Przejdź do zawartości

Dobromil (obwód lwowski)

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Ten artykuł dotyczy miasta na Ukrainie. Zobacz też: inne znaczenia tej nazwy.
Dobromil
Добромиль
Ilustracja
Zamek Herburtów pod Dobromilem
Herb Flaga
Herb Flaga
Państwo

 Ukraina

Obwód

 lwowski

Burmistrz

Jurij Petryk[1]

Powierzchnia

4,97 km²

Wysokość

336 m n.p.m.

Populacja (2019)
• liczba ludności


4260[2]

Kod pocztowy

82042

Położenie na mapie Ukrainy
Mapa konturowa Ukrainy, blisko lewej krawiędzi nieco u góry znajduje się punkt z opisem „Dobromil”
Położenie na mapie obwodu lwowskiego
Mapa konturowa obwodu lwowskiego, blisko lewej krawiędzi znajduje się punkt z opisem „Dobromil”
Ziemia49°34′14″N 22°47′22″E/49,570556 22,789444
Multimedia w Wikimedia Commons
Informacje w Wikipodróżach
Strona internetowa
Przedwojenny ratusz w centrum Dobromila

Dobromil (ukr. Добромиль, Dobromyl) – miasto na Ukrainie, w obwodzie lwowskim, w rejonie starosamborskim.

Dobromil leży nad Wyrwą, około 5 km od granicy z Polską.

Historia

[edytuj | edytuj kod]

Pierwsze zapisy pochodzą z roku 1374. Osada założona przez Herburtów z nadania księcia Władysława Opolczyka. W roku 1566 Zygmunt August wynagradza Stanisława Herburta za wierną służbę oraz usługi wojenne pozwalając zamienić wieś Dobromil (własność Herburtów) na miasto z prawem magdeburskim. Z roku 1570 pochodzą pierwsze wzmianki o Żydach osiedlających się w mieście[3]. W roku 1584 Stanisław Herburt buduje tu murowany zamek. Położony był w 1589 roku w ziemi przemyskiej województwa ruskiego[4]. W roku 1614 wydano tutaj po raz pierwszy Roczniki, czyli kroniki sławnego Królestwa Polskiego Jana Długosza. Dobromil uzyskał prawo składu w 1646 roku[5]. W XVII wieku w Dobromilu powstaje samodzielna gmina żydowska. W 1765 r. w Dobromilu zamieszkuje około 1265 Żydów. Z Dobromila pochodzi jedna z gałęzi Herburtów - Dobromilscy. Stanisław Herburt jest również jednym z fundatorów unickiego monasteru według reguły św. Bazylego w Dobromilu. Wnętrza świątyni przyozdobione są wizerunkami Herburtów. Do I Rozbioru Polski w 1772 roku była to ziemia przemyska w województwie ruskim.

Od 1772 r. w składzie należącej do Austrii prowincji Królestwo Galicji i Lodomerii (przez pewien czas jako miasto wchodziło w skład obwodu sanockiego[6]). W 1784 r. w pobliżu powstaje kolonia Engelsbrunn, stanowiąca obecnie część miasta. Od roku 1872 przez miasto prowadziła linia kolejowa łączącą Lwów z Budapesztem tzw. Pierwsza Węgiersko-Galicyjska Kolej Żelazna, w mieście znajduje się dworzec kolejowy. W roku 1876 zostaje miastem powiatowym (powiat dobromilski, kosztem Birczy). W 1880 r. w Dobromilu żyje 2734, a w Engelsbrunnie 291 mieszkańców. W tej liczbie jest 655 rzymskich katolików, 479 grekokatolików, 1884 Żydów i 7 osób innych wyznań.

Od 1918 roku ponownie na terytorium Polski. W 1921 r. Dobromil liczył 5386 mieszkańców, z czego 2119 Żydów. Jest miastem powiatowym województwa lwowskiego, siedzibą sądu powiatowego i innych urzędów i instytucji państwowych. Starostą w tym czasie jest Henryk Kassala.

1 sierpnia 1924 do Dobromila włączono Huczko z Engelsbrunnem[7].

Po przegranej przez Polskę kampanii wrześniowej Dobromil znalazł się w części zajętej przez ZSRR. Od 4 grudnia 1939 r. znajdował się w składzie USRR, w obwodzie drohobyckim.

22 czerwca 1941 po ataku Niemiec na ZSRR, wobec groźby zajęcia Przemyśla przez wojska niemieckie, NKWD ewakuowało więźniów z tamtejszego więzienia. Więźniów kryminalnych wypuszczono, kilkuset więźniów politycznych doprowadzono do aresztu w Dobromilu. Więźniów tych enkawudziści zamordowali razem osadzonymi w areszcie już wcześniej. Masowe egzekucje odbywały się na terenie aresztu oraz nad nieczynnym szybem kopalni soli w pobliskim Lacku. Skrępowanych mężczyzn uderzano młotami w tył głowy i wrzucano do szybu. Osobno, w kaplicy, zabito kobiety; jedną z ofiar ukrzyżowano na ścianie. Istnieją rozbieżne szacunki liczby ofiar tych masakr. Piotr Zychowicz cytuje liczby od 500 do ponad 1000[8]. Według Stanisława Nicieji 270 osób zabito w więzieniu a 700 w kopalni soli[9].

 Osobny artykuł: Zbrodnia w Dobromilu-Salinie.

28 czerwca 1941 Dobromil został zajęty przez Wehrmacht. Niemcy zmusili grupę około 100 Żydów do wydobywania ciał z szybu w Lacku oraz do przygotowywania ich do identyfikacji; podobnie postąpiono na miejscu masakry w więzieniu. Po wykonanej pracy Żydzi zostali 30 czerwca rozstrzelani i wrzuceni do szybu kopalni. Następnie szyb został zalany betonem. Egzekucji dokonało Einsatzkommando 6 na rozkaz Otto Rascha oraz Friedricha Jeckelna, obecnych w tym czasie w Dobromilu[10]. Einsatzkommando spaliło także synagogę (według Motyki sprawcami byli Ukraińcy[11]) a w niej, według niektórych źródeł, 200 Żydów[12]. Ofiary dostarczała Niemcom ukraińska milicja[10].

Miasto znalazło się pod okupacją niemiecką. Od 3 listopada 1941 r. na terenie powiatu przemyskiego dystryktu krakowskiego w składzie Generalnego Gubernatorstwa. Podczas okupacji hitlerowskiej, w październiku 1941 roku Niemcy utworzyli getto dla żydowskich mieszkańców. Przebywało w nim około 3200 Żydów. 29 lipca 1942 roku zostali wywiezieni do obozu zagłady Bełżcu i tam zamordowani[13]; część rozstrzelali na miejscu[12].

W latach 1943–1945 nacjonaliści ukraińscy z OUN-UPA zamordowali w różnych okolicznościach 23 Polaków[14].

8 sierpnia 1944 r. miasto zostało zajęte przez wojska radzieckie[15]. Po II wojnie światowej ponownie w składzie Ukraińskiej Socjalistycznej Republiki Radzieckiej - początkowo w obwodzie drohobyckim, później ponownie we lwowskim. Po uzyskaniu w 1991 r. niepodległości przez Ukrainę w jej składzie.

Ważniejsze obiekty

[edytuj | edytuj kod]

Związani z Dobromilem

[edytuj | edytuj kod]
Honorowi obywatele
 Z tym tematem związana jest kategoria: Ludzie związani z Dobromilem.

W Dobromilu działa oddział Towarzystwa Kultury Polskiej Ziemi Lwowskiej[19].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ Хто очолив міста та селища Львівщини (оновлюється) (ukr.)
  2. ↑ Чисельність наявного населення України на 1 січня 2019 року. Державна служба статистики України. Київ, 2019. стор.51
  3. ↑ zobacz stronę Żydowskiego Instytutu Historycznego poświęconą Dobromilowi https://archive.ph/20070818071029/http://www.jewishinstitute.org.pl/pl/gminy/miasto/831.html
  4. ↑ Aleksander Jabłonowski, Polska XVI wieku pod względem geograficzno-statystycznym. T. 7. Ziemie ruskie. Ruś Czerwona. Cz. 1, Warszawa 1901, s. 6.
  5. ↑ Stan Lewicki, Historja handlu w Polsce na tle przywilejów handlowych : (prawo składu), Warszawa 1920, s. 139.
  6. ↑ Zob.: Galicja pod względem topograficzno-geograficzno-historycznym / skreślona przez Hipolita Stupnickiego. Z mapą. Lwów : nakładem autora, Drukarnia Zakładu narodowego im. Ossolińskich, 1849, s. 55.
  7. ↑ Dz.U. z 1924 r. nr 65, poz. 639
  8. ↑ Piotr Zychowicz: Zapomniana zbrodnia w kopalni soli. rp.pl, 21-06-2011. [dostęp 2015-12-29]. (pol.).
  9. ↑ Stanisław Sławomir Nicieja, Kresowa Atlantyda. Historia i mitologia miast kresowych. Tom IV. Kołomyja, Żabie, Dobromil, Opole: Wydawnictwo MS, 2014, s. 250-252, ISBN 978-83-61915-41-6, OCLC 876475146.
  10. ↑ a b Kai Struve, Tremors in the Shatterzone of Empires: Eastern Galicia in Summer 1941, [w:] Shatterzone of Empires: Identity and Violence in the German, Habsburg, Russian, and Ottoman Borderlands, Red. Omer Bartov, Eric D. Weitz, Bloomington: Indiana University Press, 2013, s. 467
  11. ↑ Grzegorz Motyka, Ukraińska partyzantka 1942-1960, Warszawa: Instytut Studiów Politycznych PAN, 2006, s. 97, ISBN 83-88490-58-3, OCLC 838973434.
  12. ↑ a b Холокост на территории СССР: Энциклопедия, Red. I.A. Altman, Moskwa 2009, ISBN 978-5-8243-1296-6 s. 275
  13. ↑ Geoffrey P. Megargee (red.), Encyclopedia of camps and ghettos, 1933-1945, t. II, part A, s. 501.
  14. ↑ Szczepan Siekierka, Henryk Komański, Krzysztof Bulzacki, Ludobójstwo dokonane przez nacjonalistów ukraińskich na Polakach w województwie lwowskim 1939–1947, Wrocław: Stowarzyszenie Upamiętnienia Ofiar Zbrodni Ukraińskich Nacjonalistów, 2006, s. 119, ISBN 83-85865-17-9, OCLC 77512897.
  15. ↑ ВОВ-60 - Сводки. [dostęp 2012-04-15]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-04-15)].
  16. ↑ Szematyzm na rok 1895. Lwów: 1895, s. 3.
  17. ↑ Aleksander Stangenhaus. † Dr Ludwik Ćwiklicer. „Przegląd Lekarski”, s. 813-814, Nr 50 z 16 grudnia 1911. 
  18. ↑ Korosteński/Korostyński
  19. ↑ Towarzystwo Kultury Polskiej Ziemi Lwowskiej

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]
Powiat dobromilski (1920–1939)
Przynależność wojewódzka
Miasta / Prawa miejskie (1920-34 →)
Miasteczka (1920-34)
Gminy miejskie (1920-39 →)
Gminy wiejskie zbiorowe
(1934-39 →)
  1. ↑ a b c d e f g h i j istniała także 1941-44 w Landkreis Przemysl
  2. ↑ a b c d e od 1944 w ZSRR
  3. ↑ a b c zniesiona w 1939 bez późniejszej reaktywacji
  4. ↑ a b c d e od 1944 w Polsce, w powiecie przemyskim
  5. ↑ od 1952 ponownie w Polsce
Miasta obwodu lwowskiego

Miejscowości rejonu starosamborskiego
Miasta
Osiedla
Wsie
Zniesione wsie

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Dobromil_(obwód_lwowski)&oldid=70786304”