Di Renjie
| |||||||||
| Nazwisko chińskie | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||||
Di Renjie (wym. ti żen-cie; ur. 630, zm. 700[1]) – chiński urzędnik państwowy z czasów dynastii Tang. Znany z nieposzlakowanej opinii, dwukrotnie pełnił funkcję kanclerza na dworze cesarskim.
Urodził się w mieście Taiyuan w rodzinie z tradycjami urzędniczymi (jego dziadek i ojciec pracowali w cesarskiej administracji)[2]. W 686 r. został sędzią w Gansu, dwa lata później przeniósł się do Fuzhou. Przeprowadził wówczas wielką akcję masowego burzenia świątyń na terenie południowych Chin, uznając lokalne kulty za niepotrzebne i sprzeczne z obowiązującą ideologią konfucjańską. Zniszczono ponad 1700 miejsc kultu, oszczędzając jedynie te poświęcone dawnym bohaterom takim jak Wielki Yu[3]. Potem przez pięć lat piastował stanowisko kanclerza aż do 692 r., kiedy to na skutek fałszywych oskarżeń o zdradę znalazł się w więzieniu[4]. Po odzyskaniu wolności w 696 r. został oddelegowany przez cesarzową Wu Zetian do Weizhou, a w 697 r. ponownie został kanclerzem[5]. Odegrał ważną rolę w życiu politycznym ówczesnych Chin[6], przyczyniając się m.in. do odzyskania władzy przez dynastię Tang (przekonując cesarzową Wu, aby nie osadzała na tronie swojego faworyta[7]).
Di Renjie miał dwóch synów: Di Guangsi (狄光嗣) i Di Jinghui (狄景晖); obaj osiągnęli stanowiska mandarynów[8]. Jego prawnuk[9] Di Jianmo (狄兼謨) sprawował urząd cenzora w stołecznym mieście Chang’an[10].
Bohater chińskich opowieści
[edytuj | edytuj kod]Di Renjie zyskał sławę i sympatię ludu jako sprawiedliwy sędzia, rozwiązujący liczne zagadki kryminalne i łagodzący spory[11]. Opowieści o jego wyczynach zostały spisane za czasów dynastii Ming. W klasycznej wersji sędzia Di jest nieomylny, pozbawiony wad, rozwiązuje kilka spraw jednocześnie i w czasie śledztwa często korzysta ze wskazówek o charakterze nadprzyrodzonym.
Na postaci Di Renjie wzorowany jest bohater serii kryminałów Roberta van Gulika, Sędzia Di[12]. Losy tej samej postaci opisywali także inni autorzy, np. Frédéric Lenormand. W 2010 roku powstał również film fabularny na motywach opowieści o Di Renjie, wyreżyserowany przez Tsui Harka.
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ H. West, Wilt L. Idema: Monks, bandits, lovers, and immortals: eleven early Chinese plays. Indianapolis: Hackett Publishing, 2010, s. 5. ISBN 978-1-60384-303-4.
- ↑ Nicola Di Cosmo: Military culture in imperial China. Cambridge, Massachusetts: Harvard University Press, 2009, s. 172. ISBN 978-0-674-03109-8.
- ↑ Patricia Buckley Ebrey, Peter N. Gregory: Religion and Society in T'ang and Sung China. Honolulu: University of Hawaii Press, 1993, s. 78. ISBN 978-0824815127.
- ↑ Congren Wang, Tsʻung-jen Wang, Zongzhi Zhang: Tales about prime ministers in Chinese history. Hong Kong: Hai Feng Publishing, 1994, s. 152. ISBN 962-238-219-3.
- ↑ Chung Tan: China and the brave new world: a study of the origins of the Opium War (1840-42). Durham, NC: Carolina Academic Press, 1978, s. 34. ISBN 9890890862.
- ↑ Wenhui He: Ch'en Tzu-Ang: innovator in T'ang poetry. Hong Kong: Chinese University Press, 1993, s. 5. ISBN 962-201-420-8.
- ↑ Charles R. Stone: The fountainhead of chinese erotica: the lord of perfect satisfaction (Ruyijun zhuan). Honolulu: University of Hawaii Press, 2003, s. 88. ISBN 0-8248-2412-1.
- ↑ David McMullen. The Real Judge Dee: Ti Jen-chieh and the T'ang Restoration of 705. „Asia Major”. Volume 6, part 1, s. 45, 1993.
- ↑ 刘贯文: 三晋历史人物. T. 2. Beijing: 书目文献出版社 (Shu mu wen xian chu ban she), 1993, s. 307.
- ↑ 谢圣明, 黄立平: 白話二十四史. T. 10. Beijing: 中国华侨出版社 (Zhong guo hua qiao chu ban she), 1999, s. 224. ISBN 7-80120-296-1.
- ↑ John Elliot Wills: Mountain of fame: portraits in Chinese history. Princeton, New Jersey: Princeton University Press, 1996, s. 143. ISBN 978-0691026749.
- ↑ Jeffrey C. Kinkley: Chinese justice, the fiction: law and literature in modern China. Stanford, California: Stanford University Press, 2000, s. 61. ISBN 978-0804739764.