Przejdź do zawartości

Björn Ulvaeus

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Björn Ulvaeus
Ilustracja
Björn Ulvaeus (2016)
Imię i nazwisko

Björn Kristian Ulvaeus

Data i miejsce urodzenia

25 kwietnia 1945
Göteborg

Instrumenty

gitara

Gatunki

disco, folk, pop

Zawód

autor tekstów, kompozytor

Aktywność

od 1964

Powiązania

Benny Andersson, Agnetha Fältskog, Anni-Frid Lyngstad

Zespoły
Hootenanny Singers (1966–1969)
ABBA (1972–1982, 2018–2021)
Odznaczenia
Komandor 1. klasy Orderu Wazów (Szwecja)
podpis
Multimedia w Wikimedia Commons
Cytaty w Wikicytatach

Björn Kristian Ulvaeus (ur. 25 kwietnia 1945 w Göteborgu[1]) – szwedzki autor tekstów piosenek, kompozytor, gitarzysta. Współzałożyciel i jeden z wokalistów zespołu ABBA.

Życiorys

[edytuj | edytuj kod]

Urodził się w Göteborgu, gdzie spędził pierwsze sześć lat życia, po czym wraz z rodziną zamieszkał w Västerviku[2]. Ma siostrę, Evę-Margaretę[3].

Muzyką zainteresował się dzięki kuzynowi, Jonowi Ulfsterowi, założycielowi folkowego zespołu West Bay Singers (wcześniej występującego pod nazwą Mackie’s Skiffle Group[4]), dzięki któremu zaczął grać na otrzymanej od rodziców gitarze[2]. Wkrótce dołączył do grupy swojego kuzyna, dla której dodatkowo grał na bandżo oraz pisał teksty piosenek[5]. Po wygraniu lokalnego konkursu talentów podpisali kontrakt płytowy z wytwórnią płytową Polar Music, należącą do Stiga Andersona, za którego namową zmienili nazwę zespołu na Hootennany Singers[5]. Grupa zyskała dużą popularność w Szwecji m.in. dzięki przebojom „Jag väntar vid min mila” i „Gabrielle”[5]. Wydali także kilka albumów: Hootenanny Singers (1964), Hootenanny sjunger Evert Taube (1965), Många ansikten/Many Faces (1966), Bellman på vart sätt (1968) i Fem år (1968)[5].

Pod koniec lat 60. zawiesił karierę muzyczną z powodu powołania do wojska[5] – trafił do Straży Przybrzeżnej[6]. Przez dwa lata studiował biznes, ekonomię i prawo na Uniwersytecie w Lund[4]. Po przerwaniu studiów wydał swoje pierwsze solowe single[7]: „Raring” i „Fröken Fredriksson” (będące szwedzkojęzycznymi coverami amerykańskich piosenek: „Honey” Bobby’ego Goldsboro i „Harper Valley PTA” Jeannie C. Riley), które zostały ciepło przyjęte przez publiczność[8]. W 1970 z Bennym Anderssonem wydał album pt. Lycka[9].

W 1972 wraz z Agnethą Fältskog, Bennym Anderssonem i Anni-Frid Lyngstad założył zespół ABBA, w którym udzielał się m.in. jako współtwórca większości piosenek. W 1974, reprezentując Szwecję z utworem „Waterloo”, zwyciężyli w finale 19. Konkursu Piosenki Eurowizji. Do zawieszenia działalności w 1982 wydali osiem albumów studyjnych: Ring Ring (1973), Waterloo (1974), ABBA (1975), Arrival (1976), The Album (1977), Voulez-Vous (1979), Super Trouper (1980), The Visitors (1981). W 2021 premierę miał dziewiąty album ABBY pt. Voyage.

Po rozpadzie grupy wraz z Bennym Anderssonem rozpoczął twórczość musicalową. W 1984 premierę miał ich musical Chess, nad którym pracowali razem z Timem Rice’em, a napisany przez nich singiel promujący spektakl – „One Night in Bangkok” – stał się wielkim przebojem[10]. Ponadto w tym okresie podjęli współpracę z rodzeństwem Karin i Andersem Glenmarkami, tj. duetem Gemini, dla których napisali znaczną część materiału na ich dwa pierwsze albumy: Gemini (1984), zawierający m.in. pisany z myślą o ABB-ie singiel „Just Like That”, i Geminism (1987)[11]. W 1995 z Anderssonem wystawili premierowo kolejny wspólny musical – Kristina från Duvemåla[12]. W tym okresie odrzucili także propozycję złożoną przez Tima Rice’a do napisania piosenek do filmu animowanego Król Lew[12]. W 1999 premierę miał ich trzeci musical – Mamma Mia!, którego scenariusz oparty był na przebojach zespołu ABBA[13]. Spektakl cieszył się dużym zainteresowaniem publiczności, w kolejnych latach wystawiany był m.in. w Australii, Stanach Zjednoczonych i krajach Europy, a także w Chinach[14]. W 2004 zagrał epizodyczną rolę w minifilmie pt. Our Last Video Ever, który został następnie wydany na płycie DVD jako The Last Video. W 2008 premierę miała amerykańska ekranizacja musicalu Mamma Mia!, nad którą pracował, i w której zaliczył rolę cameo. W 2013 wraz z Anderssonem wystawił premierowo kolejny musical – Hjälp sökes[15].

Życie prywatne

[edytuj | edytuj kod]

W maju 1969 podczas nagrań programu telewizyjnego poznał Agnethę Fältskog[16], którą poślubił 6 lipca 1971 w kościele luterańskim w Verum, miejscowości leżącej w gminie Hässleholm w Skanii[2]. Mają dwoje dzieci: córkę Lindę (ur. 1973)[17] i syna Christiana (ur. 1977)[18]. W 1980 rozwiódł się z Fältskog, 6 stycznia 1981 poślubił Lenę Kallersjö[19], z którą ma dwie córki: Emmę (ur. 1982)[20] i Annę (ur. 1986)[11]. Mieszkał w Londynie[21], następnie przeniósł się do Stocksundu[22].

Deklaruje się jako ateista[23]. Ateistyczne podejście do wiary pogłębił w nim zamach z 11 września 2001[23]. Zaangażował się w proateistyczny ruch „Humanisterna” oraz zainwestował część pieniędzy na rzecz rozwoju wydawnictwa Fri Tanke, publikującego ateistyczną literaturę[23].

Interesuje się nieruchomościami i inwestycjami[22]. Prowadzi restaurację w Västerviku[22]. Zakupił byłą główną siedzibę firmy Ericsson w Sztokholmie[22].

Musicale

[edytuj | edytuj kod]

Filmografia

[edytuj | edytuj kod]
Tytuł Rok Rola Uwagi Źródło
Fuck You, Fuck You Very Much 1998 jako on sam film dokumentalny, reż.: Göran Olsson [24]
The Story of Bohemian Rhapsody 2004 film dokumentalny, reż.: Carl Johnston [25]
Super Troupers: Thirty Years of ABBA film dokumentalny, reż.: Steve Cole, Chris Hunt [26]
Mamma Mia! 2008 jako grecki bóg musical, reż.: Phyllida Lloyd [27]
Agnetha: Abba & After 2013 jako on sam film dokumentalny, reż.: Samantha Peters [28]
The Nation’s Favourite Beatles Number One 2015 film dokumentalny, reż.: Stephen McGinn, John Piper [29]
Mamma Mia: Here We Go Again! 2018 jako profesor Uniwersytetu Oksfordzkiego musical, reż: Ol Parker [30]

Odznaczenia

[edytuj | edytuj kod]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ Ed Hogan, Björn Ulvaeus Biography [online], allmusic.com [dostęp 2016-02-16] (ang.).
  2. ↑ a b c Tarka 2013 ↓, s. 16–17.
  3. ↑ Tarka 2013 ↓, s. 174.
  4. ↑ a b Welch 2013 ↓, s. 38.
  5. ↑ a b c d e Tarka 2013 ↓, s. 18–19.
  6. ↑ Welch 2013 ↓, s. 41.
  7. ↑ Tarka 2013 ↓, s. 20.
  8. ↑ Welch 2013 ↓, s. 45.
  9. ↑ Tarka 2013 ↓, s. 29.
  10. ↑ Tarka 2013 ↓, s. 205.
  11. ↑ a b Tarka 2013 ↓, s. 216–217.
  12. ↑ a b Tarka 2013 ↓, s. 232–233.
  13. ↑ Tarka 2013 ↓, s. 247.
  14. ↑ Tarka 2013 ↓, s. 248–249, 254.
  15. ↑ Tarka 2013 ↓, s. 256.
  16. ↑ Tarka 2013 ↓, s. 15.
  17. ↑ Tarka 2013 ↓, s. 32.
  18. ↑ Tarka 2013 ↓, s. 103.
  19. ↑ Welch 2013 ↓, s. 46.
  20. ↑ Tarka 2013 ↓, s. 182.
  21. ↑ Tarka 2013 ↓, s. 208.
  22. ↑ a b c d Tarka 2013 ↓, s. 293.
  23. ↑ a b c Tarka 2013 ↓, s. 260–261.
  24. ↑ Fuck You, Fuck You Very Much (1998) [online], imdb.com [dostęp 2016-02-16] (ang.).
  25. ↑ The Story of Bohemian Rhapsody (2004) [online], imdb.com [dostęp 2016-02-16] (ang.).
  26. ↑ Super Troupers: Thirty Years of ABBA (2004) [online], imdb.com [dostęp 2016-02-16] (ang.).
  27. ↑ Mamma Mia! (2008) Full Cast & Crew [online], imdb.com [dostęp 2016-02-16] (ang.).
  28. ↑ Agnetha: Abba & After (2013) [online], imdb.com [dostęp 2016-02-16] (ang.).
  29. ↑ The Nation’s Favourite Beatles Number One (2015) [online], imdb.com [dostęp 2016-02-16] (ang.).
  30. ↑ Mamma Mia! Here We Go Again (2018). [dostęp 2018-12-24].
  31. ↑ ABBA receive prestigious Order of the Vasa knighthood in their native Sweden [online], news.sky.com, 31 maja 2024 [dostęp 2024-06-01] (ang.).

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]
ABBA
Albumy
Kompilacje
Single
Inne utwory
Pozostałe
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Björn_Ulvaeus&oldid=74745721”