Fusarium culmorum

*Fusarium culmorum*
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	grzyby
Typ	workowce
Klasa	Sordariomycetes
Rząd	Hypocreales
Rodzina	gruzełkowate
Rodzaj	Fusarium
Gatunek	Fusarium culmorum
	Nazwa systematyczna
	Fusarium culmorum (Wm.G. Sm.) Sacc.; Syll. fung. (Abellini) 10: 726 (1892)

Fusarium culmorum (Wm.G. Sm.) Sacc. – gatunek grzybów z rodziny gruzełkowatych (Nectriaceae)^[1].

Systematyka i nazewnictwo

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Fusarium. Nectriaceae, Hypocreales, Hypocreomycetidae, Sordariomycetes, Pezizomycotina, Ascomycota, Fungi^[1].

Po raz pierwszy zdiagnozował go w 1884 r. William Gardner Smith nadając mu nazwę Fusisporium culmorum. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadał mu w 1892 r. Pier Andrea Saccardo.

Synonimy nazwy naukowej^[2]:

Fusarium culmorum (Wm.G. Sm.) McAlpine 1896
Fusarium culmorum (Wm.G. Sm.) Sacc. 1892 f. culmorum
Fusarium culmorum (Wm.G. Sm.) Sacc. 1892 var. culmorum
Fusarium culmorum var. leteius Sherb. 1915
Fusarium culmorum var. majus Wollenw. 1924
Fusisporium culmorum Wm.G. Sm. 1884

Morfologia

Grzybnia hodowana na sztucznych pożywkach rozwija się szybko. Początkowo jest żółta, ale z czasem ulega pigmentacji na czerwonawo. Po 7–10 dniach strzępki na powierzchni zmieniają barwę na czerwonawą. Barwę taką mają również zarodniki. Starsze kolonie stają się czerwonawo-brązowe^[3].

Fusarium culmorum nie tworzy teleomorfy, znana jest tylko jego anamorfa^[4]. Wytwarza krótkie, grube, z mocno wygiętą częścią grzbietową makrokonidia, które często są przedzielone 3-ma bądź 4-ma przegrodami. Mają rozmiar 26–36 × 4–6 μm i powstają w sporodochiach lub pionnotach, a czasami także na konidioforach wyrastających na obrzeżach grzybni. Nie wytwarza mikrokonidiów, czasami natomiast pojedynczo, w łańcuszkach lub w skupiskach powstają chlamydospory. Mają owalno-kulisty kształt i gładkie lub szorstkie ściany^[3]. Z filogenetycznego punktu widzenia jest zbliżony do F. graminearum, który występuje w cieplejszym klimacie Europy Zachodniej.

Występowanie i siedlisko

Gatunek kosmopolityczny, poza Antarktydą występuje na wszystkich kontynentach, a także na wyspach. Jest pospolity na obszarach o klimacie umiarkowanym, dominuje w rejonach chłodniejszych^[3].

Występuje głównie w glebie, ale także w kompoście i oborniku. W glebie znajdowano go na głębokości do 0,5 m. Na słomie w glebie może przetrwać do 2 lat. Pasożyt i saprotrof porażający bardzo wiele gatunków roślin. Pasożytuje na gatunkach z rodziny wiechlinowatych, ale także na całej gamie gatunków należących do rodzin: pryszczyrnicowate, brzozowate, dzwonkowate, różowate, skalnicowate, komosowate, astrowate, powojowate, dyniowate, bobowate, liliowate, ślazowate, bananowate, arekowate, kapustowate, psiankowate, goździkowate, powojowate, fiołkowate, winoroślowate, a także na iglastych i niektórych grzybach^[3].

Znaczenie

Jest najczęściej izolowanym patogenem roślinnym. Wytwarza liczne mykotoksyny^[5].
Wywołuje u roślin choroby objęte wspólną nazwą fuzarioz. Wśród roślin uprawianych w Polsce są to: fuzaryjna zgorzel bobu, fuzarioza kłosów zbóż, fuzarioza kolb kukurydzy, sucha zgnilizna bulw ziemniaka, fuzarioza soi, fuzarioza lnu, fuzarioza chmielu, fuzaryjna zgorzel fasoli, fuzaryjna zgorzel grochu, fuzaryjna zgorzel bobu, fuzarioza kłosów zbóż, fuzarioza kolb kukurydzy i fuzariozy niektórych roślin ozdobnych^[6]. Zarodniki Fusarium culmorum izolowane są ze wszystkich części roślin rolniczych wielu głównych upraw tj. pszenicy, jęczmienia, żyta, owsa, kukurydzy, a nawet pomidorów^[3].
Znaczenie gospodarcze tych chorób dotyczy nie tylko obniżenia plonu ziarna i jego parametrów, lecz także obniżenia jego jakości spowodowanej obecnością mikotoksyn^[7]. Do mikotoksyn produkowanych przez F. culmorum zaliczamy: zearalenon, deoksyniwalenol DON (z grupy trichotecenów) i niwalenol (z grupy trichotecenów)^[8].

Przypisy

↑ ^a ^b Index Fungorum. [dostęp 2016-11-18]. (ang.).
↑ Species Fungorum. [dostęp 2016-11-18]. (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e Mycobank. Fusarium culmorum. [dostęp 2016-11-18].
↑ Leslie J.F., Summerell B.A.: The Fusarium, Laboratory Manual. Blackwell Pub. Prof. first ed., 2006.
↑ Suchorzyńska M., Misiewicz A. Mikotoksynotwórcze grzyby fitopatogeniczne z rodzaju Fusarium i ich wykrywanie technikami PCR.. „Post. mikrobiol.”, s. 221–230, 2009.
↑ ZbigniewZ. Borecki ZbigniewZ., MałgorzataM. Solenberg MałgorzataM. (red.), Polskie nazwy chorób roślin uprawnych, wyd. 2, Poznań: Polskie Towarzystwo Fitopatologiczne, 2017, ISBN 978-83-948769-0-6 .
↑ Sikora H., IKORA, Banachowska J., Doleżnych D.: Badania nad ochroną pszenicy przed fuzariozą kłosów wywołanych przez Fusarium culmorum w warunkach sztucznej infekcji. Postępy w Ochronie Roślin, 47 (2) 2007.
↑ Arseniuk E., Góral T.: Fuzarioza kłosów – czynniki sprawcze i gospodarcze znaczenie choroby. IHAR w Radzikowie.

[if-1] Index Fungorum. [dostęp 2016-11-18]. (ang.).

[sf-2] Species Fungorum. [dostęp 2016-11-18]. (ang.).

[mycobank-3] Mycobank. Fusarium culmorum. [dostęp 2016-11-18].

[4] Leslie J.F., Summerell B.A.: The Fusarium, Laboratory Manual. Blackwell Pub. Prof. first ed., 2006.

[5] Suchorzyńska M., Misiewicz A. Mikotoksynotwórcze grzyby fitopatogeniczne z rodzaju Fusarium i ich wykrywanie technikami PCR.. „Post. mikrobiol.”, s. 221–230, 2009.

[slow-6] ZbigniewZ. Borecki ZbigniewZ., MałgorzataM. Solenberg MałgorzataM. (red.), Polskie nazwy chorób roślin uprawnych, wyd. 2, Poznań: Polskie Towarzystwo Fitopatologiczne, 2017, ISBN 978-83-948769-0-6 .

[7] Sikora H., IKORA, Banachowska J., Doleżnych D.: Badania nad ochroną pszenicy przed fuzariozą kłosów wywołanych przez Fusarium culmorum w warunkach sztucznej infekcji. Postępy w Ochronie Roślin, 47 (2) 2007.

[8] Arseniuk E., Góral T.: Fuzarioza kłosów – czynniki sprawcze i gospodarcze znaczenie choroby. IHAR w Radzikowie.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]