Dwoinka rzeżączki

Dwoinka rzeżączki
	Systematyka
Domena	bakterie
Typ	proteobakterie
Klasa	betaproteobakterie
Rząd	Neisseriales
Rodzina	Neisseriaceae
Rodzaj	Neisseria
Gatunek	dwoinka rzeżączki
	Nazwa systematyczna
	Neisseria gonorrhoeae

Dwoinka rzeżączki, gonokok (Neisseria gonorrhoeae) – nieruchliwa, nieprzetrwalnikująca bakteria tlenowa, wywołująca jedną z chorób przenoszonych drogą płciową: rzeżączkę.

Hodowla

Hodowla bakterii jest stosunkowo trudna – nie rosną one na zwykłych podłożach hodowlanych, tylko na wzbogaconych (agar czekoladowy, pożywka wzbogacona białkiem, podłoże Thayera-Martina). Do wzrostu należy zapewnić odpowiednie stężenie CO₂^[1] wynoszące 10% oraz odpowiednią wilgotność. Płytka, na której umieszcza się bakterie, powinna mieć już odpowiednią temperaturę; w przeciwnym razie istnieje ryzyko niepowodzenia hodowli. Bakterie nie wzrastają też przy temperaturze 24 stopni (cecha różnicująca w obrębie rodzaju). Po dłuższej hodowli przestają łączyć się w pary (dwoinki), a kolonia przybiera inne kształty (zwykle komórki pojedyncze lub tetrady).

W zapaleniu ostrym są one widoczne wewnątrz makrofagów.

Profil biochemiczny

Podobnie jak pozostałe bakterie z rodzaju Neisseria, dwoinka rzeżączki nie jest aktywna metabolicznie. Nie fermentuje cukrów, przekształca glukozę do kwasu, bez wytwarzania gazu. Nie wytwarza H₂S ani barwników.

Chorobotwórczość

Poza rzeżączką bakteria może powodować zakażenia innych układów – dotyczy to zwłaszcza pacjentów z obniżoną odpornością. Noworodki mogą być zakażone podczas porodu przez skolonizowane matki – objawia się to najczęściej zapaleniem spojówek, które nieleczone prowadzi nawet do ślepoty.

Czynniki determinujące zjadliwość^[1]^[2]:

fimbrie (związane również ze zmiennością antygenową)
pile
brak otoczki bakteryjnej, ale charakterystyczny dla niej ujemny ładunek powierzchniowy^[3]
białka błonowe: zewnętrzne białka błonowe I i II (związane z inwazją, przyleganiem, właściwościami antyfagocytarnymi i zmiennością antygenową)
peptydoglikan
lipopolisacharyd
endotoksyna
enzymy: proteaza IgA i β-laktamaza

Wrażliwość

Bakteria jest wrażliwa na większość antybiotyków oraz na zwykłe środki dezynfekcyjne. Ginie po kilku minutach przy temperaturze 60 stopni, podobnie nie przeżywa długo w warunkach pokojowych. Jest bardzo wrażliwa na wysychanie i światło. W ciemnym i wilgotnym środowisku (bielizna, pościel, ręczniki, gąbki) utrzymuje się przy życiu około doby.

Wobec bakterii aktywność zachowują^[1]:

Wobec penicylin, makrolidów, fluorochinolonów i tetracyklin może występować oporność^[1].

Bakteria jest wrażliwa także na minimalne stężenia azotanu srebra. Wykorzystano to w leczeniu noworodków chorych na zapalenie spojówek, wkraplając im do oka roztwór tego związku (zabieg Credégo).

Przypisy

↑ ^a ^b ^c ^d Antybiotykoterapia praktyczna. Danuta Dzierżanowska. ISBN 978-83-7522-013-1. Wydanie IV. Strona 298-299
↑ Gabriel Virella: Mikrobiologia i choroby zakaźne. Wrocław: "Urban & Partner", 2000, s. 146-147. ISBN 83-85842-59-4.
↑ Patrick R.P.R. Murray Patrick R.P.R. i inni, Mikrobiologia, wyd. Dodruk, Wrocław: Edra Urban & Partner, 2016, ISBN 978-83-65625-26-7 [dostęp 2024-07-16] .

Bibliografia

Podstawy Mikrobiologii Lekarskiej. PZWL, Warszawa 1979. Praca pod redakcją Leona Jabłońskiego. ISBN 83-200-0181-1. Strony 225-232

Przeczytaj ostrzeżenie dotyczące informacji medycznych i pokrewnych zamieszczonych w Wikipedii.

[Dzie-1] Antybiotykoterapia praktyczna. Danuta Dzierżanowska. ISBN 978-83-7522-013-1. Wydanie IV. Strona 298-299

[Virella_146-2] Gabriel Virella: Mikrobiologia i choroby zakaźne. Wrocław: "Urban & Partner", 2000, s. 146-147. ISBN 83-85842-59-4.

[3] Patrick R.P.R. Murray Patrick R.P.R. i inni, Mikrobiologia, wyd. Dodruk, Wrocław: Edra Urban & Partner, 2016, ISBN 978-83-65625-26-7 [dostęp 2024-07-16] .

[1]

[2]

[3]