Betty Ford
 Betty Ford (1975) | |
| Pełne imię i nazwisko |
Elizabeth Ann Bloomer Warren Ford |
|---|---|
| Data i miejsce urodzenia |
8 kwietnia 1918 |
| Data i miejsce śmierci |
8 lipca 2011 |
| Pierwsza dama Stanów Zjednoczonych | |
| Okres |
od 9 sierpnia 1974 |
| Poprzedniczka | |
| Następczyni | |
| Druga dama Stanów Zjednoczonych | |
| Okres |
od 6 grudnia 1973 |
| Poprzedniczka | |
| Następczyni | |
| |
| Odznaczenia | |
  
| |
Elizabeth Ann Bloomer Warren Ford (ur. 8 kwietnia 1918 w Chicago, zm. 8 lipca 2011 w Rancho Mirage) – żona Geralda Forda, jedna z założycielek kliniki Betty Ford Center do zwalczania uzależnień; pierwsza dama Stanów Zjednoczonych w latach 1974–1977.
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Urodziła się 8 kwietnia 1918 roku w Chicago, jako córka kupca, Williama Bloomera i jego żony Hortense[1]. Od wczesnego dzieciństwa była nazywana „Betty”[2]. W 1921 roku przeniosła się z rodziną do Grand Rapids, gdzie uczęszczała do szkoły tańca[2]. Po śmierci ojca w 1934 roku pomagała matce w utrzymaniu domu[3]. Pracowała dorywczo jako modelka i tancerka[3]. Dwa lata później ukończyła Central High School[2]. Uczęszczała też do Bennington School of Dance, gdzie poznała Marthę Graham, która została jej mentorką[3].
Po pewnym czasie zrezygnowała z kariery tancerki i powróciła do rodzinnego domu[3]. Niebawem poznała i poślubiła agenta ubezpieczeniowego Williama Warrena[3]. Z powodu zmian miejsca pracy Warrena często się przeprowadzali[4]. Po pięciu latach małżeństwa rozwiodła się z mężem[4]. W tym samym roku poznała Geralda Forda, którego poślubiła w 1948[4]. Ponieważ trwała kampania wyborcza do Izby Reprezentantów, młodzi nie udali się w podróż poślubną[5]. Zaraz po zwycięskich wyborach przenieśli się do Waszyngtonu[6].
Na początku lat 70. nalegała na męża, by zakończył działalność polityczną, w wyniku czego Ford obiecał w 1974 roku po raz ostatni kandydować do Kongresu[6]. Jednakże jesienią 1973 roku dotychczasowy wiceprezydent Spiro T. Agnew podał się do dymisji, a Ford został jego następcą[6]. Betty została wówczas drugą damą[6]. Po ośmiu miesiącach, w wyniku afery Watergate, Richard Nixon zrzekł się urzędu[3]. 9 sierpnia 1974 Ford został nowym prezydentem, a jego żona – pierwszą damą[6]. Po wprowadzeniu się do Białego Domu znacznie zliberalizowała zwyczaje w nim panujące, w porównaniu z czasami, gdy pierwszą damą była Pat Nixon[7]. Z chęcią wyprawiała dużą liczbę przyjęć[7]. Wprawdzie nie organizowała konferencji prasowych, ale utrzymywała ciepłe relacje z mediami, poprzez nieformalne rozmowy w trakcie imprez[7]. Miała duży wpływ na decyzje męża, m.in. popierając pełną amnestię dla Nixona[8]. Często wyrażała także kontrowersyjne poglądy, m.in. chwaliła decyzję Sądu Najwyższego legalizującą aborcję[9]. Poglądy te były niezgodne z przekonaniami konserwatywnych wyborców, a prawicowa gazeta „National Review” oskarżyła pierwszą damę o „przeredagowanie dekalogu”[9]. Ponadto lobbowała na rzecz uchwalenia Equal Rights Amendment, czyli poprawki konstytucyjnej, wprowadzającej równouprawnienie kobiet[9]. Aktywnie opowiadała się też za zwiększeniem liczby kobiet we władzach i rejestracją broni palnej osób prywatnych[10]. Wobec tych działań prezydent powołał Carlę Hill na sekretarza urbanizacji, a Annę Armstrong na ambasadora w Wielkiej Brytanii[11]. Odmówił jednak nominacji kobiety do Sądu Najwyższego[11]. Pomimo że walczyła o prawa kobiet, była niechętna feministkom, które szydziły z roli gospodyni domowej[11]. Włączała się także w opiekę nad ubogimi i dziećmi z rozbitych rodzin[12]. Popierała program pomocy dla osób starszych i niepełnosprawnych[12].
Za swoją działalność jako pierwsza dama USA otrzymała Prezydencki Medal Wolności (1991), Złoty Medal Kongresu[13] (1998), Nagrodę Woodrowa Wilsona (2003)[14] oraz tytuł Człowieka Roku tygodnika „Time” (1975)[15].
W 1975 roku poparła decyzję męża o ubieganiu się o reelekcję, pomimo że kilka lat wcześniej była temu przeciwna[16]. Brała udział w konwencjach partyjnych i spotkaniach z wyborcami[16]. Porażka w wyborach odbiła się znacznie na jej zdrowiu[17]. Wkrótce potem Fordowie opuścili Biały Dom[17]. Zamieszkali w Rancho Mirage, gdzie Gerald zmarł 26 grudnia 2006 roku[18]. Pomimo podeszłego wieku i słabego zdrowia, Betty wzięła udział w ogólnokrajowych uroczystościach pogrzebowych[18]. Sama zmarła 8 lipca 2011 roku[18].
Życie prywatne
[edytuj | edytuj kod]Elizabeth Ann Bloomer poślubiła Williama C. Warrena w 1942 roku[3]. Małżeństwo to nie było udane, jednak decyzja o rozwodzie była odwlekana, z powodu złego stanu zdrowia Warrena (cierpiał na cukrzycę)[4]. W 1947 orzeczono pomiędzy nimi rozwód[4].
15 października 1948 wyszła za mąż za Geralda Forda w Kościele episkopalnym[5]. Mieli trzech synów: Michaela Geralda (ur. 1950), Johna Gardnera (ur. 1952), Stevena Meigsa (ur. 1956) i jedną córkę – Susan Elizabeth (ur. 1957)[5].
Zdrowie
[edytuj | edytuj kod]Latem 1964 roku zaczęły się jej dolegliwości bólowe, spowodowane skurczem nerwu, a także postępującym artretyzmem[6]. Zaczęła wówczas regularnie zażywać leki przeciwbólowe[4]. Tuż przed wprowadzeniem się do Białego Domu, wykryto u niej raka piersi[12]. Upubliczniła tę informację co sprawiło, że wiele Amerykanek poddało się badaniom kontrolnym[12]. Sama przeszła zabieg mastektomii[12]. Gdy w 1976 roku jej mąż przegrał z Jimmym Carterem wybory prezydenckie, podupadła na zdrowiu i ponownie wpadła w uzależnienie od leków[19]. Dwa lata później zdała sobie także sprawę, że jest alkoholiczką i udała się na kurację odwykową do Alcohol and Drug Rehabilitation Service w Long Beach[19]. Wkrótce potem upubliczniła swoją chorobę[19]. W 1982 roku założyła ośrodek do walki z uzależnieniami Betty Ford Center for Drug and Alcohol Rehabilitation[20]. Gdy jej stan zdrowia się pogorszył, kierownictwo ośrodka przekazała córce, Susan[18]. Jej walka z nałogiem została opisana w autobiografii „Betty: A Glad Awakening” (1987) i serialu biograficznym pt. „The Betty Ford Story”[2]. Jesienią 1987 roku przeszła zabieg poczwórnego bypassu w Eisenhower Medical Center[21].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Pastusiak 2012 ↓, s. 529-530.
- ↑ a b c d Pastusiak 2012 ↓, s. 529.
- ↑ a b c d e f g Pastusiak 2012 ↓, s. 530.
- ↑ a b c d e f Pastusiak 2012 ↓, s. 531.
- ↑ a b c Pastusiak 2012 ↓, s. 532.
- ↑ a b c d e f Pastusiak 2012 ↓, s. 533.
- ↑ a b c Pastusiak 2012 ↓, s. 534.
- ↑ Pastusiak 2012 ↓, s. 535.
- ↑ a b c Pastusiak 2012 ↓, s. 536.
- ↑ Pastusiak 2012 ↓, s. 536-537.
- ↑ a b c Pastusiak 2012 ↓, s. 537.
- ↑ a b c d e Pastusiak 2012 ↓, s. 538.
- ↑ Congressional Gold Medal Recipients. Izba Reprezentantów Stanów Zjednoczonych. [dostęp 2024-06-18]. (ang.).
- ↑ Pastusiak 2012 ↓, s. 542-543.
- ↑ American Women, Women of the Year. Time. [dostęp 2016-12-07]. (ang.).
- ↑ a b Pastusiak 2012 ↓, s. 540.
- ↑ a b Pastusiak 2012 ↓, s. 541.
- ↑ a b c d Pastusiak 2012 ↓, s. 543.
- ↑ a b c Pastusiak 2012 ↓, s. 527.
- ↑ Pastusiak 2012 ↓, s. 528.
- ↑ Pastusiak 2012 ↓, s. 542.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Longin Pastusiak: Panie Białego Domu. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek, 2012. ISBN 978-83-7780-322-6. (pol.).
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Elizabeth Anne Bloomer Ford. Biały Dom. [dostęp 2016-12-07]. (ang.).
