Barbara Ptak
| Data i miejsce urodzenia |
6 kwietnia 1930 |
|---|---|
| Zawód |
kostiumograf, scenograf |
| Współmałżonek | |
| Lata aktywności |
1950–2005 |
| Odznaczenia | |
 
| |
Barbara Ptak (ur. 6 kwietnia 1930 w Chorzowie) – polska kostiumolożka teatralna i filmowa. Absolwentka Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie i Warszawie. Autorka oprawy plastycznej do ponad dwustu przedstawień dramatycznych, oper, operetek, musicali i filmów.
Cztery filmy, do których artystka zaprojektowała kostiumy, otrzymały nominacje do Oscara: Nóż w wodzie (1963), Faraon (1966), Ziemia obiecana (1975) oraz Noce i dnie (1975). Jest też autorką kostiumów do serialu telewizyjnego Królowa Bona (1980).
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]W 1951 roku Ptak (z domu Boruszak) zdała maturę w Liceum Sztuk Plastycznych w Katowicach. Studia artystyczne rozpoczęła w Krakowie. Studiowała również w Katowicach na wydziale grafiki krakowskiej ASP. W 1963 roku uzyskała dyplom ukończenia Wydziału Grafiki Artystycznej ASP w Warszawie w pracowni prof. Józefa Mroszczaka. Teoretyczną pracę dyplomową wraz z projektem wystawy z okazji 75-lecia kina w Polsce przygotowała pod kierunkiem prof. Jerzego Teoplitza.
W 1960 roku, jeszcze jako studentka, podjęła współpracę kostiumograficzną przy realizacji Waleta Pikowego w reżyserii Tadeusza Chmielewskiego, ze scenografią i kostiumami Bolesława Kamykowskiego. W tym czasie współpracowała też z wytwórniami filmowymi w Warszawie, Łodzi i Wrocławiu jako projektantka kostiumów.
W 1985 roku w teatrze w Wittenberdze wystawiono sztukę Planet der Verliebten (aut. H. Kahlow, Gerd Natschinski), do której stworzyła scenografię[1].
Teatr
[edytuj | edytuj kod]Ptak związana jest z teatrem – nie tylko zawodowo, ale też emocjonalnie i towarzysko – od 1957 roku. Debiutowała w 1966 roku na scenie Teatru Śląskiego w Katowicach projektami scenografii do sztuki Cezar i Kleopatra (aut. George Bernard Shaw, reż. Mieczysław Daszewski).
W ciągu swej kilkudziesięcioletniej kariery artystka współpracowała z następującymi placówkami w Polsce: Operetką Śląską w Gliwicach, Teatrem Śląskim im. Wyspiańskiego w Katowicach, Operą Śląską w Bytomiu, Teatrem Bagatela w Krakowie, Teatrem Polskim w Bielsku-Białej, Teatrem Zagłębia w Sosnowcu, Teatrem na Woli w Warszawie, Teatrem Nowym w Zabrzu, Teatrem Powszechnym w Łodzi, Teatrem Wybrzeża w Gdańsku, Teatrem Rozrywki w Chorzowie, Teatrem im. Kochanowskiego w Opolu, Operą w Bydgoszczy, Teatrem Dzieci Zagłębia im. Dormana w Będzinie, Teatrem Syrena w Warszawie, Teatrem Satyry „Maszkaron” w Krakowie, Teatrem im. Jaracza w Olsztynie, Teatrem Muzycznym w Łodzi, Teatrem im. Mickiewicza w Częstochowie, Sceną 113 Górnośląskiego Centrum Kultury im. Bochenek w Katowicach, Teatrem Muzycznym im. Baduszkowej w Gdyni[2].
Wykonała również scenografie do około 130 produkcji teatralnych, również Teatru Telewizji. Ptak stworzyła kostiumy do dwóch spektakli operowych we Włoszech: L’Ape musicale i Don Giovanni[3].
Film
[edytuj | edytuj kod]- Kostiumy
- 1962: Nóż w wodzie (reż. Roman Polański; nominacja do Oscara)
- 1965: Faraon (reż. Jerzy Kawalerowicz; nominacja do Oscara)
- 1969: Człowiek z M-3 (reż. L. Jeannot, K. Chodura)
- 1969: Rzeczpospolita babska (reż. H. Przybył)
- 1971: Nie lubię poniedziałku (reż. Tadeusz Chmielewski)
- 1972: Perła w koronie (reż. Kazimierz Kutz)
- 1975: Noce i dnie (reż. Jerzy Antczak; projekty blisko 3 tys. kostiumów)
- 1975: Ziemia obiecana (reż. Andrzej Wajda; nominacja do Oscara)
- 1979: Zmory (reż. Wojciech Marczewski)
- 1980–1981: Królowa Bona (serial)
- 1980: Paciorki jednego różańca (reż. Kazimierz Kutz)
- 1987: Wierna Rzeka (reż. Tadeusz Chmielewski)
- 1988: Na kłopoty… Bednarski (reż. Paweł Pitera)
- 1995: Dama kameliowa (reż. Jerzy Antczak)
- 2004: Koniec wojny (reż. Tomasz Szafrański; etiuda fabularna)
- 2005: Diabeł (reż. Tomasz Szafrański)
Wyróżnienia
[edytuj | edytuj kod]- 1980: Nagroda Ministra Kultury i Sztuki (za osiągnięcia w dziedzinie kostiumu filmowego)
- 1985: Złota Maska[4]
- 1985: wyróżnienie niemieckiego Ministerstwa Kultury (za kostiumy do musicalu Planet der Verliebten)
- 1990: Złota Maska (woj. śląskie)[4]
- 1995: Złota Maska (woj. śląskie)[4]
- 2014: Złota Maska (za kostiumy do spektaklu „Noc w Wenecji” Johanna Straussa, reż. Marcin Sławiński, Gliwicki Teatr Muzyczny, Gliwice)[5]
- 2006: Nagroda Marszałka Województwa Śląskiego (za wybitne osiągnięcia w dziedzinie kostiumologii i scenografii)[6]
- 2006: Nagroda Prezydenta miasta Katowice[6]
- 2006: Godło Promocyjne Kapituły „Śląski Oskar”[4]
- 2011: Nagroda Marszałka Województwa Śląskiego (za upowszechnianie i ochronę dóbr kultury)[7]
- 2013: Teatralna Nagroda Muzyczna im. Jana Kiepury (kategoria najlepszy scenograf)[8]
- 2014: 5. Silesia Fashion Day (nagroda za całokształt twórczości)[9]
- 2015: Nagroda Stowarzyszenia Filmowców Polskich[10]
Odznaczenia
[edytuj | edytuj kod]Muzeum Barbary i Stanisława Ptaków
[edytuj | edytuj kod]
Muzeum Barbary i Stanisława Ptaków to ekspozycja stała Działu Teatralno-Filmowego Muzeum Historii Katowic mieszcząca się w byłym mieszkaniu państwa Ptaków. W zbiorach znajdują się pamiątki oraz dokumentacja życia zarówno artystycznego, jak i prywatnego Barbary Ptak. Można tam oglądać fotografie, kostiumy sceniczne (m.in. dwie zbroje zaprojektowane do musicalu Człowiek z La Manchy, w którym wystąpił mąż Barbary, Stanisław Ptak), plakaty, nagrody, wyróżnienia oraz wiele innych ciekawostek zgromadzonych przez lata przez tę parę artystów.
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Barbara Ptak, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (osoby) [dostęp 2019-08-18] [zarchiwizowane z adresu].
- ↑ a b Barbara Ptak, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (osoby) [dostęp 2012-01-26].
- ↑ W Katowicach otwarto muzeum Barbary i Stanisława Ptaków. dziennikzachodni.pl, 2011-11-19. [dostęp 2012-01-26].
- ↑ a b c d Spotkanie z kostiumolożką Barbarą Ptak – Centrum Sztuki Filmowej, Katowice. dlastudenta.pl, 2010-03-26. [dostęp 2019-08-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-08-18)].
- ↑ Złote Maski 2014 – Województwo Śląskie. slaskie.pl. [dostęp 2019-08-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-08-18)].
- ↑ a b Barbara Ptak ::: Osoby ::: Encyklopedia teatru polskiego. encyklopediateatru.pl. [dostęp 2019-08-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-08-18)].
- ↑ Nagrody Marszałka Województwa Śląskiego w dziedzinie kultury | Uniwersytet Śląski w Katowicach. us.edu.pl, 2011-12-09. [dostęp 2019-08-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-08-18)].
- ↑ Teatralne Nagrody Muzyczne 2013 » MTeatr – Mazowiecki Teatr Muzyczny. mteatr.pl. [dostęp 2019-08-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-08-18)].
- ↑ Zespół Pieśni i Tańca Śląsk im. Stanisława Hadyny. zespolslask.pl, 2014-04-12. [dostęp 2019-08-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-08-18)].
- ↑ Barbara Ptak. sfp.org.pl. [dostęp 2019-08-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-08-18)].
- ↑ Postanowienie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej o nadaniu orderów i odznaczeń. sejm.gov.pl, 2004-05-04. [dostęp 2019-08-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-08-18)].
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- B. Ptak: Stanisław Ptak. Jego listy. Jego miłość. Ich twórczość. Katowice: Tradapress Drukarnia, 2007.ISBN 83-904135-9-0.
- E. Moroń: Barbara Ptak. Album scenograficzny. Katowice : „Śląsk” Wydawnictwo Naukowe ; Chorzów : Teatr Rozrywki, 2011. ISBN 978-83-7164-696-6.
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Barbara Ptak w bazie IMDb (ang.)
- Barbara Ptak w bazie filmpolski.pl
- Absolwenci Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie
- Polscy scenografowie teatralni
- Polscy scenografowie filmowi
- Polscy kostiumografowie teatralni
- Polscy kostiumografowie filmowi
- Odznaczeni odznaką „Zasłużony Działacz Kultury”
- Odznaczeni Srebrnym Medalem „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”
- Odznaczeni Złotym Krzyżem Zasługi
- Ludzie urodzeni w Chorzowie
- Artyści związani z Katowicami
- Urodzeni w 1930