Klecina
| Osiedle Wrocławia | |
 Kościół NMP Królowej Polski we Wrocławiu-Klecinie | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Miasto | |
| Data założenia |
1991 |
| W granicach Wrocławia |
1951 |
| Populacja (31.12.2021) • liczba ludności |
|
Położenie na mapie Wrocławia
| |
Klecina (niem. Klettendorf[2], krótko po II wojnie światowej pod nazwą Kłotno) – osiedle w południowej części Wrocławia w dawnej dzielnicy Krzyki, sąsiaduje z osiedlami Oporów, Krzyki-Partynice oraz z miejscowościami Bielany Wrocławskie i Zabrodzie. Granica z osiedlem Krzyki-Partynice przebiega wzdłuż rzeki Ślęzy (m.in. przez Park Kleciński), a z Oporowem – przez niezabudowane tereny w okolicach ul. Karmelkowej i Jutrzenki.
Historia
[edytuj | edytuj kod]Pierwszym znanym właścicielem wsi był Tycho de Rychinbach. Sprzedał on Klecinę Mikołajowi de Banch[3], proniemieckiemu członkowi kapituły katedralnej[4]. W latach 30. XIV wieku Mikołaj podzielił wieś na 2 części. Jedną część w 1332 roku przekazał radzie miejskiej[5]. Drugą część wsi na przestrzeni lat 1318–1337 przekazał szpitalowi św. Trójcy – Bożego Ciała, będącemu własnością komandorii joannitów[6].
W roku 1377 cesarz i król czeski Karol IV Luksemburski zatwierdził tę własność pod warunkiem, że joannici nigdy nie odzyskają Kleciny i szpitala. Dostali jedynie kościół Bożego Ciała i oczywiście Gaj wraz z innymi dobrami, w tym folwark w Kłutnikach, który był wraz z utraconą Kleciną centrum hodowli owiec. Także i po opuszczeniu Kleciny przez joannitów chłopi klecińscy zajmowali się dalej hodowlą owiec[7]. Z czasem mieszkańcy wsi zmienili profil hodowli z owiec na hodowlę krów[8].
Klecina, odległa o około 5 km od centrum Wrocławia, była bardzo bogatą wsią. Jej znaczenie wzrosło po uruchomieniu tu cukrowni w 1839. W 1884 uruchomiono linię kolejową z Wrocławia przez Kobierzyce do Sobótki i Świdnicy, a na skraju Kleciny umiejscowiono stację na tej linii (Wrocław Klecina). Wkrótce doprowadzono także bocznice do cukrowni.
Folwarczna do tej pory wieś przyjmowała coraz bardziej cechy podmiejskiego osiedla fabrycznego. W 1905 zbudowano tu, przy obecnej ul. Kościelnej, kościół ewangelicki. Katolicy chodzili do małego kościoła świętej Trójcy[9]. Po II wojnie światowej, w 1946, erygowano tu parafię rzymskokatolicką pod wezwaniem NMP Królowej Polski[10]. Jednak do roku 1969 parafia ta miała wezwanie Eucharystycznego Serca Pana Jezusa[9].
W czasie II wojny światowej w cukrowni mieścił się obóz pracy przymusowej Polaków. W 1951 wieś włączono w granice miasta (była to szósta z ośmiu w XX wieku zmian granic miasta, w czasie której przyłączono doń: Bieńkowice, Brochów, Jagodno, Miłostków/Marzanów, Muchobór Wielki, Oporów, Ołtaszyn, Sołtysowice, Wojnów, Wojszyce, Zakrzów, Zgorzelisko), a do samych jego granic doprowadzono linię tramwajową. Wcześniej, czyli od 1945 do 1951, Klecina należała do nieistniejącej gminy Smolec[11].
Przez powojenne półwiecze osiedle zamieszkiwane było w dużej mierze przez pracowników tutejszej cukrowni; nieprzyjemne zapachy unoszące się z cukrowni i bliskość sąsiadujących z obu stron (na Partynicach i na granicy z Oporowem) koszar Armii Radzieckiej poważnie zmniejszała atrakcyjność tej okolicy. Od lat osiemdziesiątych wzrosło zainteresowanie Kleciną jako terenem pod zabudowę jednorodzinną. Wycofanie w 1991 wojsk radzieckich z Polski oraz likwidacja w 1997 zabytkowej, ale uciążliwej cukrowni, a także budowa w Bielanach Wrocławskich i niedalekich Kobierzycach kilku centrów handlowych oraz zakładów przemysłowych oraz – na granicy z Oporowem – Centrum Hurtu Rolno-Spożywczego znacznie podniosły atrakcyjność osiedla, w którym rozrasta się obecnie zabudowa willowa i jednorodzinnych domów szeregowych.
Komunikacja
[edytuj | edytuj kod]Komunikację na osiedlu zapewnia MPK Wrocław z liniami autobusowymi:
- D: Giełdowa (centrum hurtu) – Osiedle Sobieskiego;
- 107: Krzyki/Klecina (stacja kolejowa) - Plac Solidarności [od 3. września 2023 r. na trasie: Krzyki/Klecina (stacja kolejowa) – Pracze Odrzańskie[12]]
- 133: C.H. Aleja Bielany/Auchan/R.O.D. Bielany/Połabian/Giełdowa (centrum hurtu) - Brochów;
- 247: Giełdowa (centrum hurtu) – Polanowice;
- 319: Kamieńskiego (pętla) - Klecina (stacja kolejowa);
- 607: Biskupice Podgórne (LG Energy Solution I) - Kwiska/Zajezdnia Obornicka[13];
- 933: Krzyki - Zabrodzie[14]
oraz tramwajowymi:
- 7: Klecina (Park Kleciński) [pętla za granicą osiedla, za Ślęzą] - Poświętne;
- 17: Klecina (Park Kleciński) [pętla za granicą osiedla, za Ślęzą] - Sępolno;
Legenda
[edytuj | edytuj kod]W Klecinie znajdował się duży głaz narzutowy. Według legendy diabeł z góry Ślęży był zdenerwowany widokiem wieży kościoła św. Elżbiety i dlatego postanowił go zniszczyć, rzucając w jego kierunku głazem. Ten został jednak zatrzymany przez siłę boską i w Klecinie. Na kamieniu zachować się miały jedynie ślady pazurów. W 1740 roku kamień został rozbity na kawałki, które rozwieziono po okolicy. W 2013 roku mieszkańcy osiedla rozpoczęli zbiórkę środków na ustawienie pomnika upamiętniającego jubileusz 700-lecia istnienia Kleciny, a przy okazji przypominającego tę legendę, poprzez umieszczenie na jednej ze stron głazu – śladów pazurów[15].
Pomnik odsłonięto 28 września 2014 r., jednak nie został poświęcony przez miejscowego proboszcza ze względu na „ślady pazurów diabła”[16].
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Liczba mieszkańców zameldowanych na pobyt stały i czasowy (stan na 31.12.2017).
- ↑ Rozporządzenie Ministrów: Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 12 listopada 1946 r. o przywróceniu i ustaleniu urzędowych nazw miejscowości (M.P. z 1946 r. nr 142, poz. 262).
- ↑ Akta Miasta Wrocławie (APWr).
- ↑ Ptaśnik J., Denar świętego Piotra obrońcą jedności politycznej i kościelnej w Polsce, „Rozprawy Wydziału Historyczno – Filozoficznego Akademii Umiejętności”, t. LI, Kraków.
- ↑ W. Korta Regfesty Śląskie.
- ↑ Słoń 2000 ↓, s. 153.
- ↑ M. Słoń, Szpitale średniowiecznego Wrocławia, Warszawa 2000.
- ↑ W. Hołubowicz, Śląsk w epoce wspólnoty pierwotnej, red. W. Długoborski, J. Gierowski, K. Maleczyński, „Dzieje Wrocławia do roku 1807”, Warszawa 1958.
- ↑ a b Kościoły Archidiecezji Wrocławskiej. Nasze dziedzictwo. red. i wyd. Ikona.
- ↑ Antkowiak 1991 ↓, s. 206.
- ↑ Akta Gminy Smolec dostępne w Archiwum Państwowym we Wrocławiu (ul. Pomorska).
- ↑ Zmiany linii autobusowych od pierwszej połowy września [online], Wroclaw.pl, 16 sierpnia 2023 [dostęp 2023-08-16] (pol.).
- ↑ Autobus 607 we Wrocławiu - sprawdź rozkład jazdy MPK Wrocław [online], www.wroclaw.pl, 16 sierpnia 2023 [dostęp 2023-08-16] (pol.).
- ↑ Autobus 933 we Wrocławiu - sprawdź rozkład jazdy MPK Wrocław [online], www.wroclaw.pl, 16 sierpnia 2023 [dostęp 2023-08-16] (pol.).
- ↑ Do końcu roku na rondzie na Klecinie może stanąć nietypowy pomnik. Mieszkańcy sami zbierają pieniądze. tuPolska sp. z o.o., 2013-10-25. [dostęp 2013-10-26]. (pol.).
- ↑ Marta Gołębiowska, Ksiądz odmówił poświęcenia pomnika. Przez „ślady pazurów diabła” [online], Wyborcza.pl, 27 września 2014 [zarchiwizowane z adresu 2014-09-28].
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Marek Słoń: Szpitale średniowiecznego Wrocławia. Wydawnictwo Neriton, 2000.
- Zygmunt Antkowiak: Kościoły Wrocławia. Wrocław: Muzeum Archidiecezjalne we Wrocławiu, 1991.
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]