Amficelias
| Amphicoelias | |||
| Cope, 1877 | |||
 Kręgi okazu holotypowego Amphicoelias altus | |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Nadrząd | |||
| Rząd | |||
| Podrząd | |||
| Infrarząd | |||
| Nadrodzina | |||
| Rodzina | |||
| Rodzaj |
amficelias | ||
| Gatunki | |||
| |||
Amficelias (Amphicoelias) – rodzaj zauropoda należącego do nadrodziny Diplodocoidea. Jego nazwa składa się z greckich słów amphi – obustronnie oraz koilos – wklęsły i – oznacza „dwukrotnie wklęsły”.
Opis
[edytuj | edytuj kod]W ciągu lat wyróżniono trzy gatunki amficeliasa – A. altus Cope (1877), będący gatunkiem typowym i jedynym niewątpliwym przedstawicielem rodzaju, A. latus Cope (1877) i A. fragillimus Cope (1878). A. altus został opisany na podstawie dwóch kręgów, kości łonowej i kości udowej[1]. W 1921 Osborn i Mook przydzielili dodatkowo do A. altus łopatkę, kość kruczą, kość łokciową i pojedynczy ząb. Henry Fairfield Osborn i C.C. Mook zauważyli podobieństwo między amficeliasem a diplodokiem oraz kilka różnic, jak proporcjonalnie dłuższe kończyny u tego pierwszego. Kość udowa amficeliasa jest wyjątkowo długa, szczupła i zaokrąglona w przekroju poprzecznym. Ową okrągłość uznaną wtedy za charakterystyczną cechę rodzaju stwierdzono później również u diplodoka[2]. A. altus był podobnej wielkości, co diplodok – osiągał ok. 25 m długości.
Klasyfikacja
[edytuj | edytuj kod]Edward Drinker Cope w opisie amficeliasa zaliczył go do odrębnej rodziny Amphicoeliidae, niewyróżnianej przez późniejszych autorów. Autorzy późniejszych publikacji z powodu fragmentaryczności materiału kopalnego uznali amficeliasa za członka grupy Diplodocoidea, czasami posiadającego status incertae sedis – rodzaj o pozycji trudnej lub niemożliwej do ustalenia[3][4]. Z analizy kladystycznej przeprowadzonej przez Whitlocka (2011) wynika, że Amphicoelias mógł być bazalnym przedstawicielem Diplodocoidea nienależącym do rodziny Diplodocidae[5]. Obecny materiał A. altus mimo że dość fragmentaryczny, ma wystarczająco cech diagnostycznych aby tymczasowo wyróżnić rodzaj amficelias. Osborn i Mook w 1921 zsynonimizowali gatunki A. fragillimus i A. altus twierdząc, że ten pierwszy to po prostu wyrośnięty przedstawiciel A. altus[6][7]. McIntosh (1988)[8], Upchurch, Barret i Dodson (2004) oraz Woodruff i Foster (2014) zgodzili się z tym[8][4][9][10]; natomiast Carpenter (2006) stwierdził, że różnice między A. fragillimus a A. altus są wystarczające aby uznać je za oddzielnie gatunki. Uznał on również, że owe różnice mogą być na tyle poważne, żeby zaliczyć te dinozaury nawet do odrębnych rodzajów. Jednak z powodu zaginięcia materiału kopalnego A. fragillimus nie można niczego ustalić z całą pewnością. Z kolei w ocenie Woodruffa i Fostera (2014) różnice anatomiczne pomiędzy Amphicoelias altus a gatunkami zaliczanymi do rodzaju Diplodocus nie są na tyle istotne, by uzasadniały zaliczanie ich do odrębnych rodzajów; autorzy postulują, by rodzaj Amphicoelias uznać za synonim rodzaju Diplodocus, a gatunek A. altus sklasyfikować jako gatunek należący do rodzaju Diplodocus, Diplodocus altus[9][10]. W takiej sytuacji opisany w 1878 roku Diplodocus byłby młodszym synonimem opisanego w 1877 roku Amphicoelias; Woodruff i Foster postulują jednak, by uznać Amphicoelias za nomen oblitum[9][10]. Carpenter (2018) przeniósł natomiast gatunek A. fragillimus do odrębnego rodzaju Maraapunisaurus, który został przez tego autora zaliczony do rodziny Rebbachisauridae[11]. Trzeci gatunek, A. latus opisany na podstawie kości udowej i czterech kręgów ogonowych[1], uważa się obecnie za synonim Camarasaurus supremus[4] lub A. altus[9].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b Cope, E.D. (1878). "On the Vertebrata of the Dakota Epoch of Colorado." Proceedings of the American Philosophical Society, 17: 233-247.
- ↑ Carpenter, K. (2006). "Biggest of the big: a critical re-evaluation of the mega-sauropod Amphicoelias fragillimus." In Foster, J.R. and Lucas, S.G., eds., 2006, Paleontology and Geology of the Upper Jurassic Morrison Formation. New Mexico Museum of Natural History and Science Bulletin 36: 131-138..
- ↑ Wilson, J.A., and Smith, M. (1996). "New remains of Amphicoelias Cope (Dinosauria: Sauropoda) from the Upper Jurassic of Montana and diplodocoid phylogeny." Journal of Vertebrate Paleontology, 16(3 Suppl.): 73A.
- ↑ a b c Paul Upchurch, Paul Barrett, Peter Dodson: Sauropoda. W: David B. Weishampel, Peter Dodson, Halszka Osmólska (red.): The Dinosauria. Wyd. drugie. Berkeley: University of California Press, 2004, s. 259–322. ISBN 0-520-24209-2.
- ↑ John A. Whitlock. A phylogenetic analysis of Diplodocoidea (Saurischia: Sauropoda). „Zoological Journal of the Linnean Society”. 161 (4), s. 872–915, 2011. DOI: 10.1111/j.1096-3642.2010.00665.x. (ang.).
- ↑ Osborn, H.F., and Mook, C. C. (1921). "Camarasaurus, Amphicoelias and other sauropods of Cope." Memoirs of the American Museum of Natural History NS, 3(3): 249-387.
- ↑ Cope, E.D. (1878). "A new species of Amphicoelias." American Naturalist, XII: 563-563.
- ↑ a b McIntosh, J.S. (1998) "New information about the Cope collection of sauropods from Garden Park, Colorado." In Carpenter, K., Chure, D. and Kirkland, J.I., eds., The Morrison Formation: an interdisciplinary study: Modern Geology, 23: 481-506.
- ↑ a b c d D. Cary Woodruff i John R. Foster. The fragile legacy of Amphicoelias fragillimus (Dinosauria: Sauropoda; Morrison Formation – latest Jurassic). „Volumina Jurassica”. 12 (2), s. 211–220, 2014. (ang.).
- ↑ a b c Cary Woodruff i John R. Foster. The fragile legacy of Amphicoelias fragillimus (Dinosauria: Sauropoda; Morrison Formation – Latest Jurassic). „PeerJ PrePrints”. 3, s. e1037, 2015. DOI: 10.7287/peerj.preprints.838v1. (ang.).
- ↑ Kenneth Carpenter. Maraapunisaurus fragillimus, n.g. (formerly Amphicoelias fragillimus), a basal rebbachisaurid from the Morrison Formation (Upper Jurassic) of Colorado. „Geology of the Intermountain West”. 5, s. 227–244, 2018. (ang.).
| Infrarzędy dinozaurów | |
|---|---|
| Era dinozaurów | |
| Dyscypliny powiązane |
