Pina Bausch

Pina Bausch
Imię i nazwisko	Philippine Bausch
Data i miejsce urodzenia	27 lipca 1940 ; Solingen
Data i miejsce śmierci	30 czerwca 2009 ; Wuppertal
Narodowość	niemiecka
Dziedzina sztuki	taniec
	Ważne dzieła
	Café Müller; Święto wiosny – Pina Bausch; Kontakthof; Vollmond; Masurca Fogo;
	Odznaczenia
	Nagrody
	Nagroda Goethego; Nagroda Kioto; Laurence Olivier Award; Praemium Imperiale
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Strona internetowa

Philippine „Pina” Bausch (ur. 27 lipca 1940 w Solingen, zm. 30 czerwca 2009 w Wuppertalu) – niemiecka tancerka oraz choreografka tańca współczesnego o wielkim wpływie na rozwój teatru tańca jako gatunku.

Życiorys

Była dyrektorem artystycznym i choreografem Tanztheater Wuppertal Pina Bausch w Wuppertalu w Niemczech. Teatr ten ma bogaty repertuar własnych spektakli i odbywa regularne tournée po świecie.

Pina Bausch zaczęła tańczyć już jako dziecko. W 1955 r. rozpoczęła naukę w Folkwangschule w Essen pod kierunkiem najbardziej znaczącego choreografa niemieckiego Kurta Joossa, nazywanego ojcem niemieckiego tańca ekspresjonistycznego. Dzięki ukończeniu z odznaczeniem szkoły uzyskała w 1959 r. stypendium na kontynuację nauki w Juilliard School w Nowym Jorku, gdzie jej nauczycielami byli Anthony Tudor, José Limón i Paul Taylor. W Nowym Jorku występowała z Paul Sanasardo and Donya Feuer Dance Company, New American Ballet i została członkiem zespołu Metropolitan Opera Ballet Company.

W 1962 r. Bausch dołączyła do nowego zespołu Kurta Joossa, Folkwang Ballett Company, jako solistka i asystentka Joossa w wielu spektaklach, zanim stworzyła swój pierwszy taniec w 1968 r. W 1969 r. została następczynią Joossa jako dyrektor artystyczna. W 1972 r. Bausch rozpoczęła pracę jako dyrektor artystyczna ówczesnego Wuppertal Opera Ballet, nazwanego później „Tanztheater Wuppertal Pina Bausch”.

Jej przedstawienia znane są z połączenia nastroju radości i smutku. Motywem przewodnim jej spektakli są relacje między kobietą a mężczyzną, co stało się inspiracją filmu Porozmawiaj z nią w reżyserii Pedro Almodóvara. Przedstawienia składają się z krótkich etiud dialogu i akcji, często natury surrealistycznej. Ważnym elementem struktury spektaklu są powtórzenia. W dużych multimedialnych produkcjach Pina Bausch często stosowała rozbudowaną scenografię i muzykę eklektyczną. W spektaklu Masurca Fogo połowę sceny zajmuje gigantyczne kamienne wzgórze, a podkład dźwiękowy jest bardzo różnorodny – od muzyki portugalskiej po k.d. lang.

Związała się z Rolfem Borzikiem (1944–1980), scenografem holenderskiego pochodzenia, urodzonym w Poznaniu. Borzik miał znaczący wpływ na ukształtowanie stylu teatru tańca od samego początku i znacząco wspierał Pinę we wczesnych latach, zanim na krótko przed jego śmiercią teatr uzyskał międzynarodowe uznanie^[1]. Następnie związała się z chilijskim poetą Ronaldem Kayem, z którym miała syna Rolfa-Salomona (ur. 1981).

W 2007 r. Pina Bausch została nagrodzona Nagrodą Kioto w dziedzinie sztuki i filozofii^[2], a w 2008 otrzymała Nagrodę Goethego.

W 1983 r. zagrała dużą rolę aktorską w filmie Federico Felliniego A statek płynie (jako księżniczka). We wrześniu 2009 miała rozpocząć zdjęcia do pierwszego trójwymiarowego filmu, który przygotowywał wraz z nią znany reżyser Wim Wenders; film zatytułowany Pina został dokończony bez jej udziału.

Zmarła w wieku 69 lat, w szpitalu 5 dni po zdiagnozowaniu u niej raka.

Wybrane spektakle

Café Müller (1978)
Święto wiosny (1975)
Vollmond (ang. Full moon), (2006)
Palermo, Palermo
Masurca Fogo
Nelken (ang. Carnations)
Der Fensterputzer (ang. The Window Washer)
Kontakthof
Viktor
Iphigenie auf Tauris (1973)
1980 – a piece by Pina Bausch
Sweet mambo (2008)

Galeria

Pina Bausch – Nelken, 2005.

Przypisy

↑ Pornography of pain: Dancer Pina Bausch’s turbulent career. independent.co.uk. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-07-05)]., Zoë Anderson, Independent, 23 stycznia 2008.
↑ Pina Bausch. Kyoto Prize. [dostęp 2018-10-09]. (ang.).

Bibliografia

Stanford Presidential Lectures in the Humanities and Arts: „Pina Bausch: Life and works”
www.guardian.co.uk Profile – The Guardian Newspaper
www.ballet.co.uk A reprint of a rare interview with Valerie Lawson which first appeared in the Sydney Morning Herald in July 2000. ballet.co.uk. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-10-19)].

Linki zewnętrzne

[1] Pornography of pain: Dancer Pina Bausch’s turbulent career. independent.co.uk. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-07-05)]., Zoë Anderson, Independent, 23 stycznia 2008.

[Kyoto-2] Pina Bausch. Kyoto Prize. [dostęp 2018-10-09]. (ang.).

[1]

[2]

Muzyka	Olivier Messiaen (1985) John Cage (1989) Witold Lutosławski (1993) Iannis Xenakis (1997) György Ligeti (2001) Nikolaus Harnoncourt (2005) Pierre Boulez (2009) Cecil Taylor (2013) Richard Taruskin (2017) Zakir Hussain (2022)
Sztuka	Isamu Noguchi (1986) Renzo Piano (1990) Roy Lichtenstein (1995) Nam June Paik (1998) Tadao Andō (2002) Issey Miyake (2006) William Kentridge (2010) Fukumi Shimura (2014) Joan Jonas (2018) Nalini Malani (2023)
Kino i Teatr	Andrzej Wajda (1987) Peter Stephen Paul Brook (1991) Akira Kurosawa (1994) Maurice Béjart (1999) Tamao Yoshida (2003) Pina Bausch (2007) Tamasaburō Bandō V (2011) John Neumeier (2015) Ariane Mnouchkine (2019) William Forystyhe (2024)
Filozofia i Etyka	Paul Thieme (1988) Karl Raimund Popper (1992) Willard Van Orman Quine (1996) Paul Ricœur (2000) Jürgen Habermas (2004) Charles Margrave Taylor (2008) Gayatri Chakravorty Spivak (2012) Martha Nussbaum (2016) Bruno Latour (2021)