Gloria Swanson

Gloria Swanson
	; Gloria Swanson (1941)
Imię i nazwisko	Gloria May Josephine Svensson
Data i miejsce urodzenia	27 marca 1899 ; Chicago
Data i miejsce śmierci	4 kwietnia 1983 ; Nowy Jork
Zawód	aktorka
Lata aktywności	1914–1983
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Cytaty w Wikicytatach

Gloria Swanson, właśc. Gloria May Josephine Svensson (ur. 27 marca 1899 w Chicago, zm. 4 kwietnia 1983 w Nowym Jorku) – amerykańska aktorka, jedna z najwybitniejszych gwiazd w historii kina niemego.

Pochodzenie

Jej ojciec Joseph Theodore Svensson był z pochodzenia Szwedem. Matka Adelaide Klanowski miała korzenie polskie, niemieckie i francuskie^[1]^[2].

Kariera

W latach 20. należała do czołowych gwiazd ekranu. Uznanie i olbrzymią popularność uzyskała dzięki rolom w takich filmach jak: Kaprys losu (1919), Sadie Thompson (1928, nominacja do Oscara), Królowa Kelly (1928) oraz The Trespasser (1929, nominacja do Oscara).

W 1927 założyła własną wytwórnię filmową.

W epoce kina dźwiękowego występowała sporadycznie. Za najwybitniejszy film tego okresu (a być może również w całej jej karierze) uznaje się Bulwar Zachodzącego Słońca Billy’ego Wildera (1950). Została za niego nominowana najpierw do Złotego Globu (nagrodę otrzymała), a potem do Oscara (przegrała rywalizację o tę cenną statuetkę z Judy Holliday). Poza tym scena z filmu, w której Gloria Swanson mówi: „Dobrze, panie DeMille, jestem gotowa na zbliżenie mojej twarzy” znalazła się na siódmym miejscu na liście 100 najlepszych kwestii filmowych w historii kina ogłoszonej przez Amerykański Instytut Filmowy w 2005. Ponadto w 2006 magazyn Premiere umieścił jej rolę w tym filmie na 69. pozycji wśród 100 najlepszych ról w historii kina.

W latach 60. i 70. współpracowała z telewizją. W 1971 wystąpiła na Broadwayu. Była także malarką i projektantką kostiumów.

Posiada dwie gwiazdy w hollywoodzkiej Alei Sław: jedną za produkcje filmowe – z numerem 6748, drugą za produkcje telewizyjne – numer 6301.

Życie prywatne

Około 1928 roku Swanson została wegetarianką i zwolenniczką zdrowej żywności. Była znana z przynoszenia w miejsca publiczne własnych posiłków w papierowej torbie. Od aktora Dirka Benedicta^[3], który w młodym wieku walczył z rakiem prostaty, dowiedziała się o diecie makrobiotycznej. Odmówił on konwencjonalnej terapii, a swój powrót do zdrowia przypisywał dobroczynnemu działaniu tego rodzaju diety i zdrowego odżywiania się. W 1975 Swanson objeżdżała Stany Zjednoczone i pomagała promować książkę Sugar Blues, którą napisał jej mąż William Dufty.

W początkach roku 1980 wydała autobiografię Swanson on Swanson, która stała się krajowym bestsellerem. Książka została przetłumaczona na język francuski, włoski i szwedzki. Przez całe życie była członkiem Kościoła Luterańskiego. Jej ojciec był wyznania luterańskiego.

Związki i relacje

Była sześciokrotnie zamężna:

Wallace Beery (27.03.1916 – 1919, rozwód);
Herbert K. Somborn (20.12.1919 – 09.08.1922, rozwód), córka Gloria (ur. 1920);
Henri de la Falaise (29.01.1925 – 06.11.1931, rozwód);
Michael Farmer (16.08.1931 – 07.11.1934, rozwód), córka Michele;
George William Davey (29.01.1945 – 28.12.1948, rozwód);
William Dufty (od 02.02.1976 do jej śmierci).

Filmografia

1915: Jego nowe zajęcie (His New Job)
1915: Romans amerykańskiej księżnej (The Romance of an American Duchess)
1915: The Broken Pledge
1915: Sweedie Goes to College
1915: The Fable of Elvira and Farina and the Meal Ticket
1915: Ambition of the Baron, The jako epizod
1915: At the End of a Perfect Day
1916: A Dash of Courage
1916: A Social Club
1916: The Nick of Time Baby
1916: Haystacks and Steeples
1916: The Danger Girl
1916: Hearts and Sparks
1917: Teddy at the Throttle jako Gloria Dawn
1917: A Pullman Bride
1917: Baseball Madness
1917: Dangers of a Bride
1918: Society for Sale jako Phylis Clyne
1918: The Secret Code The jako Sally Carter Rand
1918: Wife or Country jako Sylvia Hamilton
1918: Station Content jako Kitty Manning
1918: Her Decision jako Phyllis Dunbar
1918: Till I Come Back to You
1919: Kaprys losu (Male and Female) jako Lady Mary Lasenby
1919: Nie zmieniaj męża (Don’t Change Your Husband) jako Leila Porter
1919: For Better, for Worse jako Sylvia Norcross
1920: Po co zmieniać żonę? (Why Change Your Wife?) jako Beth Gordon
1920: Something to Think About jako Ruth Anderson
1921: Sprawki Anatola (The Affairs of Anatol) jako Vivian
1921: The Great Moment jako Nada i Nadine Pelham
1921: Under the Lash jako Deborah Krillet
1922: Poza skałami jako Theodora Fitzgerald
1922: Her Gilded Cage jako Suzanne Ornoff
1922: The Impossible Mrs. Bellew jako Betty Bellew
1922: Moja amerykańska żona (My American Wife) jako Natalie Chester
1922: Her Husband’s Trademark jako Lois Miller
1923: Prodigal Daughters jako Swifty Forbes
1923: Hollywood jako ona sama
1923: Ósma żona Sinobrodego (Bluebeard’s Eighth Wife) jako Mona deBriac
1923: Zaza jako Zaza
1924: The Humming Bird jako Toinette
1924: Manhandled jako Tessie McGuire
1924: Wages of Virtue jako Carmelita
1924: Her Love Story jako księżna Marie
1924: Madame Sans-Gêne jako Madame Sans-Gêne
1924: Skandal towarzyski (A Society Scandal) jako Marjorie Colbert
1925: Stage Struck jako Jennie Hagen
1926: Fine Manners jako Orchid Murphy
1926: The Untamed Lady jako St.Clair Van Tassel
1927: Miłość (The Love of Sunya) jako Sunya Ashling
1928: Sadie Thompson jako Sadie Thompson
1929: The Trespasser jako Marion Donnell
1929: Królowa Kelly (Queen Kelly) jako Kitty
1930: Co za wdowa! (What a Widow!) jako Tamarind Brook
1931: Tonight or Never jako Nella Vago
1931: Indiscreet jako Geraldine Trent
1933: Kontrakt małżeński (Perfect Understanding) jako Judy
1934: Music in the Air jako Frieda
1941: Tata szuka żony (Father Takes a Wife) jako Leslie Co
1943: Happy Times and Jolly Moments
1950: Bulwar Zachodzącego Słońca (Sunset Blvd.) jako Norma Desmond
1952: Troje do sypialni C (Three for Bedroom C) jako Ann Haven
1956: Mój syn Neron (Mio figlio Nerone) jako Agrippina
1961: Straightaway jako Lorraine Carrington
1963: Doktor Kildare (Dr. Kildare)
1964: The Alfred Hitchcock Hour jako pani Daniels
1965: My Three Sons jako Margaret McSterling
1974: Mordercze pszczoły (Killer Bees) jako Madame Maria von Bohlen
1974: Port lotniczy 1975 (Airport 1975) jako Gloria Swanson

Nagrody

Złoty Glob 1951: Bulwar Zachodzącego Słońca

Przypisy

↑ Lawrence J. Quirk: The Films of Gloria Swanson. USA: Citadel Press, 1984, s. 256. ISBN 0-8065-0874-4.
↑ Christiane Harzig: Peasant Maids, City Women. USA: Cornell University Press, 1996, s. 283. ISBN 0-8014-8395-6.
↑ Dirk Benedict: Confessions of a Kamikase Cowboy. Avery Publishing Group, 1991.

Linki zewnętrzne

Gloria Swanson w bazie IMDb (ang.)
Gloria Swanson w bazie Filmweb
Clancy Sigal: Gloria Swanson, queen of the silent screen, dies – archive, 1983. theguardian.com, 5 kwietnia 2019. [dostęp 2019-04-05]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-04-05)]. (ang.).

[1] Lawrence J. Quirk: The Films of Gloria Swanson. USA: Citadel Press, 1984, s. 256. ISBN 0-8065-0874-4.

[2] Christiane Harzig: Peasant Maids, City Women. USA: Cornell University Press, 1996, s. 283. ISBN 0-8014-8395-6.

[3] Dirk Benedict: Confessions of a Kamikase Cowboy. Avery Publishing Group, 1991.

[1]

[2]

[3]

1940–1959	Jennifer Jones (1943) Ingrid Bergman (1944) Ingrid Bergman (1945) Rosalind Russell (1946) Rosalind Russell (1947) Jane Wyman (1948) Olivia de Havilland (1949) Gloria Swanson (1950) Jane Wyman (1951) Shirley Booth (1952) Audrey Hepburn (1953) Grace Kelly (1954) Anna Magnani (1955) Ingrid Bergman (1956) Joanne Woodward (1957) Susan Hayward (1958) Elizabeth Taylor (1959)
1960–1979	Greer Garson (1960) Geraldine Page (1961) Geraldine Page (1962) Leslie Caron (1963) Anne Bancroft (1964) Samantha Eggar (1965) Anouk Aimée (1966) Edith Evans (1967) Joanne Woodward (1968) Geneviève Bujold (1969) Ali MacGraw (1970) Jane Fonda (1971) Liv Ullmann (1972) Marsha Mason (1973) Gena Rowlands (1974) Louise Fletcher (1975) Faye Dunaway (1976) Jane Fonda (1977) Jane Fonda (1978) Sally Field (1979)
1980–1999	Mary Tyler Moore (1980) Meryl Streep (1981) Meryl Streep (1982) Shirley MacLaine (1983) Sally Field (1984) Whoopi Goldberg (1985) Marlee Matlin (1986) Sally Kirkland (1987) Jodie Foster / Shirley MacLaine / Sigourney Weaver (1988) Michelle Pfeiffer (1989) Kathy Bates (1990) Jodie Foster (1991) Emma Thompson (1992) Holly Hunter (1993) Jessica Lange (1994) Sharon Stone (1995) Brenda Blethyn (1996) Judi Dench (1997) Cate Blanchett (1998) Hilary Swank (1999)
2000–2019	Julia Roberts (2000) Sissy Spacek (2001) Nicole Kidman (2002) Charlize Theron (2003) Hilary Swank (2004) Felicity Huffman (2005) Helen Mirren (2006) Julie Christie (2007) Kate Winslet (2008) Sandra Bullock (2009) Natalie Portman (2010) Meryl Streep (2011) Jessica Chastain (2012) Cate Blanchett (2013) Julianne Moore (2014) Brie Larson (2015) Isabelle Huppert (2016) Frances McDormand (2017) Glenn Close (2018) Renée Zellweger (2019)
2020–2039	Andra Day (2020) Nicole Kidman (2021) Cate Blanchett (2022) Lily Gladstone (2023)