Kunice (Żary)

Kunice
	Dzielnica Żar
	; Kościół Matki Bożej Szkaplerznej w Kunicach (1895)
Państwo	Polska
Województwo	lubuskie
Powiat	żarski
Miasto	Żary
Data założenia	XIV wiek
W granicach Żar	1 stycznia 1973
SIMC	0988690
Powierzchnia	6,7 km²
Populacja (2006); • liczba ludności	; 3000
Strefa numeracyjna	68
Kod pocztowy	68-205 Żary-Kunice
Tablice rejestracyjne	FZA
	Położenie na mapie Polski Kunice
	Położenie na mapie województwa lubuskiego Kunice
	Położenie na mapie powiatu żarskiego Kunice
	Położenie na mapie Żar Kunice
	51°36′10″N 15°10′35″E/51,602778 15,176389

Kunice, dawniej Kunice Żarskie (niem. Kunzendorf^[2]) – dzielnica miasta Żary zlokalizowana na południowo-wschodnim krańcu miasta. Od strony zachodniej, południowej i wschodniej koniec Kunic wyznaczają granice miasta. Dzielnica Kunice tworzy wyodrębniony zespół ekstensywnej zabudowy o charakterze wielofunkcyjnym, z przewagą zabudowy jednorodzinnej.

Historia dzielnicy

Pierwsza wzmianka dotycząca Kunic pochodzi z 1346 roku i jest w niej mowa o kościele parafialnym. W tym czasie Kunice były wsią parafialną podległą żarskiemu duchownemu. Odnaleziono również dokument, w którym to Urlich Pack – żarski feudał – potwierdza prawo kupna siana w Kunicach dla żarskiego proboszcza Mikołaja Stewitz. Prawdopodobnie około 1463 roku Kunice stały się własnością klasztoru augustianów z pobliskiego Żagania. Żagańscy bracia od świętego Augustyna włodarzami Kunic byli aż do 1810 roku.

Rozwój Kunic postępował w tym okresie niezwykle dynamicznie. Świadczy o tym nie tylko potęga kunickiej świątyni, ale i rozpoczęcie produkcji szkła oraz wydobycia z miejscowych złóż węgla brunatnego na skalę przemysłową. W przedwojennych Kunicach i bezpośredniej okolicy funkcjonowały kopalnie^[2]:

Augustus ^{51°36′02,9″N 15°10′23,2″E/51,600800 15,173100},
Eichberg ^{51°35′31,6″N 15°10′04,4″E/51,592100 15,167900},
Glückstern ^{51°36′01,8″N 15°10′56,3″E/51,600500 15,182300},
Marie ^{51°36′44,6″N 15°07′50,9″E/51,612400 15,130800},
Martin ^{51°36′36,7″N 15°10′59,9″E/51,610200 15,183300},
Rudolph ^{51°35′03,8″N 15°08′44,2″E/51,584400 15,145600},
Olga ^{51°36′30,6″N 15°11′50,6″E/51,608500 15,197400},
Quos ^{51°35′43,1″N 15°09′57,2″E/51,595300 15,165900},
Wienand ^{51°36′44,6″N 15°07′50,9″E/51,612400 15,130800}.

Obecnie pokłady węgla brunatnego i iłów ceramicznych nie są eksploatowane.

Po II wojnie światowej Kunice Żarskie znalazały się na terenie tzw. Ziem Odzyskanych (tzw. II okręg administracyjny – Dolny Śląsk), gdzie początkowo zostały siedzibą efemerycznej gminy Kunice, lecz już w 1946 roku weszły w sład gminy Kadłubia. 28 czerwca 1946 gmina – jako jednostka administracyjna powiatu żarskiego – weszła w skład nowo utworzonego woj. wrocławskiego^[3]^[4]. 6 lipca 1950 gmina wraz z całym powiatem żarskim weszły w skład nowo utworzonego woj. zielonogórskiego^[5].

Jesienią, w związku z reformą administracyjną kraju, Kunice stały się siedzibę gromady Kunice Żarskie w powiecie żarskim w woj. zielonogórskim, obejmującej Kunice Żarskie, Marszów i Siodło^[6]. Dla gromady ustalono 22 członków gromadzkiej rady narodowej^[7].

1 stycznia 1958 z gromady Kunice Żarskie wyłączono wieś Marszów, włączając ją do nowo utworzonej gromady Żary w tymże powiecie^[8], po czym gromadę Kunice Żarskie zniesiono nadając jej status osiedla (obejmując zatem Kunice Żarskie i Siodło)^[9]. 1 stycznia 1969 Kunice Żarskie otrzymały status miasta^[10]. 1 stycznia 1972 od miadsta Kunice Żarskie odłączono Siodło (1692 ha), włączając je do gromady Żary^[11]. Rok później 1 stycznia 1973 zostały włączone do Żar^[12].

Zabytki

Do wojewódzkiego rejestru zabytków wpisane są^[13]:

kościół ewangelicki, obecnie rzymskokatolicki pod wezwaniem Matki Boskiej Szkaplerznej, ul. Wyzwolenia, z 1895 roku, wybudowany na miejscu średniowiecznej świątyni. Wewnątrz ambona i ołtarz z 1740, które zostały tu przeniesione z kaplicy zamkowej^[14];
plebania z XVIII wieku, nakryta dachem naczółkowym.

Firmy i przedsiębiorstwa

Z dawnych gałęzi przemysłu, istniejących jeszcze przed wojną, do dziś funkcjonuje jedynie przemysł szklarski. Spośród obecnie działających firm i przedsiębiorstw w Kunicach można wymienić:

SEKURIT SAINT-GOBAIN Hanglas Polska (producent szyb samochodowych),
SAINT-GOBAIN Euroverder Polska (producent elementów szklanych do sprzętu AGD),
Vitrosilicon S.A. (producent pustaków szklanych),
OR-SAT (producent poduch tapicerskich i akcesoriów samochodowych),
ALFA-WIL (producent kostki brukowej),
MAXNET (dostawca szerokopasmowego internetu).
BALONOWY ŚWIAT (balony helowe, dmuchane zamki, wata cukrowa).

Ważniejsze instytucje i obiekty dzielnicy

Miejskie Przedszkole nr 4 – ul. Sikorskiego 22,
Zespół Szkół: Szkoła Podstawowa nr 10 – ul. Pułaskiego 4,
Filia Żarskiego Domu Kultury – ul. Grunwaldzka 3,
Klub Sportowy Unia Żary-Kunice – Al. Wojska Polskiego 56,
Ochotnicza Straż Pożarna – ul. Strażacka 4.

Zobacz też

Żary Kunice – przystanek kolejowy w Kunicach Żarskich

Przypisy

↑ Dz.U. z 1972 r. nr 50, poz. 327
↑ ^a ^b Messtischblatt Nr. 4556 Ndr. Hartmannsdorf (1938)
↑ Dz.U. z 1946 r. nr 28, poz. 177
↑ Na podstawie ustawy z dnia 11 września 1944 o organizacji i zakresie działania rad narodowych (Dz.U. z 1944 r. nr 5, poz. 22) oraz dekretu z 23 listopada 1944 o organizacji i zakresie działania samorządu terytorialnego (Dz.U. z 1944 r. nr 14, poz. 74)
↑ Dz.U. z 1950 r. nr 28, poz. 255
↑ Uchwała Nr V/30/54 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Zielonej Górze z dnia 5 października 1954 r. w sprawie podziału na nowe gromady powiatu żarskiego; w ramach Zarządzenia Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Zielonej Górze z dnia 4 grudnia 1954 r. w sprawie ogłoszenia uchwał Wojewódzkiej Rady Narodowej w Zielonej Górze z dnia 5 października 1954 r. dotyczących reformy podziału administracyjnego wsi (Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Zielonej Górze z dnia 4 grudnia 1954 r., Nr. 10, Poz. 55)
↑ Uchwała Nr XLIII/297/54 Prezydium Powiatowej Rady Narodowej w Żarach z dnia 6 października 1954 r. w sprawie ustalenia liczby członków gromadzkich rad narodowych (Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Zielonej Górze z dnia 7 października 1954 r., Nr. 8, Poz. 49)
↑ Uchwała Nr V/22/57 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Zielonej Górze z dnia 15 listopada 1957 r. w sprawie zmiany siedzib oraz granic niektórych gromad (Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Zielonej Górze z dnia 14 grudnia 1957 r., Nr. 12, Poz. 65)
↑ Dz.U. z 1957 r. nr 59, poz. 316
↑ Dz.U. z 1968 r. nr 48, poz. 344
↑ Dz.U. z 1971 r. nr 15, poz. 174
↑ Dz.U. z 1972 r. nr 50, poz. 327
↑ Rejestr zabytków nieruchomych woj. lubuskiego – stan na 31.12.2012 r.. Narodowy Instytut Dziedzictwa. s. 143. [dostęp 2013-03-16]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-09-22)].
↑ Waldemar Bena opis do mapy "Bory Dolnośląskie, Przemkowski Park Krajobrazowy" Wydawnictwo Turystyczne Plan, Jelenia Góra 2004 ISBN 83-88049-83-6

Linki zewnętrzne

Blog o historii Kunic

[1] Dz.U. z 1972 r. nr 50, poz. 327

[mtb4556-2] Messtischblatt Nr. 4556 Ndr. Hartmannsdorf (1938)

[3] Dz.U. z 1946 r. nr 28, poz. 177

[4] Na podstawie ustawy z dnia 11 września 1944 o organizacji i zakresie działania rad narodowych (Dz.U. z 1944 r. nr 5, poz. 22) oraz dekretu z 23 listopada 1944 o organizacji i zakresie działania samorządu terytorialnego (Dz.U. z 1944 r. nr 14, poz. 74)

[5] Dz.U. z 1950 r. nr 28, poz. 255

[main-6] Uchwała Nr V/30/54 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Zielonej Górze z dnia 5 października 1954 r. w sprawie podziału na nowe gromady powiatu żarskiego; w ramach Zarządzenia Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Zielonej Górze z dnia 4 grudnia 1954 r. w sprawie ogłoszenia uchwał Wojewódzkiej Rady Narodowej w Zielonej Górze z dnia 5 października 1954 r. dotyczących reformy podziału administracyjnego wsi (Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Zielonej Górze z dnia 4 grudnia 1954 r., Nr. 10, Poz. 55)

[grn-7] Uchwała Nr XLIII/297/54 Prezydium Powiatowej Rady Narodowej w Żarach z dnia 6 października 1954 r. w sprawie ustalenia liczby członków gromadzkich rad narodowych (Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Zielonej Górze z dnia 7 października 1954 r., Nr. 8, Poz. 49)

[8] Uchwała Nr V/22/57 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Zielonej Górze z dnia 15 listopada 1957 r. w sprawie zmiany siedzib oraz granic niektórych gromad (Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Zielonej Górze z dnia 14 grudnia 1957 r., Nr. 12, Poz. 65)

[9] Dz.U. z 1957 r. nr 59, poz. 316

[10] Dz.U. z 1968 r. nr 48, poz. 344

[11] Dz.U. z 1971 r. nr 15, poz. 174

[12] Dz.U. z 1972 r. nr 50, poz. 327

[13] Rejestr zabytków nieruchomych woj. lubuskiego – stan na 31.12.2012 r.. Narodowy Instytut Dziedzictwa. s. 143. [dostęp 2013-03-16]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-09-22)].

[mapa2007-14] Waldemar Bena opis do mapy "Bory Dolnośląskie, Przemkowski Park Krajobrazowy" Wydawnictwo Turystyczne Plan, Jelenia Góra 2004 ISBN 83-88049-83-6

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

Przynależność wojewódzka	woj. wrocławskie (1946–50) woj. zielonogórskie (1950–75)
Miasta	Barść (Barszcz) (← 1945–46 →) Brody (do 1946 →) Jasień (Gocław) (do 1954 →) Krzystkowice (do 1946 →) Kunice Żarskie (1969–72 →) Łęknica (Łuknica) (← 1945–46, 1969–75) Przewóz (← 1945–46 →) Trzebiel (Traby) (do 1946 →) Żary (Żóraw)
Osiedla (1954–72)	Łęknica (1956–68) Kunice Żarskie (1958–68)
Gminy wiejskie (1946–54 i 1973–75)	Balków (Białków) (1945–46) Benawa (Bieniów) (1945–46) Brody (1946–54) Grabów (1945–46) Hrabiny (Grotów) (1945–46) Jaryszów (Góra Jęczmienna) (1945–54) Kadłubia (Złota Struga) (1946–54) Kunice (1945–46) Leszczyna (Zajączek) (1945–46) Lipinki Łużyckie (1973–75) Lubanice (1945–46) Łazów (Łaz) (1945–46) Marców (Marcinów) (1945–46) Nabłocie (Nabłoto) (1945–46) Niwica (Zagłoby) (1946–54, 1973–75) Olbrachtów (1946–54, 1973–75) Przewóz (1945–54, 1973–75) Trzebiel (1973–75) Tuplice (Teplice) (1945–54) Zabłocie (Zabłonie) (1945–54) Żary (1973–75) Żórawek (Żarki Wielkie) (1945–46)
Gromady (1954–72)	Bieniów (1954–72) Brody (1954 →) Dębinka (1954–57) Drzeniów (1954 →) Golin (1954 →) Grotów (1954–57) Jasień (1954 →) Krzystkowice (1954 →) Kunice Żarskie Lipinki Łużyckie (1954–72) Lubanice (1954–72) Lubomyśl (1954–57) Łęknica (1954–55) Mirostowice Dolne (1954–72) Niwica (1954–72) Nowe Czaple (1954–72) Olbrachtów (1954–72) Piotrów (1954–57) Przewóz (1954–72) Sanice (1954–59) Sieniawa Żarska (1954–57) Stara Woda (1954 →) Trzebiel (1954–72) Tuplice (1954 →) Zabłocie (1954 →) Żary (1958–75)

dzielnice i osiedla	Koszary Kunice Lotnisko Osiedle Lotnisko Osiedle Moniuszki Osiedle na Zatorzu Osiedle Odbudowane Osiedle Sportowa Śródmieście Zatorze
części miasta według TERYT	Kunice