Piotr Wielki]], [[Aleksy Romanow (1654–1670)| Aleksy]]
|rodzeństwo = m.in. [[Zofia Romanowa|Zofia]]<br />[[Fiodor III Romanow]]<br />[[Piotr I Wielki|Piotr Wielki]], [[Aleksy Romanow (1654–1670)|Aleksy]]
|1. związek = żona
|1. związek = żona
|1. związek z = [[Praskowia Sałtykowa]]
|1. związek z = [[Praskowia Sałtykowa]]
Linia 40: Linia 40:


== Życiorys ==
== Życiorys ==

=== Pochodzenie i rodzina ===
=== Pochodzenie i rodzina ===
Urodził się 27 sierpnia 1666 r. jako dwunaste dziecko [[Aleksy I Romanow|Aleksego I Romanowa]] i [[Maria Miłosławska|Marii Miłosławskiej]]<ref name=":3">{{Cytuj |autor = Andrzej Andruszkiewicz |tytuł = Romanowowie |data = 2014 |isbn = 978-83-08-05394-2 |s = 597}}</ref>. Jego ojciec był carem Rosji od 1645 r.<ref>{{Cytuj |autor = Andrzej Andrusiewicz |tytuł = Romanowowie |data = 2014 |isbn = 978-83-08-05394-2 |s = 80}}</ref> Dziadkami ojczystymi Iwana byli [[Michał I Romanow|Michał I]], który wyniósł na tron dynastię Romanowów i [[Eudoksja Strieszniewa]], pochodząca z ubogiego rodu [[Dworianie|dworian]]<ref>{{Cytuj |autor = Andrzej Andrusiewicz |tytuł = Romanowowie |data = 2014 |isbn = 978-83-08-05394-2 |s = 76}}</ref>.
Urodził się 27 sierpnia 1666 r. jako dwunaste dziecko [[Aleksy I Romanow|Aleksego I Romanowa]] i [[Maria Miłosławska|Marii Miłosławskiej]]<ref name=":3">{{Cytuj |autor = Andrzej Andruszkiewicz |tytuł = Romanowowie |data = 2014 |isbn = 978-83-08-05394-2 |s = 597}}</ref>. Jego ojciec był carem Rosji od 1645 r.<ref>{{Cytuj |autor = Andrzej Andrusiewicz |tytuł = Romanowowie |data = 2014 |isbn = 978-83-08-05394-2 |s = 80}}</ref> Dziadkami ojczystymi Iwana byli [[Michał I Romanow|Michał I]], który wyniósł na tron dynastię Romanowów i [[Eudoksja Strieszniewa]], pochodząca z ubogiego rodu [[Dworianie|dworian]]<ref>{{Cytuj |autor = Andrzej Andrusiewicz |tytuł = Romanowowie |data = 2014 |isbn = 978-83-08-05394-2 |s = 76}}</ref>.
Linia 53: Linia 52:


=== Małżeństwo i potomstwo ===
=== Małżeństwo i potomstwo ===
W styczniu 1684 r. Zofia i Iwan Miłosławski<ref>Iwan Miłosławski był bratem zmarłej carycy Marii Miłosławskiej, więc wujem Zofii i Iwana.</ref> zorganizowali casting na carycę<ref name=":5">{{Cytuj |autor = Simon Sebag Montefiore, Romanowowie 1613-1918, 2017, s. 150, ISBN 978-83-65257-13-0. |tytuł = Romanowowie 1613-1918 |data = 2017 |isbn = 978-83-65257-13-0 |s = 85-86}}</ref>. Wybór padł na 20-letnią [[Praskowia Sałtykowa|Praskowię Sałtykową]], którą odrzucono 3 lata wcześniej, gdy poszukiwano drugiej żony dla Fiodora<ref name=":5" />. Praskowia była córką bojara<ref name=":4" />. Nie chciała ślubu z Iwanem, jednak została do niego zmuszona<ref name=":5" />. Małżeństwo zostało zawarte 9 stycznia<sup>[[Daty nowego i starego porządku|?]]</sup>/[[19 stycznia]] [[1684]] r. w [[Moskwa|Moskwie]]<ref>''[http://web.archive.org/web/20070611084108/http://vojnik.org/empire/reference/4 Государи из рода Романовых и ключевые события их жизни]''. [dostęp: 2010-08-17].</ref>.
W styczniu 1684 r. Zofia i Iwan Miłosławski<ref>Iwan Miłosławski był bratem zmarłej carycy Marii Miłosławskiej, więc wujem Zofii i Iwana.</ref> zorganizowali casting na carycę<ref name=":5">{{Cytuj |autor = Simon Sebag Montefiore, Romanowowie 1613-1918, 2017, s. 150, ISBN 978-83-65257-13-0. |tytuł = Romanowowie 1613-1918 |data = 2017 |isbn = 978-83-65257-13-0 |s = 85-86}}</ref>. Wybór padł na 20-letnią [[Praskowia Sałtykowa|Praskowię Sałtykową]], którą odrzucono 3 lata wcześniej, gdy poszukiwano drugiej żony dla Fiodora<ref name=":5" />. Praskowia była córką bojara<ref name=":4" />. Nie chciała ślubu z Iwanem, jednak została do niego zmuszona<ref name=":5" />. Małżeństwo zostało zawarte 9 stycznia<sup>[[Daty nowego i starego porządku|?]]</sup>/[[19 stycznia]] [[1684]] r. w [[Moskwa|Moskwie]]<ref>''[http://web.archive.org/web/20070611084108/http://vojnik.org/empire/reference/4 Государи из рода Романовых и ключевые события их жизни]''. [dostęp: 2010-08-17].</ref>.


Praskowia urodziła pięć córek, z których trzy przeżyły dzieciństwo:
Praskowia urodziła pięć córek, z których trzy przeżyły dzieciństwo:
Linia 66: Linia 65:


=== Śmierć i dziedzictwo ===
=== Śmierć i dziedzictwo ===
Iwan pod koniec życia nie mógł samodzielnie się poruszać i był prawie niewidomy<ref name=":4" />. Zmarł 29 stycznia 1696 r.<ref name=":2" /> Jego śmierć przyjęto obojętnie<ref name=":4" />. Piotr wyprawił mu tradycyjny pogrzeb i nakazał pochować w [[Sobór św. Michała Archanioła w Moskwie|Soborze Archangielskim]]<ref name=":4" />.
Iwan pod koniec życia nie mógł samodzielnie się poruszać i był prawie niewidomy<ref name=":4" />. Zmarł 29 stycznia 1696 r.<ref name=":2" /> Jego śmierć przyjęto obojętnie<ref name=":4" />. Piotr wyprawił mu tradycyjny pogrzeb i nakazał pochować w [[Sobór św. Michała Archanioła w Moskwie|Soborze Archangielskim]]<ref name=":4" />.


Wdowa po Iwanie żyła jeszcze 27 lat i pozostawała w poprawnych relacjach z [[Piotr I Wielki|Piotrem Wielkim]]<ref name=":5" />. Czwarta z córek Iwana w 1730 r. została cesarzową Rosji. Po jej śmierci w 1740 r. jedyny prawnuk Iwana - [[Iwan VI Romanow|Iwan VI]] - został cesarzem, ale jego losy były tragiczne: został obalony przez córkę Piotra Wielkiego [[Elżbieta Romanowa|Elżbietę]] i został zamordowany jako więzień [[Twierdza Szlisselburska|twierdzy w Szlisselburgu]] za rządów [[Katarzyna II Wielka|Katarzyny II]].
Wdowa po Iwanie żyła jeszcze 27 lat i pozostawała w poprawnych relacjach z [[Piotr I Wielki|Piotrem Wielkim]]<ref name=":5" />. Czwarta z córek Iwana w 1730 r. została cesarzową Rosji. Po jej śmierci w 1740 r. jedyny prawnuk Iwana - [[Iwan VI Romanow|Iwan VI]] - został cesarzem, ale jego losy były tragiczne: został obalony przez córkę Piotra Wielkiego [[Elżbieta Romanowa|Elżbietę]] i został zamordowany jako więzień [[Twierdza Szlisselburska|twierdzy w Szlisselburgu]] za rządów [[Katarzyna II Wielka|Katarzyny II]].

⚫
=== Przypisy ===
<references />


== Genealogia ==
== Genealogia ==
Linia 77: Linia 73:
{| width="100%" style="text-align:center; vertical-align:middle;" cellspacing="0" cellpadding="0"
{| width="100%" style="text-align:center; vertical-align:middle;" cellspacing="0" cellpadding="0"
|-
|-
| colspan="2" | [[Michał I Romanow]]<br />ur. 1596 <br />zm. 1645
| colspan="2" | [[Michał I Romanow]]<br />ur. 1596<br />zm. 1645
| colspan="2" |
| colspan="2" |
| colspan="2" | Eudoksja Streszniew<br />ur. 1608 <br />zm. 1645
| colspan="2" | Eudoksja Streszniew<br />ur. 1608<br />zm. 1645
| colspan="2" |
| colspan="2" |
| colspan="2" | Ilja Miłosławski<br />ur. ? <br />zm. ?
| colspan="2" | Ilja Miłosławski<br />ur. ?<br />zm. ?
| colspan="2" |
| colspan="2" |
| colspan="2" | Katarzyna Fiodorowna Narbekowa<br />ur. ? <br />zm. ?
| colspan="2" | Katarzyna Fiodorowna Narbekowa<br />ur. ?<br />zm. ?
|-
|-
| style="border-right:1px black solid;" | &nbsp;
| style="border-right:1px black solid;" | &nbsp;
Linia 96: Linia 92:
|-
|-
| colspan="2" | &nbsp;
| colspan="2" | &nbsp;
| colspan="2" | [[Aleksy I Romanow|Aleksy I]]<br />ur. 19 III 1629 <br />zm. 29 lub 30 I 1678
| colspan="2" | [[Aleksy I Romanow|Aleksy I]]<br />ur. 19 III 1629<br />zm. 29 lub 30 I 1678
| colspan="6" |
| colspan="6" |
| colspan="2" | Maria<br />ur. 1 IV 1624 <br />zm. 3 III 1669
| colspan="2" | Maria<br />ur. 1 IV 1624<br />zm. 3 III 1669
| colspan="2" |
| colspan="2" |
|-
|-
| colspan="3" style="border-right:1px black solid;" | &nbsp;
| colspan="3" style="border-right:1px black solid;" | &nbsp;
Linia 127: Linia 123:
{| style="width:100%; text-align:center; vertical-align:top;" cellspacing="0" cellpadding="0"
{| style="width:100%; text-align:center; vertical-align:top;" cellspacing="0" cellpadding="0"
|- style="vertical-align:top;"
|- style="vertical-align:top;"
| colspan="2" |
| colspan="2" |
| colspan="2" | [[Praskowia Sałtykowa|Praskowia Fiodorowna Sałtykowa]]<br />ur. 12 X 1664 <br />zm. 14 / 13 X 1723 <br /><span style="letter-spacing: -6pt;">OO</span> &nbsp;&nbsp;9 / 19 I 1684
| colspan="2" | [[Praskowia Sałtykowa|Praskowia Fiodorowna Sałtykowa]]<br />ur. 12 X 1664<br />zm. 14 / 13 X 1723<br /><span style="letter-spacing: -6pt;">OO</span> &nbsp;&nbsp;9 / 19 I 1684
| colspan="2" style="vertical-align:middle;" | '''Iwan V'''<br />ur. 27 VIII / 6 IX 1666 <br />zm. 29 I / 8 II 1696
| colspan="2" style="vertical-align:middle;" | '''Iwan V'''<br />ur. 27 VIII / 6 IX 1666<br />zm. 29 I / 8 II 1696
| colspan="2" |
| colspan="2" |
| colspan="2" |
| colspan="2" |
|-
|-
| style="width:10%;"| &nbsp;
| style="width:10%;"| &nbsp;
Linia 166: Linia 162:
| style="width:10%;border-left:1px solid black;"| &nbsp;
| style="width:10%;border-left:1px solid black;"| &nbsp;
|- style="vertical-align:top;"
|- style="vertical-align:top;"
| colspan="2" | Maria <br />&nbsp;ur. 20 / 31 III 1689 <br />&nbsp;zm. 13 / 23 II 1692 <br />&nbsp;
| colspan="2" | Maria<br />&nbsp;ur. 20 / 31 III 1689<br />&nbsp;zm. 13 / 23 II 1692<br />&nbsp;
| colspan="2" | Fedozja <br />&nbsp;ur. 4 / 14 VI 1690 <br />&nbsp;zm. 12 / 22 V 1691 <br />&nbsp;
| colspan="2" | Fedozja<br />&nbsp;ur. 4 / 14 VI 1690<br />&nbsp;zm. 12 / 22 V 1691<br />&nbsp;
| colspan="2" | [[Katarzyna Romanowa (1691–1733)|Katarzyna]]<sup> 1)</sup> <br />&nbsp;ur. 15 / 25 VII 1692 <br />&nbsp;zm. 15 / 25 VI 1733 <br />&nbsp;
| colspan="2" | [[Katarzyna Romanowa (1691–1733)|Katarzyna]]<sup> 1)</sup><br />&nbsp;ur. 15 / 25 VII 1692<br />&nbsp;zm. 15 / 25 VI 1733<br />&nbsp;
| colspan="2" | [[Anna Romanowa|Anna]] <br />&nbsp;ur. 28 I / 7 II 1693 <br />&nbsp;zm. 17 / 28 X 1740 <br />&nbsp;
| colspan="2" | [[Anna Romanowa|Anna]]<br />&nbsp;ur. 28 I / 7 II 1693<br />&nbsp;zm. 17 / 28 X 1740<br />&nbsp;
| colspan="2" | Praskowia <br />&nbsp;ur. 4 /14 X 1694 <br />&nbsp;zm. 9 / 19 X 1731 <br />&nbsp;
| colspan="2" | Praskowia<br />&nbsp;ur. 4 /14 X 1694<br />&nbsp;zm. 9 / 19 X 1731<br />&nbsp;
|-
|-
|
|
Linia 181: Linia 177:
|}
|}
<!-- koniec drzewa genealogicznego -->
<!-- koniec drzewa genealogicznego -->

⚫
== Przypisy ==
{{Przypisy}}


== Zobacz też ==
== Zobacz też ==

Wersja z 23:19, 7 sie 2023

Iwan V Romanow
Ilustracja
Car Rosji
(razem z Piotrem I)
Okres

od 7 maja 1682
do 8 lutego 1696

Koronacja

25 czerwca 1682

Poprzednik

Fiodor III Romanow

Następca

Piotr I Wielki

Dane biograficzne
Dynastia

Romanowowie

Data i miejsce urodzenia

6 września 1666
Moskwa

Data i miejsce śmierci

8 lutego 1696
Moskwa

Ojciec

Aleksy Romanow

Matka

Maria Miłosławska

Rodzeństwo

m.in. Zofia
Fiodor III Romanow
Piotr Wielki, Aleksy

Żona

Praskowia Sałtykowa
od 19 stycznia 1684
do 8 lutego 1696

Dzieci

Maria
Teodozja
Katarzyna
Anna
Praskowia

Iwan V Aleksiejewicz (ros. Иван V Алексеевич) (ur. 27 sierpnia (6 września) 1666[1], zm. 29 stycznia (8 lutego) 1696[1]) – car rosyjski od 1682 r., najmłodszy syn Aleksego Michajłowicza i Marii Miłosławskiej, ojciec cesarzowej Anny.

Życiorys

Pochodzenie i rodzina

Urodził się 27 sierpnia 1666 r. jako dwunaste dziecko Aleksego I Romanowa i Marii Miłosławskiej[2]. Jego ojciec był carem Rosji od 1645 r.[3] Dziadkami ojczystymi Iwana byli Michał I, który wyniósł na tron dynastię Romanowów i Eudoksja Strieszniewa, pochodząca z ubogiego rodu dworian[4].

Iwan miał dwanaścioro rodzeństwa (m.in. Zofię), lecz pięcioro z nich nie przeżyło dzieciństwa[5]. W 1674 r. Aleksy ogłosił oficjalnie, że jego dziedzicem jest Fiodor, jedyny pozostały przy życiu brat Iwana[5]. W 1669 r. w połogu zmarła caryca Maria; dwa lata później Aleksy poślubił Natalię Naryszkinę, z którą doczekał się 3 dzieci[6].

Zdrowie

Iwan, podobnie jak reszta swego rodzeństwa (w odróżnieniu od dzieci urodzonych przez macochę, zwłaszcza Piotra) był chorowity i nieatrakcyjny[7][8]. Najprawdopodobniej był upośledzony umysłowo[8]. Miał słaby wzrok[9].

Car Rosji

Iwan Aleksiejewicz Romanow został wyniesiony na tron w 1682 po śmierci Fiodora III przez powstanie strzelców moskiewskich inspirowane polityką dynastyczną jego starszej siostry Zofii Romanowej. Od początku panował wspólnie z młodszym bratem Piotrem I. W diarchii tej nie odgrywał jednak żadnej roli. Ograniczony umysłowo, przez całe życie pozostawał na uboczu życia politycznego w Rosji. Poświęcał się życiu rodzinnemu.

Małżeństwo i potomstwo

W styczniu 1684 r. Zofia i Iwan Miłosławski[10] zorganizowali casting na carycę[11]. Wybór padł na 20-letnią Praskowię Sałtykową, którą odrzucono 3 lata wcześniej, gdy poszukiwano drugiej żony dla Fiodora[11]. Praskowia była córką bojara[9]. Nie chciała ślubu z Iwanem, jednak została do niego zmuszona[11]. Małżeństwo zostało zawarte 9 stycznia?/19 stycznia 1684 r. w Moskwie[12].

Praskowia urodziła pięć córek, z których trzy przeżyły dzieciństwo:

  • Maria[2] (ur. 21 marca 1689[11], zm. 13 lutego 1692)
  • Teodozja[2] (ur. 4 czerwca 1690, zm. 12 maja 1691).
  • Katarzyna (ur. 29 października 1691, zm. 14 czerwca 1733), matka regentki Anny Leopoldowny, babka cesarza Iwana VI,
  • Anna (ur. 28 stycznia 1693, zm. 17 października 1740), od 1730 cesarzowa Rosji[11],
  • Praskowia[2] (ur. 24 września 1694, zm. 8 października 1731).

Z uwagi na stan zdrowia Iwana na dworze carskim pojawiły się plotki, jakoby biologicznym ojcem dzieci urodzonych przez carycę był jej kochanek Wasilij Juszkowow[11].

Śmierć i dziedzictwo

Iwan pod koniec życia nie mógł samodzielnie się poruszać i był prawie niewidomy[9]. Zmarł 29 stycznia 1696 r.[1] Jego śmierć przyjęto obojętnie[9]. Piotr wyprawił mu tradycyjny pogrzeb i nakazał pochować w Soborze Archangielskim[9].

Wdowa po Iwanie żyła jeszcze 27 lat i pozostawała w poprawnych relacjach z Piotrem Wielkim[11]. Czwarta z córek Iwana w 1730 r. została cesarzową Rosji. Po jej śmierci w 1740 r. jedyny prawnuk Iwana - Iwan VI - został cesarzem, ale jego losy były tragiczne: został obalony przez córkę Piotra Wielkiego Elżbietę i został zamordowany jako więzień twierdzy w Szlisselburgu za rządów Katarzyny II.

Genealogia

Michał I Romanow
ur. 1596
zm. 1645 		Eudoksja Streszniew
ur. 1608
zm. 1645 		Ilja Miłosławski
ur. ?
zm. ? 		Katarzyna Fiodorowna Narbekowa
ur. ?
zm. ?
         
     
  Aleksy I
ur. 19 III 1629
zm. 29 lub 30 I 1678 		Maria
ur. 1 IV 1624
zm. 3 III 1669
     
   
Praskowia Fiodorowna Sałtykowa
ur. 12 X 1664
zm. 14 / 13 X 1723
OO   9 / 19 I 1684 		Iwan V
ur. 27 VIII / 6 IX 1666
zm. 29 I / 8 II 1696
                   
                   
                   
Maria
 ur. 20 / 31 III 1689
 zm. 13 / 23 II 1692
  		Fedozja
 ur. 4 / 14 VI 1690
 zm. 12 / 22 V 1691
  		Katarzyna 1)
 ur. 15 / 25 VII 1692
 zm. 15 / 25 VI 1733
  		Anna
 ur. 28 I / 7 II 1693
 zm. 17 / 28 X 1740
  		Praskowia
 ur. 4 /14 X 1694
 zm. 9 / 19 X 1731
 
  1. małż. Karol Lepold ks. von Mecklemburg-Schwerin

Przypisy

  1. ↑ a b c Andrzej Andrusiewicz, Romanowowie, 2014, s. 121, ISBN 978-83-08-05394-2.
  2. ↑ a b c d Andrzej Andruszkiewicz, Romanowowie, 2014, s. 597, ISBN 978-83-08-05394-2.
  3. ↑ Andrzej Andrusiewicz, Romanowowie, 2014, s. 80, ISBN 978-83-08-05394-2.
  4. ↑ Andrzej Andrusiewicz, Romanowowie, 2014, s. 76, ISBN 978-83-08-05394-2.
  5. ↑ a b Andrzej Andrusiewicz, Romanowowie, 2014, s. 85, ISBN 978-83-08-05394-2.
  6. ↑ Andrzej Andruszkiewicz, Romanowowie, 2014, s. 104, ISBN 978-83-08-05394-2.
  7. ↑ Henri Troyat, Piotr Wielki. Geniusz i szaleństwo, 2022, s. 11, ISBN 978-83-241-8118-8.
  8. ↑ a b Andrzej Andrusiewicz, Romanowowie, 2014, s. 122-123, ISBN 978-83-08-05394-2.
  9. ↑ a b c d e Andrzej Andrusiewicz, Romanowowie, 2014, s. 139-141, ISBN 978-83-08-05394-2.
  10. ↑ Iwan Miłosławski był bratem zmarłej carycy Marii Miłosławskiej, więc wujem Zofii i Iwana.
  11. ↑ a b c d e f g Simon Sebag Montefiore i inni, Romanowowie 1613-1918, 2017, s. 85-86, ISBN 978-83-65257-13-0.
  12. ↑ Государи из рода Романовых и ключевые события их жизни. [dostęp: 2010-08-17].

Zobacz też

Władcy Rosji
Wielkie Księstwo
Włodzimierskie
Rurykowicze
Wielkie Księstwo
Włodzimierskie
i Moskiewskie
Rurykowicze
Carstwo Rosyjskie
Rurykowicze
Godunowowie
Wielka smuta
Romanowowie
Imperium Rosyjskie
Romanowowie

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Iwan_V_Romanow&oldid=71008978”