Ernest Reyer

Ernest Reyer

Ernest Reyer (ok. 1848)
Imię i nazwisko	Louis Étienne Ernest Rey
Data i miejsce urodzenia	1 grudnia 1823 Marsylia
Pochodzenie	francuskie
Data i miejsce śmierci	5 stycznia 1909 Le Lavandou
Gatunki	muzyka poważna, muzyka romantyczna
Zawód	kompozytor, krytyk muzyczny
Odznaczenia

Ernest Reyer, właśc. Louis Étienne Ernest Rey (ur. 1 grudnia 1823 w Marsylii, zm. 15 stycznia 1909 w Le Lavandou) – francuski kompozytor, krytyk muzyczny okresu romantyzmu.

Życiorys

Mimo iż jego ojciec (notariusz) nie chciał, aby jego syn został muzykiem, nie przeszkadzał mu w tym jednak i pozwolił studiować w konserwatorium od wieku lat sześciu do szesnastu. W 1839 r., mając lat szesnaście, Ernest odbył podróż do Afryki Północnej, podejmując pracę pod okiem swojego szwagra (szefa rachunkowości w ministerstwie w Algierii). Jednakże ta praca nie była zbyt odpowiednią dla nieco nonszalanckiego i niezdyscyplinowanego adepta. Zachowane dokumenty administracyjne wskazują jednak, że Reyer napisał w tym czasie wiele esejów i opowieści, a także oryginalne utwory taneczne. Pośród tych młodzieńczych kompozycji niektóre otrzymały przychylne recenzje w prasie lokalnej, wliczając w to i Mszę, którą wykonano w katedrze na przybycie księcia Aumale w 1847 r.

Powróciwszy do burzliwego Paryża roku 1848, Reyer zostaje przedstawiony do wielu znanych artystów, wliczając Gustawa Flauberta i Teofila Gautiera. Południowa Francja i Prowansji przyciągały go jednak najbardziej, i tam powracał często, socjalizując się pośród lokalnej ludności, grając w domino i paląc swoją ulubioną fajkę. Często w latach późniejszych wspominał, że ta fajka była dla niego najlepszym źródłem inspiracji.

Ciotka Ernesta, Louise Farrenc, profesorka gry na fortepianie w Konserwatorium Paryskim (także utalentowana kompozytorka), kierowała początkowymi studiami Ernesta tamże. W 1850 r. Reyer skomponował odę symfoniczną Le sélam sopran, tenor, baryton i chór z orkiestrą do słów Gautiera, wykonaną w „Teatrze Włoskim” w Paryżu. W cztery lata później, w 1854 r., Reyer skomponował swoją pierwszą operę: jednoaktowy Maître Wolfram (libretto Joseph Méry). Gdy Hector Berlioz usłyszał wykonanie tego dzieła w Operze Komicznej (Opéra-Comique), natychmiast rozpoznał talent Reyera.

Stopniowo, fama rozpościerała się pod jego stopami i w 1857 r. krytyk muzyczny, Charles Monselet, pisał: „Czyż to muzyk, który pisze, czy może pisarz, który komponuje? Tego nie wiem, ale mam nadzieję, że ten utalentowany chłopiec odnajdzie swoją drogę i będzie pisał i komponował. Niektórzy spośród krytyków odnotowali jednakże, że jego osiągnięcia w instrumentacji nie osiągnęły jeszcze wyżyn muzycznego polotu.

Następnego roku Reyer skomponował balet „Sacountalâ” (i tym razem do opowieści Gautier’a). Balet ten był wykonany 24 razy aż do sezonu 1859/60.

Do końca 1860 r. Reyer ukończył komponowanie swojej nowej, ambitniejszej, opery typu „opery komicznej” (śpiew przeplatany z nielicznymi partiami mówionymi): La statue (Statua), zainspirowanej elementami wziętymi ze znanych Księgi tysiąca i jednej nocy, libretta Michel Carré’a i Jules Barbier’a. Opera ta miała swoją premierę w Teatrze Lirycznym (Théâtre Lyrique) w Paryżu w dniu 11 kwietnia 1861 r. Był to wielki sukces dla młodego kompozytora. Sam Jules Massenet chwalił go później w swoich Memoirs. Owego i następnego sezonu opera ta otrzymała 60 przedstawień.

Kariera kompozytora została tym samym ugruntowana, a on sam otrzymał w roku 1862 tytuł Kawalera Legii Honorowej. Tego samego roku ukończył komponowanie swej Érostrate, opery w dwóch aktach, wykonanej w sierpniu 1862 w Baden-Baden z udziałem wielu znanych arystokratycznych rodzin, co pozwoliło mu uzyskać wielkie uznanie i wyróżnienie oraz medal „Czerwonego Orła” z rąk samej królowej Prus.

Pomimo tych pierwszych młodzieńczych sukcesów, reputacja i kariera Reyera jako kompozytora, zaczęła chylić się od tego momentu ku zmierzchowi. Tenże „Érostate” okazał się być zupełnym fiaskiem (otrzymując zaledwie trzy przedstawienia), a ten fakt zaś przekreślił jakiekolwiek szanse dla Reyera do wejścia z tą opera na scenę Opery Paryskiej.

Do najbardziej znanych dzieł Reyera zaliczany jest Sigurd, oparty on podobnym zbiorze mitów i legend skandynawskich, które to i sam Richard Wagner użył także w swoim Pierścieniu Nibelunga. Jednakże muzyka Sigurda pomimo że zawiera podobne elementy użyte w dwóch ostatnich członach tej tetralogii, jest zupełnie innego charakteru, będąc stylem i tradycją związana silnie z nurtem heroicznej wielkiej opery francuskiej, i podobna jest raczej do muzyki Berlioza niż do Wagnera. Po wielu nieudanych próbach i długotrwałych negocjacjach z dyrekcją Opery Paryskiej, zanim Reyer (który komponował swoją wielką 5-aktową operę stopniowo w fazach począwszy od 1862) był w stanie wystawić Sigurda tamże, prapremiera tej opery odbyła się najpierw w Brukseli w 1884 r. Pokładając niezwykle wysokie wymagania dla czołowych solistów, periodycznie, jakkolwiek rzadko, jest ona wystawiana we Francji i do czasów współczesnych (ostatnim razem w 1995 r.)

Ostatnią operą Reyera okazał się być Samammbô (1890), oparty na powieści Gustawa Flauberta. Także i ta opera, skomponowana kilka lat wcześniej, napotykała początkowy opór dyrekcji teatru (tak jak to było i w przypadku Sigurda). Samammbô pozyskał 46 przedstawień od maja to grudnia 1892 r., wystawiony został w tym samym teatrze co i Sigurd, w Brukseli, a później także i w Rouen.

Będąc niezdolnym do utrzymania się tylko z dochodów wystawiania swoich oper, Reyer (który nie był zbyt wybrednym ani wymagającym luksusu, przez ponad 40 lat dzierżawiąc to samo małe mieszkanie w Paryżu) okazał się być bardziej sławnym jako krytyk muzyczny, gdy po zmarłym w 1869 r. Berliozie przejął zaszczytne obowiązki recenzenta w Le Journal des débats. Pracował także jako bibliotekarz w Akademii Muzycznej (Opéra) w Paryżu.

Ernest Reyer umarł w Le Lavandou we Francji południowej, ok. 80 km na wschód od Marsylii.

Odznaczenia

• Order Orła Czerwonego (Prusy, 1862)
• Krzyż Wielki Legii Honorowej (Francja, 1906)

Dzieła wybrane

Les Hommes N 344 Ernest Reyer

• Chœur des buveurs et chœurs des assiégés, ca. 1848.
• Le sélam, 1850.
• Maître Wolfram, 1-act Opéra Comique, 1854.
• Sacountalâ, ballet 1858.
• Chant des paysans (from Les Volontaires de 1814 by V. Séjour), 1861.
• La statue, 1861.
• Erostrate, 1862.
• L’hymne du Rhin, words by Méry, 1865.
• La Madeleine au désert, poems by Ed. Blau, 1874.
• Marche tzigane.
• Recueil de mélodies et de fragments d’opéras.
• Sigurd, 1884.
• Salammbô, 1890.
• Tristesse, poems by Ed. Blau, 1884.
• L’homme, poems by G. Boyer, 1892.
• Trois sonnets, poems by C. du Locle.

Wybrane pisma

• Notes de musiques, Charpentier, 1875.
• Notice sur Félicien David, Académie des Beaux-Arts, 17 November 1877.
• Berlioz, Revue des Revues, 1 January 1894.
• Quarante ans de musique (1857-1899), posthumus publication with préface and notes by Henriot, Calmann-Lévy, 1910, in-8°.

Bibliografia

• Adolphe Jullien, Ernest Reyer: biographie critique, H. Laurens, Paris 1909
• Ernest Reyer as Berliozian by Steven Huebner, Oxford Univ. Press 2006, strony=169–177, ISBN 978-0-19-518954-4.
• G. Kordes, Ernest Reyer: progressiste ou conservateur? Son esthétique de l’opéra réalisée dans Sigurd: Figures d’époque (Ernest Reyer: progressist or conservative? His aesthetics of opera in Sigurd: Figures of the epoch), Bull. de la société Th.-Gautier, n°15, 1993.
• Henri de Curzon, « Ernest Reyer, sa vie et ses œuvres », Revue de musicologie, 1924.
• C.E. Curinier, Dictionnaire national des contemporains, 1899
• Charles Monselet, La Lorgnette littéraire: dictionnaire des grands et des petits auteurs de mon temps, éd. Auguste Poulet-Malassis and Eugène de Broise, 1857, p. 188.

Linki zewnętrzne

• Ernest Reyer – twórczość tego autora dostępna w bibliotece cyfrowej International Music Score Library Project
• Ernest Reyer w bazie AllMusic (ang.)