Klon palmowy

Klon palmowy
	; Odmiana 'Atropurpureum' w ogródku skalnym
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	różopodobne
Rząd	mydleńcowce
Rodzina	mydleńcowate
Rodzaj	klon
Gatunek	klon palmowy
	Nazwa systematyczna
	Acer palmatum Thunb.; J. A. Murray, Syst. veg. ed. 14:911. 1784 May-Jun (Fl. jap. 162. 1784 Aug)
Synonimy
	Acer sanguineum Carrière;
	Acer sanguineum Carrière;
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; najmniejszej troski
	Multimedia w Wikimedia Commons

Klon palmowy (Acer palmatum Thunb.) – gatunek drzewa należący do rodziny mydleńcowatych (Sapindaceae). W obrębie rodzaju klasyfikowany do sekcji Palmata i serii Palmata^[3]. Pochodzi z Japonii i Korei Południowej^[3]. Ze względu na ozdobne liście uprawiany jako drzewo ozdobne.

Morfologia

Pokrój: Osiąga wysokość od 3 do 5 metrów. Istnieją odmiany karłowate. Kora gładka, szarobrązowa lub szara.
Liście: Głęboko wycięte, o średnicy do 10 cm. Pięć do siedmiu, klapowe. Kolorystyka zależna od odmiany, od zielonej poprzez pomarańczową do ciemnoczerwonej.
Kwiaty: Czerwonopurpurowe kwiatostany, drobne. Mają 5-działkowy kielich, 5-płatkową koronę. 1 słupek i 8 pręcików.
Owoce: Orzeszki z rozwartymi skrzydełkami. Długość do 2 cm, koloru od brązu do czerwonego.

Odmiany uprawne

Forma typowa jest w ogrodnictwie używana głównie jako podkładka do szczepienia barwnych odmian. Uprawia się głównie odmiany ozdobne, których jest ponad 300.

'Atropurpureum' – odmiana najczęściej uprawiana. Ma ciemnoczerwone przez cały rok liście i rośnie powoli. Jest odporna na mróz.
'Dissectum' – odmiana o zwisających gałęziach. Liście klapowane, głęboko powcinane z postrzępionymi brzegami, zielone. Jesienią przebarwiają się na kolor od jaskrawożółtego do pomarańczowego.
'Dissectum Garnet' – odmiana o bardzo ozdobnych liściach; ciemnoczerwonych i głęboko powcinanych. Niewielkie, do 1,5 m wysokości drzewko. Szczególnie ładnie prezentuje się nad oczkami wodnymi. Jest wrażliwa na mróz. Dlatego też często uprawiana jest w dużych donicach i na zimę przetrzymywana w piwnicy, ewentualnie na polu, ale okrywana.
'Ornatum' – ma gęstą, parasolowatą koronę. Dorasta do wysokości 2m, przy szerokości korony do 4 m. Liście klapowane, wiosną brązowoczerwone, później brązowozielone. Jesienią przebarwiają się na ogniście czerwony kolor.
'Sangokaku' ('Senakaki') – odmiana o koralowoczerwonych pędach, szczególnie ozdobnych zimą. Liście zielone z czerwonymi obrzeżeniami, jesienią przebarwiają się na złoty kolor.

Zastosowanie

Roślina ozdobna. Gatunek chętnie sadzony jako niewielkie drzewo ozdobne. Jest najczęściej sadzonym w celach ozdobnych gatunkiem klonu^[5]. Odmiany o barwnych i głęboko wcinanych liściach doskonale komponują się z innymi roślinami. Szczególnie nadają się do ogrodów skalnych i obsadzania oczek wodnych. Jest też jednym z gatunków używanych do uprawy doniczkowej typu bonsai.

Uprawa

Wymaga żyznej i stale, umiarkowanie wilgotnej gleby i osłoniętych stanowisk. Liście najlepiej wybarwiają się na słonecznym stanowisku. Nie wymaga przycinania. Niektóre odmiany (np. 'Dissectum Garnet') są wrażliwe na mróz. Uprawiany jest zazwyczaj z sadzonek wyprodukowanych przez szkółki ogrodnicze, samodzielne rozmnażanie jest trudne.

Przypisy

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-02-05] (ang.).
↑ ^a ^b ^c Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2010-05-27].
↑ Acer palmatum, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
↑ GeoffreyG. Burnie GeoffreyG. i inni, Botanica. Ilustrowana, w alfabetycznym układzie, opisuje ponad 10 000 roślin ogrodowych, Niemcy: Könemann, Tandem Verlag GmbH, 2005, ISBN 3-8331-1916-0, OCLC 271991134 .

Bibliografia

Miłowit Boguszewicz, Piotr Banaszczak: Katalog roślin II : drzewa, krzewy, byliny polecane przez Związek Szkółkarzy Polskich. Warszawa: Agencja Promocji Zieleni. Związek Szkółkarzy Polskich, 2003. ISBN 83-912272-3-5.
Zbigniew Podbielkowski: Słownik roślin użytkowych. Warszawa: PWRiL, 1989. ISBN 83-09-00256-4.
Maciej Mynett, Magdalena Tomżyńska: Krzewy i drzewa ozdobne. Warszawa: MULTICO Oficyna Wyd., 1999. ISBN 83-7073-188-0.
Michel Lis: Les arbres du jardin. Bagneux: Sélection du Reader’s Digest, 2003.

Przykłady liści czterech odmian klonu palmowego

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-02-05] (ang.).

[grin-3] Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2010-05-27].

[iucn-4] Acer palmatum, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).

[E-5] GeoffreyG. Burnie GeoffreyG. i inni, Botanica. Ilustrowana, w alfabetycznym układzie, opisuje ponad 10 000 roślin ogrodowych, Niemcy: Könemann, Tandem Verlag GmbH, 2005, ISBN 3-8331-1916-0, OCLC 271991134 .

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]