Maria Strońska (nauczycielka)

Maria Strońska
Maria, Pani Maria, Felicja, Maria Kwiatkowska, Maria Sadowska, Maria Wiśniewska, Mierczyńska
Data i miejsce urodzenia	1895 ; Aleksjin, gubernia tobolska
Data i miejsce śmierci	13 lutego 1944 ; Auschwitz-Birkenau
Zawód, zajęcie	nauczycielka
Alma Mater	Uniwersytet Jagielloński
Małżeństwo	Zdzisław Stroński
	Odznaczenia
	;

Maria Korniłłowicz-Strońska (ur. 1895 w Aleksjinie, gubernia tobolska, zm. ok. 13 lutego 1944 w Auschwitz-Birkenau) – polska działaczka niepodległościowa, nauczycielka.

Życiorys

Była córką Witolda Korniłłowicza rejenta w Radzyminie i Izabeli z Moszczyńskich^[1].

W 1912 ukończyła Gimnazjum Żeńskie Jadwigi Kowalczykówny i Jadwigi Jawurkówny w Warszawie. Wraz z Hanną Rzepecką, Ireną Sienkiewiczówną i Heleną Mereck założyła w szkole kółko „kształcenia się wojskowego i nawiązania łączności z organizacjami niepodległościowymi w Galicji”. Po powrocie, latem 1912, ze zjazdu młodzieży w Krakowie uczestniczyła w tworzeniu warszawskiej Sekcji Żeńskiej Związku Strzeleckiego. W 1913 wyjechała do Krakowa gdzie rozpoczęła studia na Uniwersytecie Jagiellońskim w Studium Rolniczym. Na początku 1914 przeniosła się na Wydział Filozoficzny, gdzie studiowała literaturę i historię^[1].

I wojna światowa

Po wybuchu I wojny światowej służyła w służbie wywiadowczej kobiet pod dowództwem porucznika Rajmunda Jaworowskiego komendanta oddziału wywiadowczego 1 pułku piechoty Legionów Polskich. Od października 1914 w składzie radomskiej ekspozytury. Odbyła kilka podroży kurierskich, w czasie których przekraczała front niemiecko-rosyjski i austriacko-rosyjski. Od zimy do wiosny 1915 kierowała pracami Sekcji Wywiadowczej Oddziału Żeńskiego Polskiej Organizacji Wojskowej w Wilnie. Po rozwiązaniu, w sierpniu 1915, przebywała w Piotrkowie Trybunalskim. Po ponownym włączeniu kobiet w październiku do współpracy z POW objęła pod koniec roku dowództwo Poczty Etapów Naczelnej Komendy POW. Po tzw. kryzysie przysięgowym odwiedzała w 1917 oficerów legionowych internowanych w Beniaminowie, dostarczając wiadomości do wydawanego przez Romana Starzyńskiego „Biuletynu Beniaminowskiego”. Następnie powróciła do Krakowa i roku akademickim 1917/18 wznowiła studia na Wydziale Filozoficzny UJ. Po utworzeniu w lutym 1918 Oddziału Żeńskiego Komendy Naczelnej nr 2 POW w Krakowie została komendantką sekcji wywiadu i kontrwywiadu. Dowodziła Oddziałem Żeńskim w przygotowaniach do zbrojnego wystąpienia w Krakowie. Oddział rozwiązano 4 listopada po pokojowym przejęciu miasta 31 października 1918^[1].

Okres międzywojenny

W 1920 wyszła za mąż za Zdzisława Strońskiego^[2]. W roku akademickim 1921/22 ukończyła studia na Uniwersytecie Jagiellońskim.

Pracowała jako nauczycielka języka polskiego i historii w Gimnazjum Żeńskim im. Adama Mickiewicza we Lwowie. Następnie była dyrektorką Gimnazjum i Liceum w Stanisławowie, gdzie była też przewodniczącą koła Przysposobienia Wojskowego Kobiet. W 1936 przeniosła się do Warszawy. Pracowała jako nauczycielka języka polskiego w X. Państwowym Gimnazjum i Liceum Żeńskim im. Królowej Jadwigi^[1]^[3].

II wojna światowa

Po wybuchu wojny włączyła się w działalność konspiracyjną. Od początku była członkiem Służby Zwycięstwu Polski. Objęła kierownictwo wewnętrznej sieci łączności konspiracyjnej – najpierw Wydziału Ogólnego, a następnie Wydziału Łączności Wewnętrznej – Oddziału II (wywiadowczego) Dowództwa Głównego SZP, a następnie Komendy Głównej Armii Krajowej. Prowadziła również sekretariat szefa Oddziału II ppłk. Wacława Berki ps. Brodowicz^[1]^[3].

Aresztowana przypadkowo w drodze do Wilna^[3] w nocy 22 na 23 września 1943 jako Maria Sadowska. Nierozpoznana została osadzona na Pawiaku gdzie spotkała się z również aresztowaną córką Anną. Wywieziona 5 października 1943 do obozu koncentracyjnego Auschwitz-Birkenau (numer obozowy 64481), gdzie zmarła ok. 13 lutego 1944^[1]^[3]^[2]. Pośmiertnie awansowana do stopnia majora.

Ordery i odznaczenia

Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari (1922)
Krzyż Niepodległości z Mieczami (7 lipca 1931)^[4]
Krzyż Walecznych (dwukrotnie 1922, pośmiertnie 1949)
Złoty Krzyż Zasługi z Mieczami (pośmiertnie)
Srebrny Wawrzyn Akademicki (5 listopada 1935)^[5]
Odznaka „Za wierną służbę” (1917)

Przypisy

↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Mirosław Sulej: Maria Strońska. Internetowy Polski Słownik Biograficzny, 2006-2007. [dostęp 2020-12-29].
↑ ^a ^b Marek Jerzy Minakowski: Maria Korniłłowicz (ID: psb.32366.1). Wielka genealogia Minakowskiego (Wielcy.pl), 2019-05-19. [dostęp 2019-05-19].
↑ ^a ^b ^c ^d Agnieszka Grędzik-Radziak. LISTA POLSKICH NAUCZYCIELI Z ZIEM POŁUDNIOWO-WSCHODNICH II RZECZYPOSPOLITEJ, OFIAR REPRESJI NIEMIECKICH W LATACH 1941–1944, CZ. II B*. „Przegląd Historyczno-Oświatowy”. LIII (1-2 (207-208)), s. 189, 2010. Związek Nauczycielstwa Polskiego. ISSN 0033-2178.
↑ M.P. z 1931 r. nr 156, poz. 227 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”.
↑ M.P. z 1935 r. nr 257, poz. 306 „za szerzenie zamiłowania do literatury polskiej”.

[ipsb-1] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Mirosław Sulej: Maria Strońska. Internetowy Polski Słownik Biograficzny, 2006-2007. [dostęp 2020-12-29].

[wielcy-2] Marek Jerzy Minakowski: Maria Korniłłowicz (ID: psb.32366.1). Wielka genealogia Minakowskiego (Wielcy.pl), 2019-05-19. [dostęp 2019-05-19].

[pho-3] Agnieszka Grędzik-Radziak. LISTA POLSKICH NAUCZYCIELI Z ZIEM POŁUDNIOWO-WSCHODNICH II RZECZYPOSPOLITEJ, OFIAR REPRESJI NIEMIECKICH W LATACH 1941–1944, CZ. II B*. „Przegląd Historyczno-Oświatowy”. LIII (1-2 (207-208)), s. 189, 2010. Związek Nauczycielstwa Polskiego. ISSN 0033-2178.

[4] M.P. z 1931 r. nr 156, poz. 227 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”.

[5] M.P. z 1935 r. nr 257, poz. 306 „za szerzenie zamiłowania do literatury polskiej”.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]