Blanki
Blanki (krenelaż) – element architektoniczny w postaci zwieńczenia murów obronnych i baszt tzw. zębami – merlonami[1], pomiędzy którymi znajduje się wolna przestrzeń (tzw. miedza[1]), co miało ułatwić obronę w czasie oblężenia. Blanki stanowiły przedpiersie wieńczące mur, jednocześnie chroniąc biegnący za nimi chodnik strzelecki. W czasie walk w prześwitach pomiędzy zębami byli rozlokowani łucznicy.
W miarę rozpowszechniania się broni palnej w zębach przebijano wąskie strzelnice, likwidując z czasem prześwity pomiędzy merlonami.
Wyróżnia się dwa typy krenelażu:
- blanki gibelińskie – typ krenelażu dekoracyjnego, który rozpowszechnił się w XIV–XV w., zwłaszcza we Włoszech. Merlony miały kształt „jaskółczego ogona”. Stosowane nie tylko w budowlach militarnych, ale także na budowlach nieobronnych (wówczas bez wyciętych strzelnic)[2].
- blanki gwelfowskie – z merlonami prostokątnymi[2].
Blanki wykorzystywano w budownictwie obronnym, głównie w średniowieczu. W okresie późniejszym, w stylach nawiązujących do średniowiecza, stały się elementem dekoracyjnym, wieńczącym budowle nieobronne. Szczególnie często wykorzystywano je w architekturze neogotyku.
Jedną z bydgoskich ulic w południowej części Starego Miasta nazwano Pod Blankami.
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b Sztuka świata. Słownik terminów A-K. tom 17. Warszawa: Wydawnictwo „Arkady”, 2013, s. 354. ISBN 978-83-213-4726-4.
- ↑ a b Bochenek R.H. 1000 słów o inżynierii wojskowej i fortyfikacjach. Wydawnictwo MON, Warszawa 1990, s. 24
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Witold Szolginia: Architektura. Warszawa: Sigma NOT, 1992, s. 26. ISBN 83-85001-89-1.
- PWN Leksykon: Wojsko, wojna, broń, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2001, ISBN 83-01-13506-9