Gołąbek zebrowany

Gołąbek zebrowany
	Geopelia striata
	(Linnaeus, 1766)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ptaki
Podgromada	Neornithes
Infragromada	ptaki neognatyczne
Rząd	gołębiowe
Rodzina	gołębiowate
Podrodzina	trerony
Rodzaj	Geopelia
Gatunek	gołąbek zebrowany
Synonimy
	Columba striata Linnaeus, 1766;
	Columba striata Linnaeus, 1766;
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; najmniejszej troski
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Gołąbek zebrowany^[3] (Geopelia striata) – gatunek średniej wielkości ptaka z rodziny gołębiowatych (Columbidae), zamieszkujący Azję Południowo-Wschodnią^[4]. Nie jest zagrożony wyginięciem.

Systematyka

Takson opisany po raz pierwszy zgodnie z zasadami nazewnictwa binominalnego w roku 1766 przez Linneusza w 12. edycji pracy Systema Naturae jako Columba striata^[5]^[6]. Blisko spokrewniony z gołąbkiem łuskowanym (G. placida) i gołąbkiem falistym (G. maugeus); niekiedy łączono je w jeden gatunek, choć wyraźnie różnią się głosem^[4]. Nie wyróżnia się podgatunków^[4]^[7].

Etymologia nazwy naukowej

Geopelia: gr. γεω- geō- „ziemny-”, od γη gē „ziemia”, „grunt”; πελεια peleia „gołąb”

striataː łac. striatus „pręgowany”, „prążkowany”, od striare „bruzdkować”, od stria „bruzdka”, „zmarszczka”^[8]

Charakterystyka

Wygląd zewnętrzny

Upierzenie czoła jasnoszare, przechodzące w ciemniejsze na czubku głowy i nad oczami. Kark brązowy. Szyja płowobrązowa, z czarnymi zakończeniami tworzącymi wzór prążków. Pióra na bokach piersi szarawe, w centrum różowawe i przechodzące w płową żółć na brzuchu. Pokrywy skrzydłowe oliwkowobrązowe, na spodzie kasztanowate z prążkami. Większe pokrywy skrzydłowe z szarością po zewnętrznej stronie. Lotki pierwszorzędowe ciemnobrązowe, drugorzędowe brązowe z jasnymi zakończeniami, a trzeciorzędowe brązowawe z ciemnymi paskami. Upierzenie ciała w górnej części jasnoszare, niżej oliwkowobrązowe z czarnymi końcówkami. Kuper szarobrązowy. Pokrywy ogonowe szarobrązowe. Centralne pióra ogona zielonobrązowe i ciemniejsze na końcach, pozostałe pióra czarne z białymi brzegami i krótsze od tych w środkowej części. Spód ogona biały. Skóra przy oczodołach niebieskawa lub zielona. Tęczówka szaroniebieska. Dziób szarobrązowy, z niebieskawą podstawą. Barwa nóg od różowej do fioletowej. Dymorfizm płciowy nieznaczny – różowy obszar na piersi samicy jest prążkowany i węższy niż w przypadku samca^[9]^[10].

Wymiary i masa ciała

długość ciałaː 205–216 mm (samiec), 206–209 mm (samica)
długość skrzydłaː 98–104 mm (samiec), 98–101 mm (samica)
długość ogonaː 90–100 mm
długość skokuː 18–20 mm
długość dziobaː13–15 mm
masa ciałaː 56 g^[9]

Występowanie

Środowisko

Suche, otwarte obszary lesiste z zakrzewieniami. Gołąbek zebrowany występuje zazwyczaj na wysokościach co najmniej do 2000 m n.p.m. Spotykany również w pobliżu miejskich i wiejskich osiedli ludzkich, na terenach uprawnych i w parkach^[4]^[9]^[10].

Zasięg występowania

Południowo-wschodnia Azja. Gatunek zamieszkuje Bali, Jawę, Lombok, Malezję, Mjanmę, Singapur, Sumatrę i Tajlandię. Introdukowany na Ambon, Borneo, Filipiny, Hawaje, Selayar, Seszele, Sulawesi, Tahiti, Wyspę Świętej Heleny i do północnego Laosu^[4]^[9].

Pożywienie

Gołąbek zebrowany poszukuje pokarmu na ziemi. Żywi się przede wszystkim nasionami traw i roślinami zielnymi. Ponadto zjada zboża uprawne i okazjonalnie małe bezkręgowce^[4]^[9].

Tryb życia i zachowanie

Przebywa na ogół w parach lub małych grupach. Większe stada spotykane w miejscach żerowania. We wczesnych godzinach porannych widywany na poboczach. Raczej ufny i pozwala na zbliżenie się, ale spłoszony natychmiast zrywa się z ziemi i ląduje na drzewie. Lot szybki, lekko falowany, z momentami gwałtownego uderzania skrzydłami^[9].

Głos

Nierówny śpiew o wysokiej tonacji, rozpoczynający się odgłosem zapisywanym jako crooodle, po którym następuje seria sześciu do ośmiu energicznych, szybkich zawołań croo. Znane również trzysylabowe zawołanie opisywane jako kok-kurr-kurr^[4]^[9]^[11].

Rozród

Okres godowy

Tokiː gołąbek zebrowany nachyla przednią część ciała do ziemi, rozkłada pióra ogona i częściowo rozpościera skrzydła. W locie pokazowym samiec podlatuje ku górze ze słyszalnym uderzaniem skrzydeł, a następnie zlatuje lotem ślizgowym^[9].

Gniazdoː platforma z gałązek umieszczona na wysokości do czterech metrów nad ziemią, na drzewach lub zakrzewieniach^[9].

Okres lęgowy

Jajaː dwa w lęgu, białe^[9]. Na podstawie lęgów wyprowadzonych w niewoli wiadomo, że średnie wymiary jaja to 17,21 na 22,65 mm, natomiast jego masa to średnio 4,5 g^[12].

Wysiadywanieː w różnych miesiącach w zależności od zamieszkiwanej części świata oraz warunków. Na Półwyspie Malajskim lęgi zauważone w początkowych miesiącach roku, na Filipinach od połowy lutego do końca maja, a na Borneo w październiku^[4]^[9]. Jaja wysiadywane na zmianę przez samca i samicę^[11].

Pisklętaː karmione przez obu rodziców ptasim mleczkiem. Po dziesięciu dniach od wyklucia młode zaczynają poruszać skrzydłami, a po piętnastu rozpoczyna się ich pierzenie^[11].

Status

W Czerwonej księdze gatunków zagrożonych IUCN gołąbek zebrowany klasyfikowany jest jako gatunek najmniejszej troski (LC, Least Concern). Liczebność populacji nie została oszacowana, ale ptak ten opisywany jest jako zazwyczaj pospolity w większości zasięgu występowania, rzadki na Jawie, Bali, Filipinach i Borneo. Ze względu na brak dowodów na spadki liczebności bądź istotne zagrożenia dla gatunku, BirdLife International ocenia trend liczebności populacji jako stabilny^[2].

Przypisy

↑ Geopelia striata, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
↑ ^a ^b Geopelia striata, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
↑ Systematyka i nazwa polska za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Podrodzina: Raphinae Wetmore, 1930 (1835) - trerony (wersja: 2021-10-20). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2021-12-12].
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h Baptista, L.F., Trail, P.W., Horblit, H.M. & Kirwan, G.M.: Zebra Dove (Geopelia striata). [w:] del Hoyo, J., Elliott, A., Sargatal, J., Christie, D.A. & de Juana, E. (red.). Handbook of the Birds of the World Alive [on-line]. Lynx Edicions, Barcelona, 2020. [dostęp 2020-04-29].
↑ Zoonomen Avtax Frames Layout Page [online], www.zoonomen.net [dostęp 2020-01-04] .
↑ Carl vonC. Linné Carl vonC., Caroli a Linné ... Systema naturae : per regna tria natura, secundum classes, ordines, genera, species, cum characteribus, differentiis, synonymis, locis, wyd. Ed. 12, reformata, t. 1, pt. 1, Holmiae: Impensis direct. Laurentii Salvii, 1766, s. 282 [dostęp 2021-12-12] (łac.).
↑ F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Pigeons. IOC World Bird List (v10.1). [dostęp 2020-04-29]. (ang.).
↑ J.A. Jobling (red.): The Key to Scientific Names. [w:] Birds of the World (red. S.M. Billerman et al.) [on-line]. Cornell Lab of Ornithology, Ithaca, 2021. (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k Cox i inni, Pigeons and doves : a guide to the pigeons and doves of the world, New Haven: Yale University Press, 2001, ISBN 0-300-07886-2 [dostęp 2020-03-17] .
↑ ^a ^b Malaysia Biodiversity Information System (MyBIS) – Geopelia striata [online] .
↑ ^a ^b ^c Y.C.Y.C. Wee Y.C.Y.C., L.K.L.K. Wang L.K.L.K., BREEDING BEHAVIOUR OF THE ZEBRA DOVE, GEOPELIA STRIATA (LINNAEUS, 1766) [online], 10 września 2008 .
↑ SompongS. Vanigasumbun SompongS., YupapornY. Surapanpitak YupapornY., Breeding of zebra dove (Geopelia striata) in Captivity, Kasetsart University Knowledge Repository, 1995 [dostęp 2020-04-26] .

Linki zewnętrzne

[itis-1] Geopelia striata, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).

[iucn-2] Geopelia striata, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).

[mk-3] Systematyka i nazwa polska za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Podrodzina: Raphinae Wetmore, 1930 (1835) - trerony (wersja: 2021-10-20). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2021-12-12].

[hbwa-4] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h Baptista, L.F., Trail, P.W., Horblit, H.M. & Kirwan, G.M.: Zebra Dove (Geopelia striata). [w:] del Hoyo, J., Elliott, A., Sargatal, J., Christie, D.A. & de Juana, E. (red.). Handbook of the Birds of the World Alive [on-line]. Lynx Edicions, Barcelona, 2020. [dostęp 2020-04-29].

[5] Zoonomen Avtax Frames Layout Page [online], www.zoonomen.net [dostęp 2020-01-04] .

[6] Carl vonC. Linné Carl vonC., Caroli a Linné ... Systema naturae : per regna tria natura, secundum classes, ordines, genera, species, cum characteribus, differentiis, synonymis, locis, wyd. Ed. 12, reformata, t. 1, pt. 1, Holmiae: Impensis direct. Laurentii Salvii, 1766, s. 282 [dostęp 2021-12-12] (łac.).

[ioc-7] F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Pigeons. IOC World Bird List (v10.1). [dostęp 2020-04-29]. (ang.).

[8] J.A. Jobling (red.): The Key to Scientific Names. [w:] Birds of the World (red. S.M. Billerman et al.) [on-line]. Cornell Lab of Ornithology, Ithaca, 2021. (ang.).

[:1-9] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k Cox i inni, Pigeons and doves : a guide to the pigeons and doves of the world, New Haven: Yale University Press, 2001, ISBN 0-300-07886-2 [dostęp 2020-03-17] .

[:2-10] Malaysia Biodiversity Information System (MyBIS) – Geopelia striata [online] .

[:3-11] Y.C.Y.C. Wee Y.C.Y.C., L.K.L.K. Wang L.K.L.K., BREEDING BEHAVIOUR OF THE ZEBRA DOVE, GEOPELIA STRIATA (LINNAEUS, 1766) [online], 10 września 2008 .

[12] SompongS. Vanigasumbun SompongS., YupapornY. Surapanpitak YupapornY., Breeding of zebra dove (Geopelia striata) in Captivity, Kasetsart University Knowledge Repository, 1995 [dostęp 2020-04-26] .

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]