Károly Khuen-Héderváry
Data i miejsce urodzenia |
23 maja 1849 |
---|---|
Data i miejsce śmierci |
16 lutego 1918 |
Ban Chorwacji | |
Okres |
od 4 grudnia 1883 |
Poprzednik | |
Następca | |
Premier Węgier | |
Okres |
od 17 maja 1903 |
Przynależność polityczna | |
Poprzednik | |
Następca | |
Premier Węgier | |
Okres |
od 11 stycznia 1910 |
Przynależność polityczna | |
Poprzednik | |
Następca |
Károly Khuen-Héderváry (ur. 23 maja 1849 w Bad Gräfenberg, zm. 16 lutego 1918 w Budapeszcie) – hrabia, węgierski polityk, ban Chorwacji w latach 1883–1903, premier Węgier w 1903 roku oraz w latach 1910–1912.
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Károly Khuen pochodził z węgierskiej arystokratycznej rodziny. Jego rodzina posiadała wielkie majątki ziemskie w Chorwacji. Studiował prawo w Zagrzebiu i Bratysławie. W 1874 roku po zmarłej matce odziedziczył tytuł Héderváry, z którego uczynił część swego nazwiska. Poślubił Margit Teleki, siostrzenicę długoletniego premiera węgierskiego Kálmána Tiszy, co pozwoliło mu na szybką karierę polityczną.
Po okresie pełnienia drobniejszych funkcji urzędniczych, w 1883 roku został mianowany na stanowisko bana Chorwacji – pełnił ten urząd przez 20 lat i w okresie tym realizował przede wszystkim węgierskie interesy w Chorwacji, prowadząc politykę madziaryzacyjną i starając się ograniczać odrębność Chorwacji od Węgier. M.in. ograniczył prawa wyborcze, autonomię uniwersytetu w Zagrzebiu, niezależność sądów, wolność prasy i działalności Jugosłowiańskiej Akademii Nauki i Sztuki, w 1894 roku wprowadził język węgierski jako obowiązkowy w chorwackich gimnazjach. Wspierała go w tych działaniach prowęgierska w tym czasie Partia Narodowa, opierał się także na mniejszości serbskiej (co sprzyjało habsburskim wpływom na Bałkanach, jednak prowadziło także do narastania antagonizmu chorwacko-serbskiego). Jednocześnie okres jego rządów w Chorwacji zaznaczył się znacznym rozwojem gospodarczym.
W maju 1903 roku jako zaufany człowiek cesarza Franciszka Józefa I objął urząd premiera Węgier. Po kilku miesiącach zdymisjonowany, w okresie od marca 1904 do stycznia 1905 minister bez teki. Od stycznia 1910 roku do kwietnia 1912 roku ponownie pełnił funkcję premiera Węgier. W lutym 1910 roku brał udział w utworzeniu Narodowej Partii Pracy, na której czele stał następnie w okresie od 1913 do 1918 roku.
Od 1891 roku rycerz Złotego Runa, od 1893 tajny radca. Został także honorowym obywatelem Zagrzebia i Varaždina.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Khuen-Héderváry Károly. W: Österreichisches Biographisches Lexikon 1815-1950. T. Bd. 3. Cz. Lfg. 14. 1964, s. 318. ISBN 978-3-7001-3213-4. [dostęp 2015-12-31].
- Khuen-Héderváry, Karoly. [w:] Hrvatska enciklopedija [on-line]. Leksikografski zavod Miroslav Krleža. [dostęp 2015-12-31].
- Stjepan Matković, Dinko Šokčević: Khuen Héderváry, Károly. [w:] Hrvatski biografski leksikon [on-line]. Leksikografski zavod Miroslav Krleža. [dostęp 2015-12-31].