Operacja Deadlight
Operacja Deadlight – kryptonim operacji niszczenia niemieckich okrętów podwodnych (U-Bootów), które po kapitulacji Niemiec w II wojnie światowej dostały się w ręce aliantów.
Pod koniec wojny Niemcy dysponowali jeszcze ponad 350 okrętami podwodnymi. W maju 1945 roku 219 z nich zostało samozatopionych w ramach operacji Regenbogen. 116 spośród 156 zdobytych niemieckich okrętów podwodnych zostało zatopionych na przełomie 1945 i 1946 roku w pobliżu północnoirlandzkiego portu Lisahally i w szkockiej zatoce Loch Ryan. Ostatnim zatopionym okrętem był U-3514; miało to miejsce 12 lutego 1946 roku. W operacji brały udział okręty Royal Navy i Polskiej Marynarki Wojennej (niszczyciele: OORP „Błyskawica”, „Garland”, „Krakowiak”, „Piorun”) oraz lotnictwo.
Okręty biorące udział w operacji Deadlight
[edytuj | edytuj kod]- lotniskowiec eskortowy: „Nairana”
- niszczyciele
- niszczyciele eskortowe
- fregaty
- slup typu Shoreham: „Fowey”
- okręty podwodne
- holowniki: „Bustler”, „Emulous”, „Enchanter”, „Enforcer”, „Freedom”, „Masterful”, „Prosperous”, „Saucy”.
U-Booty zatopione w czasie operacji Deadlight
[edytuj | edytuj kod]- typu IID: U-143, U-145, U-149, U-150 (4 jednostki)
- typu VIIC: U-244, U-245, U-249, U-255, U-278, U-281, U-291, U-312, U-313, U-363, U-368, U-369, U-427, U-481, U-483, U-485, U-637, U-668, U-680, U-716, U-720, U-739, U-760, U-764, U-773, U-775, U-776, U-778, U-779, U-825, U-826, U-901, U-907, U-928, U-956, U-968, U-975, U-978, U-991, U-992, U-994, U-1052, U-1102, U-1194, U-1198, U-1203 (46 jednostek)
- typu VIIC/41: U-293, U-294, U-295, U-298, U-299, U-318, U-328, U-930, U-997, U-1002, U-1004, U-1005, U-1009, U-1010, U-1019, U-1022, U-1023, U-1103, U-1104, U-1109, U-1110, U-1163, U-1165, U-1271, U-1272, U-1301, U-1307 (27 jednostek)
- typu VIID: U-218
- typu VIIF: U-1061
- typu IXC: U-155, U-516 (2 jednostki)
- typu IXC/40: U-170, U-532, U-539, U-541, U-802, U-806, U-868, U-1230, U-1233 (9 jednostek)
- typu IXD: U-861, U-874, U-875 (3 jednostki)
- typu IXD/42: U-883
- typu XXI: U-2502, U-2506, U-2511, U-3514 (4 jednostki)
- typu XXIII: U-2321, U-2322, U-2324, U-2325, U-2328, U-2329, U-2334, U-2335, U-2336, U-2337, U-2341, U-2345, U-2350, U-2351, U-2354, U-2356, U-2361, U-2363 (18 jednostek).
U-Booty, które uniknęły zatopienia podczas operacji Deadlight
[edytuj | edytuj kod]Nazwa | Typ | Los okrętu | |
---|---|---|---|
U-181 | IXD2 | Przejęty przez Japonię jako I 501, po jej kapitulacji zatopiony przez Royal Navy w lutym 1946. | |
U-190 | IXC/40 | Przejęty przez Kanadę, zatopiony w październiku 1947. | |
U-195 | IXD1 | Przejęty przez Japonię jako I 506, po jej kapitulacji zatopiony przez Royal Navy w lutym 1946. | |
U-219 | XB | Przejęty przez Japonię jako I 505, po jej kapitulacji zatopiony przez holenderską marynarkę w lutym 1946. | |
U-234 | XB | Poddany i przejęty przez US Navy, zatopiony w listopadzie 1947. | |
U-262 | VIIC | Uszkodzony podczas bombardowania Gdyni w grudniu 1944, złomowany po wojnie w Kilonii. | |
U-471 | VIIC | Uszkodzony podczas bombardowania Tulonu w sierpniu 1944, wcielony do francuskiej marynarki jako „Millé”, złomowany w lipcu 1963. | |
U-505 | IXC | Zdobyty na morzu przez US Navy w czerwcu 1944, obecnie okręt-muzeum w Chicago. | |
U-510 | IXC | Poddany w St. Nazaire, wcielony do francuskiej marynarki jako „Bouan”, złomowany w 1960. | |
U-511 | IXC | Sprzedany Japonii, wcielony do marynarki jako RO-500, po jej kapitulacji zatopiony przez US Navy w kwietniu 1946. | |
U-530 | IXC/40 | Poddany w Argentynie, przekazany US Navy, zatopiony w listopadzie 1947. | |
U-573 | VIIC | Internowany, a następnie sprzedany Hiszpanii w maju 1942, wcielony do marynarki jako G 7, w służbie do maja 1970. | |
U-712 | VIIC | Przekazany Royal Navy, wykorzystywany do testów, złomowany w 1950. | |
U-758 | VIIC | Uszkodzony i skreślony z listy floty w marcu 1945, złomowany w Kilonii w latach 1946-1947. | |
U-766 | VIIC | Skreślony z listy floty w sierpniu 1944, wcielony do francuskiej marynarki jako „Laubie”, skreślony z listy floty w marcu 1963. | |
U-805 | IXC/40 | Poddany US Navy, zatopiony w lutym 1946. | |
U-858 | IXC/40 | Poddany US Navy, zatopiony w 1947. | |
U-862 | IXD2 | Przejęty przez Japonię jako I 502, po jej kapitulacji zatopiony przez Royal Navy w lutym 1946. | |
U-873 | IXD2 | Poddany US Navy, wykorzystywany do prób, złomowany w 1948. | |
U-889 | IXC/40 | Poddany w Kanadzie, przekazany US Navy, zatopiony w 1947. | |
U-926 | VIIC | Wcielony do norweskiej marynarki jako „Kya”, w służbie do 1964. | |
U-953 | VIIC | Przejęty przez Royal Navy, wykorzystywany do prób, złomowany w 1950. | |
U-977 | VIIC | Internowany w Argentynie, poddany US Navy, zatopiony jako cel 13 listopada 1946[1]. | |
U-995 | VIIC/41 | Wcielony do norweskiej marynarki jako „Kaura” w 1952, skreślony z listy floty w 1965, obecnie okręt-muzeum w Laboe (Niemcy). | |
U-1054 | VIIC | Po kolizji skreślony z listy floty we wrześniu 1944, złomowany po wojnie. | |
U-1057 | VIIC | Przekazany ZSRR w grudniu 1945, wykorzystywany m.in. podczas prób z bronią jądrową, skreślony z listy floty w październiku 1957. | |
U-1058 | VIIC | Przekazany ZSRR w grudniu 1945, skreślony z listy floty w marcu 1958. | |
U-1064 | VIIC/41 | Przekazany ZSRR w grudniu 1945, skreślony z listy floty w marcu 1974. | |
U-1105 | VIIC/41 | Wcielony do Royal Navy, przekazany US Navy w 1946, wykorzystywany do prób, zatopiony we wrześniu 1949. | |
U-1108 | VIIC/41 | Wcielony do Royal Navy, wykorzystywany do prób, złomowany w maju 1949. | |
U-1171 | VIIC/41 | Wcielony do Royal Navy, złomowany w kwietniu 1949. | |
U-1202 | VIIC | Wcielony do norweskiej marynarki jako „Kinn” w 1951, skreślony z listy floty w 1961, złomowany w 1963. | |
U-1228 | IXC/40 | Poddany US Navy, zatopiony w lutym 1946. | |
U-1231 | IXC/40 | Przekazany ZSRR w grudniu 1945, skreślony z listy floty w styczniu 1968. | |
U-1305 | VIIC/41 | Przekazany ZSRR w grudniu 1945, wykorzystywany m.in. podczas prób z bronią jądrową, skreślony z listy floty w marcu 1958. | |
U-1406 | XVIIB | Zatopiony po kapitulacji w wyniku sabotażu, podniesiony, przetransportowany do USA we wrześniu 1945, wykorzystywany do prób, złomowany w maju 1948. | |
U-1407 | XVIIB | Zatopiony po kapitulacji w wyniku sabotażu, podniesiony, wcielony do Royal Navy jako HMS „Meteorite”, złomowany w 1949. | |
U-2326 | XXIII | Wcielony do Royal Navy, przekazany francuskiej marynarce w 1946, zatonął w wyniku wypadku w grudniu 1946. | |
U-2348 | XXIII | Wcielony do Royal Navy, złomowany w Belfaście w kwietniu 1949. | |
U-2353 | XXIII | Przekazany ZSRR w grudniu 1945, skreślony z listy floty w marcu 1952, złomowany w 1963. | |
U-2513 | XXI | Przekazany US Navy w sierpniu 1945, zatopiony w październiku 1951. | |
U-2518 | XXI | Wcielony do Royal Navy, przekazany francuskiej marynarce w lutym 1946 jako „Roland Morillot”, skreślony z listy floty w październiku 1967, złomowany w 1969. | |
U-2529 | XXI | Przekazany ZSRR w grudniu 1945, skreślony z listy floty we wrześniu 1972. | |
U-3008 | XXI | Przekazany US Navy w sierpniu 1945, wykorzystywany do prób, zatopiony w maju 1945, podniesiony z dna i złomowany. | |
U-3017 | XXI | Wcielony do Royal Navy, wykorzystywany do prób, złomowany w listopadzie 1949. | |
U-3035 | XXI | Przekazany ZSRR w grudniu 1945, skreślony z listy floty w marcu 1958. | |
U-3041 | XXI | Przekazany ZSRR w grudniu 1945, skreślony z listy floty we wrześniu 1958. | |
U-3515 | XXI | Przekazany ZSRR w lutym 1946, skreślony z listy floty we wrześniu 1959. | |
U-4706 | XXIII | Formalnie wcielony do norweskiej marynarki jako „Knerter”, nie osiągnął zdolności operacyjnej, złomowany w 1954. | |
U-D5 | O 21-27 | Ex-O 27, zwrócony holenderskiej marynarce, skreślony z listy floty w październiku 1959, złomowany w 1961. |
W kolejnych latach jeszcze kilka jednostek zostało podniesionych z dna i wyremontowanych.
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Mariusz Borowiak. Ucieczka do wolności. „Morza, Statki i Okręty”. Nr 7-8/2020. XXV (199), s. 87, lipiec–sierpień 2020. Warszawa.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Operation Deadlight. www.uboat.net. [dostęp 2008-11-04]. (ang.).
- David M. Hird: The Grey Wolves of Eribol. Dunbeath: Whittles, 2010. ISBN 1-904445-32-2.
- Marek Twardowski. Operacja „Deadlight”. „Morza, Statki i Okręty”. III (6 (13)), s. 61-70, 1998. Warszawa: Magnum-X. ISSN 1426-529X.
- Derek Waller: Operation Deadlight. www.uboat.net. [dostęp 2012-02-25]. (ang.).