Kamil Mackiewicz

Kamil Mackiewicz
	; Kamil Mackiewicz z upolowanymi głuszcami (1931)
Data i miejsce urodzenia	17 czerwca 1886 ; Werki
Data i miejsce śmierci	11 grudnia 1931 ; Warszawa
Narodowość	polska
Alma Mater	Szkoła Sztuk Pięknych w Warszawie
Dziedzina sztuki	grafika
	Ważne dzieła
	Ogniem i mieczem czyli przygody szalonego Grzesia
	Multimedia w Wikimedia Commons

Kamil Mackiewicz (ur. 17 czerwca 1886 w Werkach, zm. 11 grudnia 1931 w Warszawie)^[1] – polski grafik, karykaturzysta, ilustrator książek, prekursor polskiego komiksu, kapitan Wojska Polskiego.

Życiorys

Urodził się w Werkach pod Wilnem. Edukację wyższą rozpoczął w Moskwie, a od 1905 kontynuował studia w warszawskiej Szkole Sztuk Pięknych w pracowni Konrada Krzyżanowskiego. Wykształcenie artystyczne uzupełniał w Londynie i Nowym Jorku. W czasie I wojny światowej został powołany jako oficer do armii rosyjskiej^[2]. Podczas działań bojowych został ranny, dostał się do niewoli i do końca wojny przebywał w niemieckim obozie jenieckim^[1]. Niedługo po uwolnieniu i przyjeździe do Warszawy ponownie przywdział mundur, tym razem już jako żołnierz WP. W 1920 bowiem wziął udział w wojnie polsko-bolszewickiej, choć nie na froncie. Wykonywał transparenty, plakaty i inne druki dla Centralnego Komitetu Propagandy^[1]. W 1923 został zwolniony z wojska w randze kapitana i wyjechał Nowego Jorku, gdzie pracował jako ilustrator. Podpisał nawet kilkuletni kontrakt, ale po roku wrócił do Warszawy^[2]. Był członkiem Towarzystwa Zachęty Sztuk Pięknych.

Przez trzy ostatnie lata życia przebywał głównie w majątku Duniłowicze koło Postaw u hr. Józefa Tyszkiewicza^[2], z którym był zaprzyjaźniony. Często podróżował, m.in. na Kaukaz, do Francji, Holandii i Afryki^[3]^[2]. Przebywał też w Dyneburgu, Moskwie i Petersburgu. Był zapalonym myśliwym. Dużo polował na Wileńszczyźnie. 18 lipca 1931 jako gość honorowy uczestniczył w uroczystym otwarciu przystani wioślarsko-pływackiej Polskiego Klubu Sportowego w Postawach^[2]. Był też gawędziarzem, znanym w szerokich kręgach towarzyskich^[1].

Zmarł przedwcześnie w Warszawie. Został pochowany na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie (kwatera 117-6-25)^[4].

Twórczość

Choć początkowo uprawiał malarstwo, od 1913 głównym nurtem jego twórczości był rysunek i ilustracja^[2]. Zajmował się karykaturami portretowymi, rysunkami politycznymi i obyczajowymi. Współpracował z wieloma czasopismami polskimi oraz brytyjskimi i amerykańskimi, takimi jak „Mucha”, „Pani”, „Świat”, „Tęcza” i „Life”^[2]. W latach 1918–1921 rysował dla lwowskiego „Szczutka”. Już w 1919 opublikował w nim rodzaj komiksu, opatrzonego tekstami Stanisława Wasylewskiego, i zatytułowanego Ogniem i mieczem czyli przygody szalonego Grzesia^[5]. Często podejmował tematykę wojenną i wojskową, a także myśliwską. Ilustrował książki dla dorosłych i dzieci, m in. Marii Rodziewiczówny, Henryka Sienkiewicza, Kornela Makuszyńskiego, Mariana Falskiego, oraz wydawnictwa o tematyce myśliwskiej – Stefana Krzywoszewskiego, Juliana Ejsmonda, Józefa Weyssenhoffa i Bohdana Dyakowskiego. Swoje prace wystawiał m.in. w Polskim Klubie Artystycznym w Warszawie (1920), Zachęcie (1921), na wystawie retrospektywnej w Łodzi (1927) oraz licznych ekspozycjach zbiorowych.

Wspomnienia rysunkowe

Swoje doświadczenia i obserwacje jeńca wojennego przekazał w albumie Czyściec niemiecki • Moje przeżycia w obozie jeńców – 1919. Opublikowało go Wydawnictwo Tygodnika Satyryczno-Politycznego „Szczutek” w 1920^[6]. Zawiera on zestaw 24. plansz formatu 30 x 23 cm w oprawie broszurowej, wykonanych w technice serigrafii. Są to satyryczne rysunki i karykatury, ukazujące życie w obozie jenieckim okresu I wojny światowej. Plansze są opatrzona krótkimi, żartobliwymi komentarzami. Całość opatrzył wstępem dziennikarz – Stanisław Dzikowski.

Komiks

Ogniem i mieczem czyli przygody szalonego Grzesia, 1918

Wybrane grafiki

Krakowskie Przedmieście w 1905, 1905
Powrót syna z wojska
Jejmość z mufką, 1921
Myśliwi z saniami w lesie, 1925
Kaczor lecący nad wodą, 1927
Seter i spłoszone ptactwo, 1928
Przed wyścigiem, 1928
Oświadczenie, 1928
Dwóch myśliwych i pies tropiący, 1928
Szlacheckie swary, 1930

Ilustracje i opracowania graficzne książek

Orlęta • Z walk lwowskich, aut. Artur Schroeder, wyd. Spółka Nakładowa „Odrodzenie”, 1919
Awantura, aut. Julian Milko, wyd. Sekcja Opieki Ministerstwa Spraw Wojskowych – Wydział Dochodowy, 1920
Dzieci pana majstra, aut. Zofia Rogoszówna, wyd. Gebethner i Wolff, 1921
Elementarz powiastkowy • Dla żołnierzy, Marian Falski, wyd. Główna Książnica Wojskowa, 1921
Elementarz powiastkowy • Dla młodzieży i dorosłych, Marian Falski, wyd. Książnica Polska Towarzystwa Naucz. Szkół Wyższych, 1922
Przygody Imci Pana Tartarena z Taraskonu, aut. Alfons Daudet, wyd. Towarzystwo Wydawnicze „Ignis”, 1922
Rzeczy wesołe, aut. Kornel Makuszyński, wyd. Instytut Wydawniczy „Bibljoteka Polska”, 1924
Opowieść wigilijna, aut. Karol Dickens, wyd. E. Wende i Ska, 1925
Wyga (okładka), Jack London, wyd. Wydawnictwo E. Wende i Ska, 1925
Walka wręcz • Dżiu–Dżitsu (okładka), aut. Henryk Jeziorowski, wyd. Główna Księgarnia Wojskowa, 1927
Bohaterski miś czyli przygody pluszowego niedźwiadka na wojnie, aut. Bronisława Ostrowska, wyd. Książnica Atlas, 1927
Ala w Krainie Czarów, aut. Lewis Carroll, wyd. Gebethner i Wolff, 1927
W pustyni i w puszczy, aut. Henryk Sienkiewicz, wyd. Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1929
Życie i przygody małpki • Pamiętnik szympansiczki „Kaśki”, aut. Ferdynand Antoni Ossendowski, wyd. Książnica Atlas, 1930
Mali zwycięzcy, aut. A.F. Ossendowski, wyd. Książnica Atlas, 1930
Chorągiew, aut. Stanisław Falkiewicz, wyd. Wojskowy Instytut Naukowo–Wydawniczy, 1930
Czapka topielca (okładka), aut. Jerzy Szarecki, wyd. Towarzystwo Wydawnicze „Rój”, 1931
Rozmowa przy kieliszku (ilustracje), autor Jarosław Tyszkowski, 1931^[7] (patrz przykłady w Propaganda cukrownicza w II Rzeczypospolitej)

Plakaty

Hej! Kto Polak na bagnety!!, 1920
Nam twierdzą będzie każdy próg, 1920

Przypisy

↑ ^a ^b ^c ^d Kamil Mackiewicz. AgraArt. [dostęp 2024-02-24]. (pol.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g Kamil Mackiewicz (1886–1931). artinfo.pl. [dostęp 2024-02-24]. (pol.).
↑ Kamil Mackiewicz. Miasto Postawy i okolice. [dostęp 2024-02-24]. (pol.).
↑ Cmentarz Stare Powązki: Kami Mackiewicz, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 2019-12-20] .
↑ AdamA. Rusek AdamA., Tarzan, Matołek i inni • Cykliczne historyjki obrazkowe w Polsce w latach 1919–1939, wyd. I, Warszawa: Biblioteka Narodowa, 2001, s. 28, ISBN 83-7009-315-9, OCLC 51101431 .
↑ Czyściec niemiecki • Moje przeżycia w obozie jeńców – 1919. lubimyczytac.pl. [dostęp 2024-02-24]. (pol.).
↑ JarosławJ. Tyszkowski JarosławJ., Rozmowa przy kieliszku, polona.pl, 1931, s. 5, 7 [dostęp 2024-09-15] (pol.).

Bibliografia

Kamil Mackiewicz, AgraArt
Kamil Mackiewicz (1886–1931), artinfo.pl
Kamil Mackiewicz, Miasto Postawy i okolice

Linki zewnętrzne

Publikacje z ilustracjami Kamila Mackiewicza w bibliotece Polona

[aa-1] Kamil Mackiewicz. AgraArt. [dostęp 2024-02-24]. (pol.).

[ai-2] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g Kamil Mackiewicz (1886–1931). artinfo.pl. [dostęp 2024-02-24]. (pol.).

[mp-3] Kamil Mackiewicz. Miasto Postawy i okolice. [dostęp 2024-02-24]. (pol.).

[4] Cmentarz Stare Powązki: Kami Mackiewicz, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 2019-12-20] .

[5] AdamA. Rusek AdamA., Tarzan, Matołek i inni • Cykliczne historyjki obrazkowe w Polsce w latach 1919–1939, wyd. I, Warszawa: Biblioteka Narodowa, 2001, s. 28, ISBN 83-7009-315-9, OCLC 51101431 .

[6] Czyściec niemiecki • Moje przeżycia w obozie jeńców – 1919. lubimyczytac.pl. [dostęp 2024-02-24]. (pol.).

[7] JarosławJ. Tyszkowski JarosławJ., Rozmowa przy kieliszku, polona.pl, 1931, s. 5, 7 [dostęp 2024-09-15] (pol.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]