Armand Fizeau

Armand Hippolyte Louis Fizeau

Data i miejsce urodzenia	23 września 1819 Paryż
Data i miejsce śmierci	18 września 1896 Venteuil
Zawód, zajęcie	fizyk

Schemat pomiaru światła przez Fizeau

Armand Hippolyte Louis Fizeau (ur. 23 września 1819 w Paryżu, zm. 18 września 1896 w Venteuil) – francuski fizyk doświadczalny zajmujący się głównie optyką, profesor École Polytechnique w Paryżu. Jako pierwszy dokonał pomiaru prędkości światła metodą nieastronomiczną, tzn. w laboratorium. Laureat Medalu Rumforda (1866).

Życiorys

Pochodził z rodziny o tradycjach medycznych i zaczął studiować medycynę, ale przerwał studia. W 1848 podał wyjaśnienie zjawiska Dopplera dla fal świetlnych, stwierdzając że możliwa jest obserwacja przesunięcia linii widma, zaś zmiana barwy gwiazdy byłaby obserwowana tylko przy bardzo dużych prędkościach.

Pomiar prędkości światła

Do eksperymentu Fizeau przygotowywał się razem z Foucault, ale ostatecznie obaj wykonali pomiary niezależnie. Pomiaru dokonał między przedmieściami Paryża Suresnes i Montmartre metodą koła zębatego. Światło było przepuszczane pomiędzy zębami obracającego się koła, następnie odbijało się od lustra ustawionego w odległości 8633 m i wracało ponownie przechodząc między zębami koła do obserwatora. Przy odpowiedniej częstości obrotów koła trafiało na ząb i nie było obserwowane. W lipcu 1849 podał wynik: 315 300 km/s (w przeliczeniu na obecne jednostki).

Upamiętnienie

Jego nazwisko pojawiło się na liście 72 nazwisk na wieży Eiffla.

Zobacz też

• eksperyment Fizeau

Bibliografia

• Andrzej Kajetan Wróblewski: Historia fizyki. Od czasów najdawniejszych do współczesności. Wyd. I. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2006. ISBN 978-83-01-14635-1.

Linki zewnętrzne

• John J. O’Connor; Edmund F. Robertson: Armand Fizeau w MacTutor History of Mathematics archive (ang.) [dostęp 2021-10-24].