Centrala aerometryczna

Centrala aerometryczna (ang. Air Data Computer, ADC) – urządzenie (najczęściej rodzaj komputera) służące do wyliczania parametrów lotu statku powietrznego (prędkość przyrządowa – IAS, prędkość rzeczywista – TAS, liczba Macha, wysokość, kąt natarcia i ślizgu, prędkość pionowa, temperatura rzeczywista) na podstawie parametrów powietrza opływającego ów statek powietrzny (ciśnienia całkowitego i statycznego, temperatury spiętrzenia oraz kątów opływu).

Zasada działania

Pomiar parametrów powietrza odbywa się zazwyczaj z wykorzystaniem tradycyjnych czujników. Pomiar ciśnienia statycznego i całkowitego odbywa się za pomocą Odbiorników Ciśnienia Powietrza (OCP), pomiar temperatury spiętrzenia najczęściej za pomocą termometrów rezystancyjnych, a kątów opływu za pomocą czujników ciśnieniowych lub skrzydełkowych. Zmierzone wartości przetwarzane są na sygnał cyfrowy (wcześniej analogowy) i przekazywane do układu przetwarzania. Układ przetwarzania na podstawie zmierzonych wartości oraz ciśnienia odniesienia oblicza parametry lotu (np. wysokość barometryczną, prędkość rzeczywistą, liczbę Macha, prędkość pionową itd.) i przekazuje je do systemu zobrazowania informacji (ekrany LCD, wskaźniki zegarowe itp.) oraz w zależności od potrzeby do systemów poprawy stabilności (Stability Augmentation System) i sterowności (Control Augmentation System), sterowania zespołem napędowym, nawigacyjno-celowniczych itd. Aby zapewnić dużą niezawodność centrali używa się układów zwielokrotnionych oraz wbudowanych systemów diagnostycznych (BITE – Built-in Test Equipment).

Zalety stosowania

Wykorzystanie zintegrowanego systemu obliczeniowo-pomiarowego umożliwia podawania parametrów lotu z większą dokładnością dzięki bardziej skutecznej kompensacji błędów (uwzględnienie ściśliwości powietrza, rzeczywistej zmiany temperatury, konfiguracji statku powietrznego), oraz zmniejsza liczbę potrzebnych przyrządów.

Bibliografia

Z. Polak, A. Rypulak: Awionika, przyrządy i systemy pokładowe. Dęblin: WSOSP, 2002. ISBN 83-912861-6-9.

Płatowiec	Baldachim Cięgna nośne Dźwigar Gondola silnika Kabina pasażerska Kadłub Kokpit Komora bombowa Końcówka skrzydła Krawędź natarcia Krawędź spływu Nasada skrzydła Ogon Osłona kabiny Owiewka Piramida Podłużniczka Pokrycie Skrzydło Statecznik pionowy poziomy Stójka Tylna przegroda ciśnieniowa Usterzenie motylkowe podwójne usterzenie T Węzły uzbrojenia Wiatrochron Wręga Zastrzał Żebro
Układy sterowania lotem	Autopilot Boczny drążek sterowy Drążek sterowy Electro-hydrostatic actuator Flight control modes Fly-by-wire Hamulec aerodynamiczny Instalacja hydrauliczna Kaczka Klapka odciążająca (flettner) Klapolotka Lotka-hamulec aerodynamiczny Lotki Odpychacz drążka Odwzorowanie obciążeń sterów Orczyk Pedały Ryglownik sterów Spoileron Spojler Sterolotki Stery kierunku wysokości Trymer Wibrator drążka Wolant Yaw damper Zwichrzenie skrzydła
Urządzenia zwiększające siłę nośną oraz aerodynamikę skrzydeł	Channel wing Dog-tooth Grzebień aerodynamiczny Klapy Gouge’a Gurneya Kruegera z nadmuchem Skrzela Skrzydło pasmowe Stall strips Strake Turbolizator Uszczelnienie krawędzi natarcia Winglet
Awionika i systemy przyrządów pokładowych	ACAS ADIRU Centrala aerometryczna ECAM EFIS EHSI EICAS GPS GPWS HSI INS Kompas Koordynator zakrętu LRI Machometr Nawigacja satelitarna Paliwomierz Panel lampek ostrzegawczych Prędkościomierz Radiowysokościomierz SIGI Statyczny system Pitota System zarządzania lotem Szklany kokpit Sztuczny horyzont TCAS Transponder Wariometr Wskaźnik kursu Wskaźnik zejścia z kursu Wysokościomierz Zakrętomierz Żyrokompas
Czujniki i urządzenia zespołów napędowych oraz instalacji paliwowej	ATR Automatyczna przepustnica Dźwignia przepustnicy FADEC Gascolator Intake ramp Odwracacz ciągu Okapotowanie NACA Paliwomierz PCU Pierścień Townenda Stożek wlotowy Zbiornik paliwa integralny konforemny samouszczelniający zewnętrzny
Podwozie i urządzenia hamujące	Autobrake Hak hamowniczy Podwozie koło podwozia kółko ogonowe Landing gear extender płoza płoza ogonowa pływak Spadochron hamujący Tundra tire
Urządzenia ratownicze i awaryjne	Awaryjny system tlenowy Fotel wyrzucany Kabina oddzielana Kapsuła ratownicza Turbina powietrzna
Pozostałe systemy	APU Bleed air Deicing boot Environmental Control System Instalacja przeciwoblodzeniowa Intercom Passenger service unit Reflektor lądowania Rejestrator parametrów lotu QAR Światła pozycyjne Toaleta pokładowa