Mikołaj Radziwiłł (1470–1521)
Trąby | |
ks. Radziwiłł h. Trąby | |
Rodzina | |
---|---|
Data urodzenia |
1470 r. |
Data śmierci |
1521 r. |
Ojciec | |
Matka |
Zofia Anna Monwind |
Żona |
Elżbieta Sakowicz |
Dzieci |
|
Rodzeństwo |
|
Mikołaj II Radziwiłł „Amor Poloniae” herbu Trąby (ur. 1470 r. zm. 1521 r.) – podczaszy wielki litewski, kanclerz wielki litewski i wojewoda wileński i trocki. Był senatorem I RP, namiestnikiem podlaskim, a także synem Mikołaja Radziwiłłowicza[1].
Życiorys
24 lipca 1499 roku podpisał w Wilnie akt odnawiający unię polsko-litewską[2]. Był sygnatariuszem unii piotrkowsko-mielnickiej w 1501 roku[3].
Odziedziczył on po ojcu imię oraz pozycję głowy rodziny. Sięgnął, podobnie jak ojciec, po najważniejsze godności: urząd kanclerza wielkiego litewskiego oraz urząd wojewody wileńskiego. W czasach jego funkcjonowania wśród elit politycznych Litwy zarysował się wyraźny podział na dwa wrogie stronnictwa, przyczyną był różny stosunek możnych do postanowień unii mielnickiej z 1501 roku[4][3]. Unia ta oddawała w ręce oligarchów koronnych i litewskich decyzję o obiorze wspólnego władcy, do czego nie chciała dopuścić grupa możnych wywodzących się ze starych rodów litewskich. Przeciwko nim wystąpił zdecydowanie król Aleksander Jagiellończyk. Monarcha zapewne obawiał się, że realizacja postanowień unii doprowadzi do zlikwidowania rządów Jagiellonów zarówno w Koronie, jak i na Litwie. Mikołaj znalazł się w obozie królewskim, co możliwie wpłynęło na wyjątkowo złośliwy w ustach Litwinów przydomek – „Amor Poloniae”, czyli Miłośnik Polski[3]. Mikołaj Amor, z racji pełnienia urzędu kanclerza, czyli ministra spraw zagranicznych Wielkiego Księstwa Litewskiego, często podróżował do ówczesnej Polski a nawet do Preszburga (obecnie Bratysława) i Wiednia na kolejne zjazdy Jagiellonów i Habsburgów (nawiązując z Habsburgami nimi bliskie stosunki)[3][5] Do jego obowiązków należał chociażby nadzór nad poczynaniami na Litwie żony Aleksandra Jagiellończyka, pięknej Heleny Iwanowny, córki wielkiego księcia moskiewskiego Iwana III. Ta „opieka” spowodowała oskarżania wysunięte do Mikołaja o udział w jej rzekomym otruciu[3].
Przydomek
Jak możemy przeczytać na Rzeczpospolitej:
Przydomki dodawane do imienia to, wydawałoby się, przywilej zarezerwowany dla władców. Jednak ród Radziwiłłów, „litewskich królików”, jak mawiali i pisali o nich złośliwi, i w tym dorównywał domom monarszym. Podobnie jak w owych domach, repertuar imion męskich używanych przez Radziwiłłów był bardzo skąpy: w istocie lista ta ogranicza się do kilku zaledwie patronów. Najpopularniejsze było imię Mikołaj, nadawane na cześć Mikołaja Radziwiłłowicza. Następne w kolejności to Michał, Krzysztof, Stanisław i Jan. Przy tak skromnym wyborze w tej wielce rozrodzonej familii często żyło naraz kilku jej przedstawicieli używających tego samego imienia. Dla uniknięcia pomyłek zaczęto więc nadawać Radziwiłłom przydomki pozwalające ich rozróżnić[3].
Jako gorący zwolennik braterstwa i unii polsko-litewskiej, Mikołaj II Radziwiłł otrzymał przydomek „Amor Poloniae”, złośliwie nadany przez Litwinów[5].
Życie prywatne
Był synem Mikołaja Radziwiłłowicza h. Trąby i Zofii Anny Moniwid h. Leliwa. Miał czwórkę rodzeństwa; Jana, Annę, Wojciecha i Jerzego. W 1498 roku wziął ślub z Elżbietą Sakowicz herbu Pomian, miał z nią szóstkę dzieci, Mikołaja, Jana, Sofię, dwie córki i jeszcze jednego syna[1].
Zobacz też
Przypisy
- ↑ a b Mikołaj ks. Radziwiłł h. Trąby [online], Sejm-Wielki.pl [dostęp 2020-12-31] .
- ↑ Akta unji Polski z Litwą, 1385-1791, wydali Stanisław Kutrzeba i Władysław Semkowicz, Kraków 1932, s. 127.
- ↑ a b c d e f Podwaliny pod potęgę Radziwiłłów [online], www.rp.pl [dostęp 2020-12-31] (pol.).
- ↑ Akta unji Polski z Litwą, 1385-1791, wydali Stanisław Kutrzeba i Władysław Semkowicz, Kraków 1932, s. 147.
- ↑ a b Radziwiłł Mikołaj, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2020-12-31] .
Linki zewnętrzne
- Członkowie rady hospodarskiej Wielkiego Księstwa Litewskiego
- Radziwiłłowie herbu Trąby
- Wojewodowie wileńscy (Wielkie Księstwo Litewskie)
- Kanclerze wielcy litewscy
- Podczaszowie wielcy litewscy
- Sygnatariusze unii krakowsko-wileńskiej 1499
- Sygnatariusze unii piotrkowsko-mielnickiej 1501
- Szlachta Wielkiego Księstwa Litewskiego
- Urodzeni w 1470
- Zmarli w 1521