Igor Tamm

Igor Tamm
И́горь Евге́ньевич Та́мм
Państwo działania	ZSRR
Data i miejsce urodzenia	8 lipca 1895 ; Władywostok
Data i miejsce śmierci	12 kwietnia 1971 ; Moskwa
	doktor nauk fizyczno-matematycznych
	Specjalność: fizyka
Alma Mater	Moskiewski Uniwersytet Państwowy
	Odznaczenia
	;
	Nagrody
	Nagroda Nobla w dziedzinie fizyki
	Multimedia w Wikimedia Commons

Igor Jewgienjewicz Tamm (ros. И́горь Евге́ньевич Та́мм; ur. 26 czerwca^?/8 lipca 1895 we Władywostoku, zm. 12 kwietnia 1971 w Moskwie^[1]) – rosyjski fizyk teoretyk, laureat Nagrody Nobla w dziedzinie fizyki w roku 1958 za odkrycie i interpretację promieniowania Czerenkowa, w latach 1924–1941 i od 1954 roku profesor uniwersytetu w Moskwie; od roku 1953 członek Akademii Nauk ZSRR, a od roku 1959 – Polskiej Akademii Nauk^[2].

Życiorys

W 1913 ukończył gimnazjum w Jelizawetgradzie (obecnie Kropywnycki), po czym wyjechał na studia do Edynburga, gdzie ukończył jeden semestr na wydziale nauk ścisłych, w 1914 powrócił do Rosji i podjął studia na Wydziale Fizyczno-Matematycznym Uniwersytetu Moskiewskiego. W 1915 wstąpił ochotniczo do carskiej armii, przez szereg miesięcy służył w oddziale sanitarnym na froncie I wojny światowej. W 1918 ukończył studia na Uniwersytecie Moskiewskim, w 1919 został asystentem katedry fizyki na Uniwersytecie Krymskim w Symferopolu, od 1921 wykładał w Odeskim Instytucie Politechnicznym, a od 1922 w Moskwie na Komunistycznym Uniwersytecie im. Swierdłowa. Jednocześnie od 1923 pracował na Wydziale Fizyki Teoretycznej Drugiego Uniwersytetu Moskiewskiego, gdzie od 1927 do 1929 był profesorem, a od 1924 pracował na Moskiewskim Uniwersytecie Państwowym, gdzie od 1930 do 1937 kierował katedrą fizyki teoretycznej. Od 1943 do 1950 kierował katedrą fizyki teoretycznej Moskiewskiego Instytutu Fizyczno-Technologicznego, jednocześnie 1946-1950 kierował katedrą fizyki teoretycznej Moskiewskiego Instytutu Mechanicznego^[3].

Jest autorem podstawowych prac z mechaniki kwantowej i teorii sił jądrowych, współtwórcą teorii promieniowania Czerenkowa. Pracował również nad problemem uzyskania kontrolowanej reakcji termojądrowej i innymi zagadnieniami fizyki teoretycznej i doświadczalnej. W 1930 roku rozwinął kwantową teorię rozpraszania fotonów na swobodnych elektronach. W 1937 roku, wspólnie z Ilją M. Frankiem, opracował teorię promieniowania Czerenkowa, za co w roku 1958 (wspólnie z Pawłem Czerenkowem i Ilją M. Frankiem) otrzymali Nagrodę Nobla. W latach 50. i 60. pracował wspólnie z Andriejem D. Sacharowem w tajnym instytucie nad zagadnieniami broni nuklearnej oraz opracował koncepcję tokamaka (1950)^[2].

Nagrody i odznaczenia

Medal Sierp i Młot Bohatera Pracy Socjalistycznej (4 stycznia 1954)
Order Lenina (czterokrotnie, 19 września 1953, 4 stycznia 1954, 11 września 1956 i 7 maja 1965)
Order Czerwonego Sztandaru Pracy (10 czerwca 1954)
Nagroda Stalinowska (dwukrotnie, 1946 i 1953)
Medal „Za ofiarną pracę w Wielkiej Wojnie Ojczyźnianej 1941–1945”
Złoty Medal im. Łomonosowa Akademii Nauk ZSRR (1968)

I inne.

Przypisy

↑ Tamm Igor J., [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2023-03-31] .
↑ ^a ^b Igor Y. Tamm – Facts. [w:] The Nobel Prize in Physics 1958 > Pavel A. Cherenkov, Il´ja M. Frank, Igor Y. Tamm [on-line]. Nobel Media AB. [dostęp 2014-02-22]. (ang.)., Biographical, Nobel Lecture, December 11, 1958, General Characteristics of Radiation Emitted by Systems Moving with Super-Light Velocities with Some Applications to Plasma Physics.
↑ Герой Социалистического Труда Тамм Игорь Евгеньевич :: Герои страны [online], ru/hero/hero.asp?Hero_id=10158 [dostęp 2021-08-29] .

Linki zewnętrzne

[epwn-1] Tamm Igor J., [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2023-03-31] .

[www.nobelprize-2] Igor Y. Tamm – Facts. [w:] The Nobel Prize in Physics 1958 > Pavel A. Cherenkov, Il´ja M. Frank, Igor Y. Tamm [on-line]. Nobel Media AB. [dostęp 2014-02-22]. (ang.)., Biographical, Nobel Lecture, December 11, 1958, General Characteristics of Radiation Emitted by Systems Moving with Super-Light Velocities with Some Applications to Plasma Physics.

[3] Герой Социалистического Труда Тамм Игорь Евгеньевич :: Герои страны [online], ru/hero/hero.asp?Hero_id=10158 [dostęp 2021-08-29] .

[1]

[2]

[3]