Jan Przanowski (prawnik)

Jan Przanowski

Przan

Data i miejsce urodzenia	27 lipca 1909 Warszawa
Data i miejsce śmierci	6 grudnia 1980 Warszawa
Miejsce spoczynku	cmentarz Bródnowski
Zawód, zajęcie	ekonomista
Edukacja	Gimnazjum im. Reytana w Warszawie
Alma Mater	Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Rodzice	Władysław Przanowski, Teresa z Wojsznarów
Małżeństwo	trzykrotnie żonaty
Dzieci	bezdzietny
Krewni i powinowaci	Edward Przanowski (dziadek), Władysław Przanowski (ojciec), Stefan Przanowski (stryj), Jan Przanowski (stryj), Izabela Wasiak (stryjeczna siostra)
Odznaczenia

Jan Przanowski (ur. 27 lipca 1909 w Warszawie, zm. 6 grudnia 1980 tamże) – polski ekonomista i prawnik, żołnierz 1 Dywizji Pancernej, wieloletni pracownik Polskiego Radia.

Życiorys

Urodził się w rodzinie Władysława (1880–1937) i Teresy z Wojsznarów. Był wnukiem Edwarda (1845–1929), powstańca styczniowego, inżyniera. Jego stryjem był Stefan Przanowski.

Egzamin maturalny zdał w Gimnazjum im. T. Reytana w Warszawie (1929), a w 1933 uzyskał tytuł magistra nauk ekonomicznych na Wydziale Prawno-Ekonomicznym Uniwersytetu Poznańskiego.

Od 19 września 1933 do 15 lipca 1934 uczył się w Szkole Podchorążych Rezerwy Kawalerii w Grudziądzu, a następnie odbył praktykę w 7 pułku strzelców konnych wielkopolskich w Poznaniu. Na stopień podporucznika został mianowany ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1936 i 35. lokatą w korpusie oficerów rezerwy kawalerii.

Od 1935 był pracownikiem Polskiego Radia w Warszawie, kolejno w Wydziale Ogólnym w Dyrekcji Administracyjnej, a następnie w Wydziale Aktualności w Dyrekcji Programowej.

W 1938 wraz z 24 pułkiem ułanów – jako dowódca plutonu ckm brał udział w zajęciu Zaolzia.

W czasie II wojny światowej był uczestnikiem wojny obronnej 1939: wraz z 24 pułkiem ułanów – walczył jako dowódca 2 plutonu w szwadronie ckm, przebył szlak bojowy od Jordanowa do Lwowa; 19 września 1939 przekroczył razem z 24 pułkiem ułanów granicę węgierską. W 1940 (po ucieczce z obozu internowanych w Parkanach) przedostał się do Francji, a następnie z 24 pułkiem do Anglii; w 1944 awansowany na stopień porucznika. Od 1 lipca 1944 na froncie zachodnim: zastępca dowódcy 2 szwadronu czołgów i dowódca 3 szwadronu czołgów 24 pułku ułanów w ramach 1 Dywizji Pancernej gen. S. Maczka. W 1944 awansowany na rotmistrza. Walczył we Francji (Normandia, Falaise), Belgii (Antwerpia), Holandii (Breda, Moerdijk), Niemczech (Papenburg, Aschendorf). Posiadał przydomek „Przan”.

Do Polski powrócił w 1947 i podjął pracę w Polskim Radiu w Biurze Prawnym, a następnie jako kierownik Wydziału Rozrachunkowego Dyrekcji Programowej. Od 1950 pracował w Biurze Planowania Polskiego Radia, w latach 1955–1971 pełnił funkcję dyrektora Biura (z czasem w strukturze Komitetu ds. Radia i Telewizji).

Był rozpracowany w ramach sprawy obiektowej (SO) prowadzonej w latach 1947–1972 przez Wydział II Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego dla m.st. Warszawy.

Był autorem wspomnień wojennych, m.in. Bitwa pod Moerdijk [w:] 1 Dywizja Pancerna w walce, praca zbiorowa. Brussels 1947, s. 261–265 oraz [w:] Księga wspomnień: na Zachodzie, red.: J. Przanowski, S. Smoleński. Warszawa: Wyd. Radia i Telewizji, 1972, s. 84–88.

Opracował, wraz ze Stanisławem Smoleńskim, Skrócone kalendarium Polskiego Radia za lata 1924–1939 (druk do użytku wewnętrznego) oraz Kalendarz Komitetu ds. Radia i Telewizji za lata 1944–1973 (maszynopis).

Ordery i odznaczenia

Grób Jana Przanowskiego na cmentarzu Bródnowskim (kwatera 18K-5-32/33).

• Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari za kampanię na froncie zachodnim 1944–1945 nr 10522
• Krzyż Walecznych – trzykrotnie
• Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (1959)
• Złoty Krzyż Zasługi (uchwała Rady Państwa z 8 lipca 1954)
• Odznaka Grunwaldzka (1971)
• Medal Wojska (1946)
• France and Germany Star
• 1939–1945 Star
• Defence Medal
• War Medal 1939–1945

Był trzykrotnie żonaty, nie miał dzieci.

Został pochowany na cmentarzu Bródnowskim w Warszawie (kwatera 18 K rząd V nr 31/32).

Bibliografia

• M. J. Kwiatkowski, Jan Przanowski (1909–1980). „Radio i Telewizja” 1980 nr 5, s. 24.
• Jan Marowski, Śladami czołgów Pierwszej Dywizji Pancernej; wyd. 2. Wrocław 1948, s. 193, 353, 406, 409.
• Stanisław Radomyski: Zarys historii Szkoły Podchorążych Rezerwy Kawalerii w Grudziądzu 1926–1939. Pruszków: Oficyna Wydawnicza „Ajaks”, 1992. ISBN 83-85621-06-7.
• Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Awanse oficerskie w Wojsku Polskim 1935–1939. Kraków: Fundacja Centrum Dokumentacji Czynu Niepodległościowego, 2003. ISBN 83-7188-691-8.
• „Życie Warszawy” 1980 z 10 stycznia 1980, s. 12 (nekrologi).
• J. Szwajcer (Jotes), Polskie Radio. Album karykatur. Warszawa 1937 (karykatura Jana Przanowskiego).