Ani Boga, ani pana

Ani Boga, ani pana – hasło anarchistyczne i robotnicze. Jest powszechnie używane przez anarchistów w Anglii od końca XIX wieku. Fraza wywodzi się z francuskiego sloganu „Ni dieu ni maître! (dosłownie „Ani Boga, ani Mistrza”) ukutego przez socjalistę Louisa Auguste’a Blanqui’ego. W powieści Josepha Conrada Tajny Agent, opublikowanej po raz pierwszy w 1907 roku, postać Profesora mówi: „Dewizą moją jest: ani Boga, ani pana”.

Użycie

Jego pierwsze zastosowanie można przypisać francuskiemu czasopismu Ni Dieu ni maître, opublikowanemu w 1880 roku przez Auguste’a Blanqui. Francuska fraza pojawia się dwukrotnie w utworze Friedricha Nietzschego Poza dobrem i złem z 1886 roku.

Feminizm

feministyczna broszura Margaret Sanger używała hasła jako podtytułu w 1914 r.

W 1914 roku Margaret Sanger dała początek The Woman Rebel, ośmiostronicowemu comiesięcznemu biuletynowi promującemu antykoncepcję pod tytułem No Gods, No Masters. Sanger nalegała, aby każda kobieta była rozporządzicielką własnego ciała.

Współczesność

Dziś hasło to znajduje zastosowanie w polityce anarchistycznej. Przykładowo antologia pisarzy anarchistycznych została zebrana pod tytułem „No Gods, No Masters: An Anthology of Anarchism”.

Hasło to znalazło również zastosowanie w kulturach muzycznych, w dużej mierze związanych z ruchem punkowym. Po raz pierwszy został użyty we francuskim chanson przez anarchistycznego poetę i wokalistę Léo Ferré, który napisał piosenkę „Ni Dieu ni maître” w 1965 roku.