As (samolot)

As

Dane podstawowe
Państwo	Polska
Typ	samolot szkolno-treningowy
Konstrukcja	metalowa, wolnonośny dolnopłat w układzie klasycznym, podwozie chowane trójkołowe
Załoga	1 + 1
Dane techniczne
Napęd	turboodrzutowy z dopalaczem Rolls Royce Viper
Moc	800 daN
Wymiary
Rozpiętość	10,30 m
Długość	9,60 m
Wysokość	3,60 m
Powierzchnia nośna	17,50 m²
Masa
Własna	2100 kg
Użyteczna	900 kg
Zapas paliwa	1271dm³
Osiągi
Prędkość maks.	693 km/h (z dopalaczem 837 km/h)
Prędkość przelotowa	550 km/h
Prędkość minimalna	125 km/h
Prędkość wznoszenia	13,1 m/s (z dopalaczem 22,3 m/s
Pułap	13000 m
Zasięg	1000 km (z dodatkowymi zbiornikami 1300)
Długotrwałość lotu	2h 15min.(z dodatkowymi zbiornikami 2h 51min.)
Dane operacyjne
Uzbrojenie
działko 23mm (możliwość montowania dod.uzbrojenia pod skrzydłami)

As – projekt dwumiejscowego samolotu szkolno-treningowego opracowany w 1956 r. w Polsce w Instytucie Lotnictwa przez zespół konstruktorów w składzie: mgr inż. Tadeusz Chyliński, mgr inż.Jerzy Haraźny i mgr inż. Justyn Sandauer.

Historia

Projekt Asa powstał jako konstrukcja konkurencyjna do projektu TS-11 Iskra i był oparty na tych samych warunkach taktyczno-technicznych określonych przez Dowództwo Wojsk Lotniczych. Inspiracją dla konstruktorów jeśli chodzi o sylwetkę jak i układ, był amerykański samolot szkolny Lockheed T-33 Shooting Star. As w założeniach miał wykazywać się bardzo dobrą zwrotnością oraz wysokimi osiągami. Na przełomie lat 1957 i 1958 projekt został przedstawiony do oceny, jednocześnie z projektem wstępnym TS-11 Iskra. Do dalszej realizacji wybrano projekt TS-11 Iskra zespołu Tadeusza Sołtyka.

Konstrukcja

Dwumiejscowy całkowicie metalowy dolnopłat jednosilnikowy z napędem odrzutowym. Kadłub półskorupowy. Chwyty powietrza symetrycznie umieszczone po obu stronach kadłuba, wylot spalin pod usterzeniem ogonowym. Przestronna, bogato oszklona kabina wysunięta do przodu, miała zapewniać doskonałą widoczność oraz duży stopień wygody dla instruktora i ucznia. Kabina załogi posiadała podwójne sterownice i wyrzucane fotele. Skrzydła dwudźwigarowe. Pod skrzydłami uniwersalne zamki do podwieszania dodatkowego wyposażenia. Usterzenie klasyczne, z rogową kompensacją aerodynamiczną. Na sterze kierunku oraz na prawej połówce steru wysokości umieszczone klapki wyważające. Podwozie trójpodporowe, główne, chowane w kierunku do kadłuba, jednogoleniowe. Przednie podwozie z wahaczem chowane w kierunku do tyłu.

Napęd

Do napędu przewidziano angielski silnik Rolls-Royce Viper o ciągu 800 daN umieszczony w tylnej części kadłuba a w dalszej perspektywie projektowany w Instytucie Lotnictwa silnik turboodrzutowy z dopalaczem o max. ciągu statycznym 7,64÷7,84kN (780÷800kG), z dopalaczem 9,80kN (1000kG). Samolot miał posiadać 3 zbiorniki paliwa umieszczone w kadłubie o pojemności 625dm³ oraz 4 w skrzydłach 330dm³. Dodatkowo pod końcami skrzydeł można było zawiesić dwa zbiorniki kroplowe, każdy o pojemności 158dm³. Tak więc całkowity zapas paliwa wynosił 1271dm³. Do napędu samolotu As przewidziano też zastosowanie silnika H-10 (wzorowanego na BS Viper), którego produkcję zamierzano uruchomić w WSK Rzeszów

Uzbrojenie

Samolot miał być uzbrojony w działko kal. 23mm umieszczone z lewej strony w przodzie kadłuba, a pojemnik z amunicją po prawej stronie. Dodatkowe uzbrojenie można było podwiesić na zamkach podskrzydłowych.

Wyposażenie

Lockheed T-33 Shooting Star

As miał być wyposażony w radiostacje UKF RSI-U3, automatyczny radiokompas ARK-5, radiowysokościomierz RW-2, sygnalizator przelotu MRP-48P, odległościową busole żyromagnetyczną DGMK-3, telefon pokładowy SPU-2.

Bibliografia

• Andrzej Morgała, Polskie samoloty wojskowe 1945-1980, wydawnictwo MON 1981
• Rafał Chyliński: Moja pasja lotnictwo.Życie i działalność Tadeusza Chylińskiego dla Polskiego Lotnictwa w świetle dokumentów. T. 2. Warszawa: Agencja Wydawnicza CB, 2017, s. 495. ISBN 978-83-7339-167-3.

Linki zewnętrzne

• Justyn Sandauer, Samolot szkolno-treningowy "As" – Polska Technika Lotnicza – Materiały Historyczne 8/2008