Kowala (powiat kielecki)
50°47′53″N 20°34′27″E/50,798056 20,574167
| wieś | |
.jpg) Remiza OSP w Kowali | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2011) | |
| Strefa numeracyjna |
41 |
| Kod pocztowy |
26-052[4] |
| Tablice rejestracyjne |
TKI |
| SIMC |
0267424[5] |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa świętokrzyskiego  | |
Położenie na mapie powiatu kieleckiego  | |
Położenie na mapie gminy Nowiny  | |
| 50°47′53″N 20°34′27″E/50,798056 20,574167[1]
| |
Kowala – wieś w Polsce położona w województwie świętokrzyskim, w powiecie kieleckim, w gminie Nowiny[5][6]. Leży w odległości 12 km od Kielc.
| SIMC | Nazwa | Rodzaj |
|---|---|---|
| 0267430 | Kowala Mała | część wsi |
Po zakończeniu I wojny światowej i ponownym powstaniu państwa polskiego – w latach 1918–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa kieleckiego, (po 1998 r. – do woj. świętokrzyskiego).
Charakterystyka wsi
[edytuj | edytuj kod]Miejscowość dzieli się na Kowalę (826 mieszkańców) i Kowalę Małą (103 mieszkańców)[7][5].
Na południe od wsi (w odległości ok. 300 metrów) znajduje się duży kamieniołom wapieni i margli górnodewońskich, eksploatowanych przez cementownię w Nowinach (należącą do niemieckiego koncernu Dyckerhoff Polska).
W odległości 2 km od Kowali w Sitkówce zbudowano duży zakład przemysłowy produkujący wapno budowlane i kruszywa – Zakłady Wapiennicze „Trzuskawica” (rok uruchomienia: 1973). Od nazwy miejscowości pochodzi również nazwa jednego z kamieniołomów należących do zakładu Trzuskawica S.A. w Sitkówce – położonego na północ od miejscowości (oddalony ok. 700 metrów od zabudowań).
Kowala oraz gmina Nowiny jest położona na terenie Kielecczyzny – tzw. „Białego Zagłębia” (wydobycie skały wapieni – duże kamieniołomy, przemysł cementowo-wapienniczy, produkcja kruszyw budowlanych i drogowych).
W Kowali istnieje szkoła podstawowa (nowy budynek szkoły od 1998 r.), od 1 września 2016 roku szkołę przekształcono w Zespół Placówek Integracyjnych w Kowali, w skład którego wchodzi Szkoła Podstawowa im. gen. Antoniego Hedy ps. "SZARY" w Kowali i Przedszkole Samorządowe z Oddziałami Integracyjnymi w Kowali.
Na południe od wsi (w odległości ok. 300 metrów) znajduje się duży kamieniołom wapieni i margli górnodewońskich, eksploatowanych przez cementownię w Nowinach (należącą do niemieckiego koncernu Dyckerhoff Polska).
W odległości 2 km od Kowali w Sitkówce zbudowano duży zakład przemysłowy produkujący wapno budowlane i kruszywa – Zakłady Wapiennicze „Trzuskawica” (rok uruchomienia: 1973). Od nazwy miejscowości pochodzi również nazwa jednego z kamieniołomów należących do zakładu Trzuskawica S.A. w Sitkówce – położonego na północ od miejscowości (oddalony ok. 700 metrów od zabudowań).
Kowala oraz gmina Nowiny jest położona na terenie Kielecczyzny – tzw. „Białego Zagłębia” (wydobycie skały wapieni – duże kamieniołomy, przemysł cementowo-wapienniczy, produkcja kruszyw budowlanych i drogowych).
We wsi istnieje szkoła podstawowa (nowy budynek szkoły od 1998 r.), od 1 września 2016 roku szkołę przekształcono w Zespół Placówek Integracyjnych w Kowali, w skład którego wchodzi Szkoła Podstawowa im. gen. Antoniego Hedy ps. "SZARY" w Kowali i Przedszkole Samorządowe z Oddziałami Integracyjnymi w Kowali. Działa tu także zespół obrzędowy „Kowalanki” i remiza jednostki OSP (rok zał.: 1952). Dojazd do Kielc komunikacją miejską MPK Kielce – linie nr 27 i 29.
Historia
[edytuj | edytuj kod]W XV w. wieś ta była własnością biskupów krakowskich Długosz w Liber beneficiorum (tI,s 469). W wieku XIX Kowale bo tak brzmiała wówczas nazwa wsi opisano jako: wieś, powiat kielecki, gmina Dyminy, parafia Brzeziny; posiada szkołę wiejską i kopalnię marmuru szarobrunatnego. W 1827 r. było tu 62 domów, 341 mieszkańców. Kowale stanowiły także obręb leśny w kieleckim leśnictwie rządowym[8].
Związani z Kowalą
[edytuj | edytuj kod]- Tadeusz Wojda, urodzony w Kowali polski duchowny katolicki, arcybiskup gdański.
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 59875
- ↑ Wieś Kowala w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2022-03-16], liczba ludności na podstawie danych GUS.
- ↑ GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r..
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 531 [zarchiwizowane 2022-10-26].
- ↑ a b c d GUS. Wyszukiwarka TERYT
- ↑ a b Rozporządzenie w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
- ↑ Gmina Sitkówka-Nowiny – liczba mieszkańców w poszczególnych miejscowościach.
- ↑ Kowale (6, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. IV: Kęs – Kutno, Warszawa 1883, s. 505.
| Wsie | |
|---|---|
| Osada | |
| Części wsi |
